کلاسه پرونده: 253/83
شاکی:سازمان بازرسی کل کشور
موضوع:ابطال تبصره ذیل ماده 23 اساسنامههای موسسات جهاد نصر، جهاد استقلال، جهاد توسعه موضوع تصویبنامههای شماره 15278/ت20225 مورخ 20/4/79 و 15328/ت20225هـ مورخ 20/4/79 و 15327/ت20225هـ مورخ 20/4/79 هیات وزیران
تاریخ رای:سه شنبه 26 آبان 1383
شماره دادنامه: 408
مقدمه: معاون سازمان بازرسی کل کشور در امور تولیدی و کشاورزی در شکایتنامه تقدیمی به شماره 9752/5 مورخ ¾/83 اعلام داشتهاند، به پیوست نسخهای از گزارش تنظیمی در گروه بازرسی وزارت جهاد کشاورزی ارسال میگردد. با توجه به مدلول گزارش مفاد تبصره ذیل ماده 23 اساسنامه موسسات سه گانه (جهادنصر، جهاد استقلال، جهاد توسعه) در مغایرت کامل با تبصره 2 بند 12 قانون لایحه الحاق بندهای 11 و 12 به قانون فهرست نهادها و موسسات عمومی غیر دولتی میباشد. در گزارش پیوست نامه مذکور آمده است، ذیل ماده 23 هر یک از اساسنامههای موسسات جهاد نصر، جهاد استقلال، جهاد توسعه بشرح تصویبنامههای 15278/ت20225هـ مورخ20/4/79،15327/ت20225هـ مورخ 20/4/79، 15328/ت20225هـ مورخ20/4/79 هیات وزیران آمده است «سود موسسه در اجرای بند 4 تبصره2 ماده واحده قانون الحاق بندهای 11 و 12 به قانون فهرست نهادها و موسسات عمومی غیر دولتی در چهارچوب وظایف قانونی وزارت جهاد سازندگی به تشخیص وزیر جهاد سازندگی به مصرف میرسد» تبصره «در اجرای ماده 172 قانون مالیاتهای مستقیم، حداکثر تا یک درصد از درآمدهای موسسه و شرکتهای تابعه به شماره حسابی که تعیین میشود واریز میشود تا بر اساس دستورالعملی که توسط هیات مدیره پیشنهاد میشود و به تایید وزیر جهاد سازندگی میرسد در جهت رفع مشکلات مالی جانبازان، ایثارگران، خانواده شهدا و سایر افراد واجد شرایط جهاد سازندگی هزینه شود…» که ملاحظه میفرمایید هر چند متن ماده 23 اساسنامه مطابق قانون مرقوم بوده لکن مفاد تبصره مزبور تکلیف مازاد بر صراحت قانونی برای موسسات سهگانه عمومی غیر دولتی و شرکتهای تابعه آنها ایجاد گروه که خارج از حدود قانون و اذن قانونگذار و بر خلاف مفاد قسمت اخیر اصل 138 قانون اساسی به نظر میرسد. معاون دفتر امور حقوقی دولت در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 35495 مورخ 31/6/83 مبادرت به ارسال نظریه شماره6670 مورخ 1/6/83 وزارت جهاد کشاورزی نموده است. در این نامه آمده، 1- در شق 4 از تبصره 2 بند 12 قانون الحاق که در ماده 23 اساسنامه موسسات سهگانه نیز عیناً تکرار شده است تصریح به موضوع (سود) موسسات است که در چهارچوب وظایف قانونی وزارت جهاد سازندگی سابق به تشخیص وزیر جهاد به مصرف برسد، اما آنچه در تبصره ذیل ماده 23 اساسنامه مورد حکم قرار گرفته، موضوع «درآمد» موسسات و شرکتهای تابعه آنها میباشد. همچنانکه ملاحظه میگردد تفاوت عمدهای میان موضوع سود موسسات با درآمد آنها وجود داشته بطوری که این دو موضوع دو مقوله کاملاً مجزا از یکدیگر میباشند که هر یک احکام ویژه خود را دارا میباشند. بنابمراتب تبصره ذیل ماده 23 هیچگونه ورود و حکمی نسبت به سود موسسات مزبور در بر ندارد تا با مفاد شق 4 از تبصره 2 بند 12 قانون مورد اشاره مغایرتی داشته باشد. 2- علاوه بر عدم مغایرت مورد اشاره، اختیار مقرر در تبصره ماده 23 اساسنامه موسسات، موسسات سهگانه راجع به واریز 10% از درآمدهای موسسات و شرکتهای تابعه آنها به حساب معین شده در جهت رفع مشکلات مالی جانبازان، ایثارگران، خانواده شهدا و سایر افراد واجد شرایط جهاد سازندگی ناشی از تفویض اختیار قوه مقننه به قوه مجریه میباشد که در راستای اراده قانونگذار در ماده 12 قانون مالیاتهای مستقیم تجلی یافته است. به موجب ماده 172 موصوف «صددرصد وجوهی که به حسابهای تعیین شده از طرف دولت به منظور بازسازی یا کمک و یا نظایر آن بصورت بلا عوض پرداخت میشود.. از درآمد مشمول مالیات عملکرد سال پرداخت منبعی که مودی انتخاب خواهد کرد قابل کسر میباشد.» از ماده مزبور دو نکته مستفاد میگردد. نخست اجازه دولت مبنی بر تعیین حسابهایی برای واریز وجوهی بعنوان مالیات به حسابهای مزبور. دوم اجازه اعطاء شده به کلیه اشخاص مودی مالیات اعم از حقیقی و حقوقی و با دارا بودن هرگونه ماهیتی چون دولتی، غیر دولتی و خصوصی مبنی بر اینکه قسمتی از درآمدهای مشمول مالیات خود را به حساب تعیین شده از سوی دولت واریز نمایند. هیات عمومــی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجتالاسلاموالمسلمین رازینی و با حضور روسـای شعب بدوی و روسـا ومستشاران شعب تجدیدنظـر تشکیل و پس از بحـث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء بشرح آتی مبادرت بصدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
نظر به اینکه ماده 23 اساسنامه موسسات جهاد نصر، جهاد استقلال و جهاد توسعه صراحتاً منطبق با هدف و حکم مقنن بشرح مقرر در بند 4 تبصره 2 ماده واحده قانون الحاق بندهای 11 و 12 به قانون فهرست نهادها و موسسات عمومی غیر دولتی مصوب 1376 مبنی بر لزوم مصرف سود موسسه با رعایت شرایط مقرر در قانون است و اینکه تبصره ماده 23 فوق الاشعار مبنی بر هزینه یک درصد درآمد موسسه و شرکت های تابعه در جهت رفع مشکلات مالی جانبازان، ایثارگران، خانواده شهدا و سایر افراد واجد شرایط به تجویز ماده 172 قانون مالیات های مستقیم انشاء شده است. بنابراین تبصره مزبور مغایرتی با قانون ندارد .
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری – رازینی
