کلاسه پرونده: 81/389،390،415و82/999
شاکی: 1- آقای رضا کیخا 2- آقای محمدعلی عسگری 3- آقای حسین شیخویسی 4- مهدی مطهرینژاد
موضوع:ابطال بخشنامه شماره یک کارهای سخت و زیانآور
تاریخ رای:یکشنبه 5 مهر 1383
شماره دادنامه: 302-303-304-305
مقدمه: شکات بشرح دادخواستهای تقدیمی اعلام داشتهاند، برابر ماده 76 قانون تامین اجتماعی مصوب 1354 و تبصره 2 آن، دو دسته افراد حق استفاده از مستمری بازنشستگی را دارند. الف- افرادی که حداقل 20 سال متوالی و 25 سال متناوب در مناطق بد آب و هوا کارکرده باشند. ب- افرادی که به کارهای سخت و زیانآور (مخل سلامتی) اشتغال داشته باشند که این دو دسته افراد با حرف عطف و تمیز (و یا) از هم جدا شدهاند که نشان دهنده دو عنوان مستقل با دامنه شمول مخصوص به هر کدام میباشد. 2- در ماده واحده تبصره 2 الحاقی ماده 76 قانون اصلاح مواد 72 و 77 و تبصره ماده 76 قانون تامین اجتماعی مصوب 1354 و الحاق دو تبصره به ماده 76 مصوب 16/12/71 که در تاریخ 23/2/80 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است صرفاً کارهای سخت و زیانآور مورد بحث قرار گرفته و مصادیق آن توسط قانونگذار بیان گردیده است. بدون آن که ذکری از عنوان الف (یعنی کار در مناطق بد آب و هوا) بشود و بدیهی است که مطابق قاعده کلی (الجمع مهما امکن اولی من الطرح) ماده واحده اصلاحی، قانون سابق را فسخ ننموده چون درباره مناطق بد آب و هوا اصلاً بحثی به میان نیاورده است. لذا باید بر این بود که عنوان اول تبصره 2 ماده 76 قانون تامین اجتماعی (کار در مناطق بد آب و هوا) به قوت خود باقی است. 3- سازمان تامین اجتماعی طی بخشنامه شماره یک کارهای سخت و زیانآور دستور توقف اجرای تبصره 2 ماده 76 را در خصوص بیمه شدگان شاغل در مناطق بد آب و هوا صادر کرده که مغایر با هدف قانونگذار و فراتر از اختیار قانونی آن سازمان میباشد. نظر بمراتب فوق تقاضا دارد دستور فرمایید بخشنامه فوق الذکر ابطال فرمایند. معاون حقوقی و امور مجلس سازمان تامین اجتماعی در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 10137/7100 مورخ 23/4/83 اعلام داشتهاند، با دقت در تبصره 2 الحاقی ماده 76 قبلی و ماده واحده اصلاح تبصره 2 مذکور مصوب سال 80 مجمع تشخیص مصلحت نظام بنظر میرسد مدعای شاکی بلادلیل و فاقد هرگونه توجیه قانونی میباشد زیرا اولاً، قانونگذار با علم و آگاهی کامل از این که تبصره 2 ماده 76 قبلی دارای دو قسمت (کارهای سخت و زیانآور و مناطق بد آب و هوا) بوده است، آنرا به شکل کنونی یعنی به شکل منعکس در ماده واحده سال 80 مورد اصلاح قرار داده و آنرا جایگزین تبصره2 قبلی قرار داده است. لذا این قسمت از ادعای شاکی که مجلس شورای اسلامی اساساً در صدد حذف قسمت مناطق بد آب و هوان نبوده است بلاوجه و محمول به رد میباشد. ثانیاً، متن ماده واحده سال 80 صریحاً مقرر میدارد «تبصره 2 الحاقی ماده 76 … بشرح زیر اصلاح میشود…» بدیهی است تبصره2 فوق متشکل از دو جزء اصلی بوده است و مقنن سال 80 کل متن تبصره 2 را بدون تفکیک و تجزیه به شکل کنونی مورد اصلاح و جایگزین قرار میدهد. لذا تبصره 2 کلاً و بدون عنایت به قسمتی از آن موضوع اصلاح و جایگزین بوده است نه جزیاً و دلیلی بر اصلاح فقط جزیی از آن (کارهای سخت و زیانآور) اقامه نگردیده است. مقنن سال 80 با حذف مناطق بد آب و هوا به مقررات عام تامین اجتماعی در زمینه شرایط بازنشستگی بازگشت نموده است. البته باید گفت هر چند مناطق بد آب و هوا در وضعیت قانونی فعلی موجب مستقلی برای بازنشستگی زود هنگام نمیباشد اما با توجه به تعریف کارهای سخت و زیانآور در بند الف ماده واحده میتواند در تطبیق تعریف آن بر مورد خاص عامل ذیمدخل تلقی شود. هیات عمومــی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجتالاسلاموالمسلمین رازینی و با حضور روسـای شعب بدوی و روسـا ومستشاران شعب تجدیدنظـر تشکیل و پس از بحـث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء بشرح آتی مبادرت بصدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
سیاق عبارات عنوان قانون اصلاح تبصره 2 الحاقی ماده 76 قانون اصلاح مواد72 و 77 و تبصره ماده 76 قانون تامین اجتماعی مصوب 1354 و الحاق دو تبصره به ماده 76 مصوب 1371 مصوب 1380 و همچنین مدلول ماده واحده قانون مزبور مصرح در اصلاح تمامی متن تبصره 2 ماده 76 قانون تامین اجتماعی مصوب 71 و نتیجتاً متضمن حذف حکم مقرر در خصوص اشتغال به خدمت در مناطق بد آب و هوای کشور است. بنابراین بخشنامه شماره یک کارهای سخت و زیانآور سازمان تامین اجتماعی که بیمه شدگان شاغل در مناطق بد آب و هوا را از تاریخ اجرای ماده واحده قانون فوقالذکر از شمول آن مستثنی اعلام داشته است بلحاظ انطباق آن با هدف و حکم مقنن مغایرتی با قانون ندارد.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری – رازینی
