تاریخ: 1382/12/03
شماره دادنامه: 463 تا 703
کلاسه پرونده: 82/324 و…
شاکی: آقای عسگر محمدیان و غیره
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند 5 ماده 14 تصویب نامه شماره 58352 ت25960هـ مورخ 27/12/1380 هیات وزیران
مقدمه: شکات به شرح دادخواست های تقدیمی اعلام داشتهاند، سازمان تامین اجتماعی به بهانه این که در حال حاضر از بیمه بیکاری استفاده میشود و شاغل نمیباشیم از پرداخت مستمری خودداری مینماید با توجه به موارد ذیل تقاضای نقص و ابطال بند 5 ماده 14 تصویبنامه هیات دولت در مشاغل سخت و زیان آور را دارم. تامین اجتماعی مرجع تفسیر قانون نمیباشد. هیچ دستگاه دولتی حق ندارد تا زمانی که قانون صراحت دارد آییننامه خلاف نص صریح قانون تصویب کند. با توجه به بند 6 لایحه اصلاح تبصره 2 الحاقی ماده 76 قانون اصلاح مواد 77 و 72 و تبصره ماده 76 قانون تامین اجتماعی مصوب 54 و الحاق دو تبصره بماده 76 مصوب سال 71 که به صراحت اعلام میدارد کلیه بیمه شدگان که دارای سابقه پرداخت بیمه بیکاری در کارهای سخت و زیانآور بتاریخ قبل از تصویب این قانون را دارند نیز میتوانند از مزایای مستمری بازنشستگی استفاده نمایند، خواهان استفاده از حق مستمری بازنشستگی میباشم. بنابر بند 3 ماده 13 آییننامه فوق الذکر استفاده از مقرری بیمه بیکاری فقط توالی را از بین میبرد و تبدیل به تناوب میکند که بنابر آییننامه فوقالذکر شخصی که دارای 20 سال سابقه متوالی و 25 سال سابقه متناوب باشد میتواند از حق مذکور استفاده نماید و درخواست بازنشستگی نماید که در این خصوص تقاضای رسیدگی به موضوع را دارم.
معاون دفتر امور حقوقی دولت در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 45762 مورخ 5/11/82 مبادرت به ارسال تصویر نامه شماره 23199/د/7100 مورخ 13/8/82 سازمان تامین اجتماعی و نامه شماره 70308 مورخ 19/8/82 وزارت کار و امور اجتماعی نموده است. در نامه معاون حقوقی و امور مجلس سازمان تامین اجتماعی آمده است.
اولاً حکم مقرر در بند (5) ماده 14 آییننامه اجرایی بند 5 جزء (ب) ماده واحده قانون اصلاح تبصره 2 الحاقی ماده 76 قانون اصلاح مواد 72 و 77 و تبصره ماده 76 قانون تامین اجتماعی دال بر لزوم داشتن حداقل 20 سال متوالی و یا 25 سال متناوب اشتغال در کارهای سخت و زیانآور بمنظور ارایه درخواست بازنشستگی نه تنها مغایرتی با قانون ماده واحده 1380 ندارد بلکه کاملاً منطبق بر بند یک جزء ب ماده واحده یاد شده میباشد که مقرر میدارد «افرادی که حداقل 20 سال متوالی و یا 25 سال متناوب در کارهای سخت و زیانآور اشتغال داشته باشند و در هر مورد حق بیمه مدت مزبور را به سازمان پرداخته باشند میتوانند تقاضای مستمری بازنشستگی نمایند…» ثانیاً، بند 5 ماده 14 معترضعنه از حیث شمول آن نسبت به سوابقی که قبل از تصویب قانون ماده واحده 80 توسط بیمه شدگان کسب شده است، کاملاً منطبق بر احکام ماده واحده مزبور به ویژه بند 6 جزء ب آن بوده و بدین ترتیب بند 5 ماده 14 مزبور از این حیث که زمینه تسری و شمول احکام ماده واحده را به قبل و بعد از تصویب آن فراهم نموده است، وفق منطوق احکام ماده واحده بوده و شکایت مطروحه از این جهت نیز کاملاً قابل رد میباشد. شکایت مزبور در حدی که ناظر به اعتراض بنحوه احراز توالی و تناوب اشتغال در مشاغل سخت و زیانآور میباشد نیز فاقد توجیه میباشد، زیرا اولاً مستنداً به منطوق صریح بند (5) جزء ب ماده واحده مصوب 1380 تشخیص مشاغل سخت و زیانآور و نحوه احراز توالی و تناوب اشتغال به آییننامهای تفویض شده است که توسط سازمان تامین اجتماعی و وزارتین بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و کار و امور اجتماعی تهیه و تصویب هیات وزیران میرسد. آییننامه مزبور نیز پس از طی مراحل استصوابی لازم در قالب تصویبنامه 58352/ت25960هـ مورخ 27/12/80 تصویب و ابلاغ گردیده است. ثانیاً، از جمله مواردی که لازم بود در آییننامه مزبور مورد بررسی و حکم قرار گیرد، تعیین و احصاء عواملی است که توالی اشتغال در کارهای سخت و زیانآور را از بین نمیبرد (موضوع ماده 13 آییننامه) و یا بالعکس تعیین علل و عواملی است که موجب قطع توالی اشتغال شده و آن را از حالت توالی به تناوب مبدل مینمایند. بدیهی است عدم تعیین عوامل مزبور ممکن بود در عمل مشکلات اجرایی فراوانی را موجب شده و ای بسا باعث اختلاف رویه در اعمال مقررات نسبت به موارد مشابه میگشت. ثالثاً، از جمله عوامل قاطع توالی اشتغال وقوع بیکاری است بدون اینکه منتهی به استحقاق دریافت مقرری بیکاری میگردد. در توجیه اینکه بیکاری بدون دریافت مقرر بیکاری قاطع توالی است باید اظهار داشت، علاوه بر اینکه تشخیص توالی و تناوب و تعیین موجبات و عوامل آنها مستنداً به بند 5 قسمت ب ماده واحده به آییننامه هیات وزیران محول شده است و تعیین مورد یاد شده (بیکاری بدون دریافت مقرری) نیز داخل در صلاحیتهای تفویضی میباشد، اساساً به استناد تبصره 2 ماده 6 قانون بیمه بیکاری مصوب 1369 صرفاً ایام دریافت مقرری بیمه بیکاری جزو سوابق خدمت یا اشتغال بیمه شده محسوب میشود و دلیلی بر احتساب ایامی غیر از ایام دریافت مقرری به عنوان سابقه وجود ندارد، لذا شکایت یاد شده از این حیث نیز فاقد محمل قانونی بوده لذا قابل رد میباشد.
معاون روابط کار وزارت کار و امور اجتماعی نیز در پاسخ به شکایت شاکی اعلام داشتهاند، با توجه به بند 5 ماده 14 آییننامه اجرایی کارهای سخت و زیانآور، شاغل بودن متقاضیان جهت استفاده از مزایای بازنشستگی پیش از موعد ملاک قرار داده شده و همچنین به استناد ردیف (د) از بند 2 ماده 13 آییننامه مربوطه ایام استفاده از مقرری بیمه بیکاری مشروط بر اینکه بیمه شده قبل از اتمام و یا بلافاصله پس از اتمام دوره مزبور در مشاغلی که سخت و زیانآور شناخته شده مشغول بکار شود ملاک قرار میگیرد. لذا نظر به اینکه شاکی در حال استفاده از بیمه بیکاری میباشد و هنوز شاغل نشده، شامل مقررات آییننامه مذکور قرار نمیگیرد.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجتالاسلاموالمسلمین درینجفآبادی و با حضور روسـای شعب بدوی و روسـا ومستشاران شعب تجدیدنظـر تشکیل و پس از بحـث و بررسـی و انجام مشـاوره بـا اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
در بند یک جزء ب ماده واحده اصلاح تبصره 2 الحاقی ماده 76 قانون اصلاح مواد 72 و 77 و تبصره ماده 76 قانون تامین اجتماعی مصوب 54 و الحاق دو تبصره بماده 76 مصوب 80 تصریح شده است که افرادی که حداقل 20 سال متوالی و یا 25 سال متناوب در کارهای سخت و زیانآور اشتغال داشته باشند و در هر مورد حق بیمه مدت مزبور را به سازمان پرداخته باشند، میتوانند تقاضای مستمری بازنشستگی نمایند. بنابراین بند 5 ماده 14 تصویبنامه شماره 85352 ت25960هـ مورخ 27/12/80 هیات وزیران که به تجویز بند 5 جزء ب ماده واحده قانون مذکور و در مقام تبیین آن تنظیم و تصویب شده و مقرر داشته است «بیمه شدگان شاغل که حداقل 20 سال متوالی یا 25 سال متناوب سابقه پرداخت حق بیمه در مشاغل سخت و زیانآور مربوط به قبل از تاریخ تصویب قانون را داشته باشند و یاد در آینده شرایط مذکور را احراز نمایند، میتوانند درخواست بازنشستگی خود را با رعایت بند 3 این ماده به سازمان تامین اجتماعی تسلیم نمایند.» مغایرتی با قانون ندارد.
دری نجف آبادی- رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
