تاریخ : 30 آذر 1382
شماره دادنامه : 386
کلاسه پرونده : 81/428
شاکی : آقای ابوالقاسم اسفندیاری
مرجع رسیدگی : هیات عمومی دیوان عدالت اداری
موضوع شکایت و خواسته : ابطال بخشنامههای شماره 52/34/03/402 مورخ 29/6/76 و 72/34/3/402 مورخ 4/7/77 اداره نظام وظیفه عمومی
مقدمه : شاکی طی شکایتنامه تقدیمی اعلام داشتهاند، بخشنامههای شماره 52/34/03/402 مورخ 29/6/76 و 72/34/3/402 مورخ 4/7/77 اداره نظام وظیفه عمومی به دلایل زیر ناقض قانون میباشد.اصل 169 قانون اساسی موید آن است که قانون عطف بماسبق نمیشود چه رسد به بخشنامه قانون مقدم است بر بخشنامه مواد 9 و 13 و 16 آییننامه اجرایی قانون نظام وظیفه بخش معافیت تحصیلی و بند (ج و د) دفترچه آزمون سراسری دانشگاه آزاد اسلامی در سال 72 و نامه مورخ 22/4/79 رییس دانشگاه آزاد اسلامی واحد کازرون کافی به مقصود بوده و فرزند اینجانب در سال 72 از رشته فوق دیپلم دامپزشکی به دکترای دامپزشکی در راستای مقررات بوده و بخشنامههای مورد شکایت خلاف قانون نظام وظیفه عمومی و خارج از حدود اختیارات قوه مجریه است. بنابه مراتب خواستار ابطال آنها میباشم.
معاون وظیفه عمومی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 82/3034/10/06-1-23 مورخ 28/2/82 اعلام داشتهاند، مستنداً به قسمت موخر ماده 35 قانون خدمت وظیفه عمومی مصوب 29/7/63 مجلس شورای اسلامی مبنی بر اینکه …. دانشجویان تا زمانی که اشتغال به تحصیل دارند (منصرف یا اخراج نشده باشند) میتوانند از معافیت تحصیلی استفاده نمایند، مشروط به اینکه دارای غیبت غیرموجه نباشند و این معافیت فقط برای یکبار داده خواهد شد» قید اخیر ماده مارالذکر مفید این معنی است که وقوع هر یک از شقوق انصراف، اخراج یا ترک تحصیل در هر مقطع تحصیلی دانشجویان مشمول مفاد ماده 34 خواهد شد که حاکیست:… دانشجویان و طلاب علوم دینی مشمول «به محض ترک تحصیل یا اخراج و یا فراغ از تحصیل» باید برای انجام خدمت دوره ضرورت خود را معرفی نمایند. ماده 11 آییننامه اجرایی بخش معافیت تحصیلی در خصوص موضوع حجت را تمام کرده و مفاداً حق شرکت مجدد (با داشتن معافیت تحصیلی) را منوط به منحل شدن دانشگاه محل تحصیل یا حذف رشته تحصیلی نموده، به حکومت این ماده شاکی در حالی که در سال 70 دانشجوی مقطع کاردانی بوده مجوزی برای شرکت مجدد در کنکور سراسری در مقطع دکتری را نداشته و مرتکب تخلف شده است. چه، مستفاد از ماده 34 قانون مانحن فیه پس از انصراف از مقطع کاردانی میبایست خود را جهت انجام دوره ضرورت معرفی مینمود. بخشنامههای صادره که ملهم از مواد 34 و 35 قانون خدمت وظیفه عمومی و ماده 11 آییننامه اجرایی بخش معافیت تحصیلی صادر شده صرفاً برای مساعدت به پارهای از مشمولان بوده است و ابطال آن با وجود صراحت مواد قانونی تاثیری در موضوع نخواهد داشت.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجتالاسلاموالمسلمین درینجفآبادی و باحضور روسـای شعب بدوی و روسـا و مستشاران شعب تجدیدنظـر تشکیل و پس از استماع توضیحات نماینده اداره وظیفه عمومی و بحـث و بررسـی و انجام مشـاوره بـا اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
نظر به این که حسب مدلول ماده 34 قانون خدمت وظیفه عمومی، دانشآموزان و هنرجویان و دانشجویان و طلاب علوم دینی مشمول به محض ترک تحصیل یا اخراج یا فراغ از تحصیل باید برای انجام خدمت دوره ضرورت خود را معرفی نمایند و نیز مطابق مفاد ماده 35 قانون مارالذکر مشمولانی که در مسابقه ورودی یکی از دانشگاه ها یا موسسات آموزش عالی داخل کشور قبول شدهاند تا زمانی که به تحصیل اشتغال دارند میتوانند از معافیت تحصیلی استفاده نمایند، مشروط براینکه دارای غیبت غیر موجه نباشند، بنابراین بخشنامههای شماره 52/34/03/402 مورخ 29/6/76 و 72/34/3/402 مورخ 4/7/77 اداره نظام وظیفه عمومی که تغییر رشته تحصیلی بدون انقطاع دوره تحصیل را از مصادیق ترک تحصیل و غیبت غیر موجه بشمار آورده است خلاف قانون تشخیص و به موجب شق دوم ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری ابطال میگردد.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری – درّی نجف آبادی
