تاریخ: 23/9/1382
شماره دادنامه: 375
کلاسه پرونده: 81/377
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای حسین افسر
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند (ز) ماده 16/1 آییننامه استخدامی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
مقدمه: شاکی بشرح دادخواست تقدیمی اعلام داشتهاند، بشرح دلایل ابرازی ذیل تقاضای ابطال بند (ز) ماده 16/1 آییننامه استخدامی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران بلحاظ خلاف قانون و شرع بودن آن مورد استدعا است. در بند مورد شکایت، وارث بودن پدر و مادر را منوط به این دانسته است که ایشان تحت تکفل فرزند (فرد متوفی) بوده باشند. در صورتی که چنین شرطی باطل است و مخالف صریح با قوانین و مقررات موضوعه دارد، چرا که ماده 81 قانون استخدامی کشوری بدون هیچ قید و شرطی حقوق بازنشستگی متوفی را جزء ماترک او دانسته و از آن ورثه قانونی میداند و همچنین در قانون مدنی باب دوم،فصل سوم از ماده 875 موانع ارث را برشمرده است و در آنجا ذکری از عبارت «تحت تکفل بودن» بعنوان موانع ارث بمیان نیامده است. پس آنچه از اموال منقول و غیرمنقول متوفی پس از رعایت ماده 869 قانون مدنی باقی میماند جزء ماترک و متعلق به ورثه قانونی و حین الفوت است. با توجه به اینکه بند (ز) ماده 16/1 آییننامه مزبور در مقام بیان موانع ارث است و قید جدیدی را آورده که نه در شرع و قانون مدنی در باب موانع ارث به آن اشارهای نشده است و همچنین بند مزبور مخالف صریح با اصل چهلم قانون اساسی دارد. لذا درخواست ابطال بند مذکور را دارد.
مدیرکل امور حقوقی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 3624/1150/د مورخ 8/6/82 اعلام داشتهاند، براساس مواد آییننامه استخدامی سازمان و اصلاحات بعدی آن هرگاه کارمند بازنشسته یا از کار افتاده فوت کند تمام حقوق بازنشستگی یا مستمری آنان بعنوان حقوق وظیفه به وراث قانونی وی پرداخت میگردد. مقررات مورد شکایت عیناً موافق ماده 86 قانون استخدام کشوری تدوین گردیده هیچگونه مخالفتی با شرع و قانون خصوصاً قانون ارث نداشته و هیچ گاه وارث بودن والدین را منوط به تحت تکفل بودن فرد متوفی ندانسته است. بلکه همانند تمامی مقررات موضوعه کشور جهت برخورداری از بعضی مزایا شرایط خاصی پیشبینی گردیده است که منافاتی با قانون مدنی ندارد نه قانون ارث.
دبیر محترم شورای نگهبان در خصوص ادعای خلاف شرع بودن مورد شکایت طی نامه شماره 5653/30/82 مورخ 24/8/82 اعلام داشتهاند، «مقید نمودن پدر و مادر به اینکه تحت کفالت فرد متوفی باشد در بند (ز) ماده (16/1) خلاف شرع شناخته نشد زیرا پرداخت حقوق مستمری بازماندگان متوفی از باب ارث نیست.»
هیات عمومــی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجتالاسلاموالمسلمین درینجفآبادی و باحضور روسـای شعب بدوی و روسـا ومستشاران شعب تجدیدنظـر تشکیل و پس از بحـث و بررسی و انجام مشـاوره بـا اکثریت آراء بشرح آتی مبادرت بصدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
1- حسب نظریه شماره 5653/30/82 مورخ 24/8/82 فقهای محترم شورای نگهبان موضوع بند (ز) قسمت 16/1 آییننامه استخدامی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به دلیل عدم شمول مقررات ارث بر مستمری بازماندگان و مخالف شرع شناخته نشد. 2- نظر به صراحت منطوق مواد 86 قانون استخدام کشوری و 81 قانون تامین اجتماعی در باب لزوم تحتالکفاله بودن پدر و مادر کارمند متوفی جهت برخورداری از حقوق وظیفه و یا مستمری، مفاد بند (ز) از قسمت 16/1 آییننامه استخدامی مورد شکایت مغایر شقوق ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری تشخیص داده نشد.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری – دری نجف‌آبادی
