کلاسه پرونده: 153/79
شماره دادنامه: 51
تاریخ رای: یکشنبه 23 اردیبهشت 1380
شاکی: خانم مریم السادات لشگری
موضوع: ابطال تبصره 2 بخشنامه شماره 10705/34/1 مورخ 2/6/1377 رییس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور
مقدمه: شاکی طی دادخواست تقدیمی اعلام داشته است، رییس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور طی بخشنامه 10705/34/1 مورخ 1377/6/2 به استناد ماده 54 قانون دفاتر اسناد رسمی مصوب 1354 تعرفه‌های جدید فرازهای (ب – ج) حق‌التحریر مصوب 1372 دفاتر اسناد رسمی را به ادارات ثبت اسناد و دفاتر اسناد رسمی اعلام نمود و در تبصره 2 آن اعلام کرده که 20% حق‌التحریرگواهی امضاء متعلق به کانون سردفتران و دفتریاران است که باید همه ماهه به حساب کانون واریز گردد در حالی که وضع این تبصره خلاف قانون می‌باشد چرا که در فراز آخر ماده 54 قانون فوق‌الذکر که طبق قانون توزیع حق‌التحریر مصوب 1373/2/28 اصلاح شده فقط 15% از حق التحریر دریافتی توسط سردفتر باید به دفتریار اول پرداخت شود و در هیچ یک از نصوص قانونی مطلبی به‌عنوان این که باید 20% حق‌التحریر گواهی امضاء هیچ گونه مبلغی تعلق نمی‌گیرد. فلذا وضع تبصره 3 بخشنامه شماره 10705/34/1 مورخ 1377/6/2 رییس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور خروج از حوزه وظیفه و نیز خلاف قانون است، علیهذا به استناد قانون دیوان عدالت اداری تقاضای رسیدگی و حکم به ابطال تبصره 2 بخشنامه مزبور را دارد.مدیر کل دفتر حقوقی و امور بینالملل سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 9343/11 مورخ 1379/11/29 مبادرت به ارسال تصویر نامه شماره 13119/34 مورخ 1379/11/16 اداره کل امور اسناد و سردفتران نموده است. در این نامه آمده است، به موجب ماده 54 قانون دفاتر اسناد رسمی مصوب سال 1354، اختیار تعیین میزان حق‌التحریر اسناد رسمی به وزارت دادگستری محول گردیده که بر اساس این مجوز و اختیار حاصله از ماده مزبور (بنا به تفویض اختیار از طرف ریاست قوه قضاییه به ریاست سازمان ثبت) در تاریخهای مقرر و لازم تعرفه حق‌التحریر اسناد رسمی توسط معاون رییس قوه قضاییه و ریاست وقت سازمان تعیین و طی بخشنامه‌های لازم ابلاغ گردیده است به موجب تبصره (2) مقرر در بخشنامه‌های صادره (منجمله بخشنامه شماره 10705/34/1 مورخ 1377/6/2 مورد استناد) مقرر شده که (بیست درصد حق‌التحریر گواهی امضاء متعلق به کانون سردفتران و دفتریاران است که باید همه ماهه به حساب کانون واریز گردد.) با توجه به مراتب و نظر به این‌که مفاد تبصره مزبور در ارتباط با حق‌التحریر می‌باشد و موضوع آن جدا و خارج از اختیارات و وظایف ریاست سازمان نبوده و نیست و علاوه بر آن با این قید و شرط (ضمنی) مبادرت به تصویب حق‌التحریر شده، بنابراین موجبی بر ابطال تبصره مزبور که بر طبق اختیارات لازم و کافی قانونی مورد تصویب قرار گرفته نخواهد بود لازم به ذکر است که 20% حق‌التحریر گواهی امضاء برای اداره امور کانون سردفتران و دفتریاران با رعایت مقررات مربوطه هزینه می‌شود.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجتالاسلاموالمسلمین درینجفآبادی و با حضور روسای شعب بدوی و روسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
علاوه بر این‌که تفویض اختیار تعیین میزان حق‌التحریر اسناد رسمی به وزارت دادگستری و سازمان ثبت اسناد و املاک کشور موضوع ماده 54 قانون دفاتر اسناد رسمی مصوب 1354/4/25 ملازمه‌ای با نحوه توزیع و مصرف آن ندارد، اساساً قانونگذار به شرح ماده واحده قانون توزیع حق‌التحریر دفاتر اسناد رسمی مصوب 1373 کیفیت توزیع و مصرف درآمد حاصل از حق‌التحریر دفاتر اسناد رسمی را تعیین کرده است. بنابه جهات فوق‌الذکر و این‌که دریافت هرگونه وجهی از اشخاص و نحوه مصرف آن منوط به حکم قانونگذار است، تبصره 2 بخشنامه شماره 10705/34/1 مورخ 1377/6/2 سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مبنی بر الزام سردفتران به پرداخت 20درصد حق‌التحریر گواهی امضاء به کانون سردفتران و دفتریاران خارج از حدود اختیارات سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در وضع مقررات دولتی تشخیص داده می‌شود و مستنداً به قسمت دوم ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری ابطال می‌گردد.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری – درّی نجف آبادی
