کلاسه پرونده: 135/79
شماره دادنامه: 45
تاریخ رای: یکشنبه 16 اردیبهشت 1380
شاکی: سازمان بازرسی کل کشور
موضوع: ابطال دستورالعمل شماره32541/666 مورخ 9/6/1378 وزارت مسکن و شهرسازی
مقدمه: سازمان بازرسی کل کشور طی نامه شماره 6941/5/2 مورخ 1379/4/20 اعلام داشته است، با ایفاد گزارش شماره 78/1479/507/2 نظر به این‌که دستورالعمل جایگزین شماره 32541/666 مورخ 1378/6/9 مربوط به واگذاری زمین به دارندگان موافقت اصولی احداث مدارس غیرانتفاعی با ماده یک آیین‌نامه واگذاری زمین به موسسان مدارس غیرانتفاعی، واگذاری زمین به دارندگان موافقت اصولی احداث مدارس غیرانتفاعی بر اساس بند (ب) تبصره 52 موافق به اهداف مقنن و مصرحات مندرج در آیین‌نامه مذکور نمی‌باشد. فلذا به استناد قسمت دوم ماده 35 قانون دیوان عدالت اداری و با عنایت به دادنامه شماره 317 مورخ 1378/4/26 هیات عمومی دیوان عدالت اداری تقاضای ابطال بخشنامه مذکور را دارد.معاون وزیر مسکن و شهرسازی و رییس سازمان ملی زمین و مسکن در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 39630/645 مورخ 1379/7/10 اعلام داشته‌اند، در زمان اجرای ماده 9 قوانین اراضی شهری و زمین شهری با استناد به حکم ثانویه حضرت امام خمینی(ره) در طول سال‌های 1360 الی 1371 این امکان برای دولت فراهم گردید تا اراضی مورد نیاز مسکونی و غیرمسکونی را به قیمت منطقهای از مالکین اراضی خریداری و تملک نماید. در این ایام دستگاه‌های مختلف دولتی با اخذ مصوبات متعدد از مجلس شورای اسلامی و هیات وزیران وزارت مسکن و شهرسازی را مکلف به واگذاری زمین به قیمت منطقهای جهت متقاضیان غیردولتی نمود که مصوب مورخ 1370/5/30 هیات وزیران از جمله این مصوبات است.اجرای این مصوبات با زمانی که امکان تملک زمین به قیمت منطقهای وجود داشت با اشکالاتی مواجه نبود ولی پس از سلب اختیار تملک زمین به قیمت منطقهای در سال 1371 و کم شدن امکانات دولتی اجرای مصوبه با مشکل مواجه به نحوی که در سنوات بعد به لحاظ محدودیت امکانات، وزارت مسکن و شهرسازی در تامین اراضی مورد نیاز دستگاه‌های دولتی مجبور گردید اراضی با کاربری‌های غیرمسکونی شامل وزرشی، آموزشی، فرهنگی و غیره را به قیمت عادله روز از مالکین خریداری نماید و تصویب تبصره‌های 68 و84 قانون برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی موید این مدعا می‌باشد.علاوه بر این وزارت مسکن و شهرسازی به منظور تامین اراضی مورد نیاز و طرح‌های مسکونی(به ویژه طرح مسکن استیجاری) چاره‌ای جز خرید اراضی به قیمت کارشناسی روز را نداشته و ندارد. لذا در سال 1371 خرید و فروش زمین آزاد و مجلس شورای اسلامی در رابطه با مانده موجودی اراضی دولتی و به منظور امر تامین مسکن نیازمندان جامعه با تصویب بند (ب) تبصره 52 قانون بودجه سال 1378 مقرر نمود اراضی دولتی به صورت مزایده یا توافقی به نرخ کارشناسی روز به متقاضیان واگذار شود و تنها موردی که از فروش کارشناسی مستثنی و دولت مکلف به واگذاری زمین با قیمت منطقهای شد منحصر به تامین مسکن ایثارگران عزیز گردیداز قانون مذکور نتایج ذیل حاصل می‌شود که دستورالعمل شماره32541 مورخ 1378/6/9 وزارت مسکن و شهرسازی مبنی بر فروش زمین به قسمت کارشناسی دقیقاً منطبق با قانون مذکور بوده و به دلایل ذیل عمل به مصوبه مورخ 1370/5/30 هیات وزیران موضوعیت قانونی نداشته است.اجازه فروش اراضی به صورت مزایده یا توافقی (به قیمت کارشناسی) به صورت عام و کلی و با هر نوع کاربری می‌باشد و واگذاری به قیمت منطقهای صرفاً جهت تامین مسکن ایثارگران به‌عنوان یک استثناء مورد قبول قانونگذار قرار گرفته است و این امر در قانون بودجه سال 1379 نیز مجدداً به تصویب رسیده است.در مواردی که بین دو مصوبه قانونی تعارض وجود داشته باشد قانون موخرالصدور ناقض قانون مقدم‌الصدور می‌باشد، لذا با این استدلال با تصویب قوانین بودجه سال‌های 1378 و1379 آیین‌نامه مصوب مورخ 1370/5/30 هیات وزیران عملاً نسخ شده است.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجتالاسلاموالمسلمین درینجفآبادی و با حضور روسای شعب بدوی و روسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
طبق قسمت دوم ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری اعتراض نسبت به آییننامهها و تصویب‌نامه‌ها و سایر نظامات دولتی از حیث مغایرت آنها با قوانین و یا خارج بودن آنها از حدود اختیارات قوه مجریه در وضع نظامات دولتی قابل رسیدگی و اتخاذ تصمیم در هیات عمومی دیوان است. نظر به این‌که دستورالعمل شماره 32541/666 مورخ 1378/6/9 وزارت مسکن و شهرسازی در قسمت دوم اعتراض متضمن تحقق و اجتماع شرایط قانونی فوق‌الذکر نیست، بنابراین اعتراض نسبت به آن دستورالعمل قابل رسیدگی و امعان نظر در هیات عمومی دیوان نمی‌باشد.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری – درّی نجف آبادی
