کلاسه‌پرونده: 50.78ـ88.78ـ130.78ـ139.78ـ160.78ـ179.78ـ183.78ـ252.78ـ281.78
شماره دادنامه: 341ـ342ـ343ـ344ـ345ـ346ـ347ـ348ـ 349
تاریخ: 21 آذر 1378
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: خانم مهوش شیرازی ـ آقای فرزاد هوشنگی ـ آقای محمدپناه نوری ـ آقای حمید مغازه ـ آقای هادی کرمی ـ آقای محمد تاجیک ـ آقای میرمهدی موسوی اقدم ـ آقای مهدی قلی داوری ـ آقای فریدون نوری تهران
موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده 10 آیین نامه تبصره 3 ماده واحده قانون نقل و انتقال حق بیمه یا بازنشستگی موضوع تصویبنامه شماره.52373ت 15649 هـ مورخ 1377.8.11 هیات وزیران
مقدمه: شکایت طی دادخواستهای تقدیمی خلاصتا" اعلام داشته‌اند، با عنایت به صراحت ماده واحده قانون نقل و انتقال حق بیمه یا بازنشستگی‌مصوب 1365.3.27 مجلس شورای اسلامی و تبصره‌های 2 و 3 آن و همچنین آیین نامه تبصره 3 ماده واحده قانون مذکور، موضوع تصویبنامه شماره59522 مورخ 1365.11.27 هیات محترم وزیران که مقرر می‌دارد:
1ـ حق بیمه یا بازنشستگی سوابق خدمت اشخاصی که وجوهی را به هر یک از صندوقهای بیمه یا بازنشستگی یا صندوقهای مشابه پرداخت نموده‌اند‌در صورتی که محل کار یا خدمت آنان تغییر نموده و به تبع آن از شمول خدمات صندوق مربوطه خارج شده باشند و یا طبق ضوابط قانونی مشترک‌صندوق دیگری شده‌اند به میزان 4 درصد آخرین حقوق و مزایای آنان که مبنای برداشت حق بیمه یا بازنشستگی قرار گرفته است بابت هر ماه به‌صندوقی که مشمول به تبع شغل خود مشترک آن شده است منتقل می‌شود(متن ماده واحده قانون نقل و انتقال حق بیمه یا بازنشستگی مصوب1365.3.27 مجلس محترم شورای اسلامی) 2ـ آن قسمت از سنوات خدمت قابل قبول دولتی مستخدم که مبنای برداشت حق بیمه یا کسور‌بازنشستگی قرار گرفته، با انتقال حق بیمه یا کسور بازنشستگی جزو خدمت رسمی قرار میگیردتبصره 2 ماده واحده قانون نقل و انتقال حق بیمه….) 3ـ‌درخصوص آن دسته از مشمولین تامین اجتماعی و صندوقهای مشابه که سهم بازنشستگی آنان به ماخذ مذکور در ماده واحده ازسایر صندوقهای‌بازنشستگی دریافت گردیده است با اخذ مابه التفاوت سهم بازنشستگی بر اساس قوانین و مقررات مربوط از مستخدم، سنوات خدمت آنان محاسبه‌خواهد شد میزان و نحوه اخذ سهم بازنشستگی مذکور در این تبصره بر اساس آیین نامه‌ای خواهد بود که به تصویب هیات وزیران می‌رسد (تبصره 3ماده واحده قانون نقل و انتقال حق بیمه و…) هیات محترم وزیران با تصویب نامه شماره 52373 مورخ 1377.8.11 خط بطلان بر قانون نقل و انتقال‌حق بیمه یا بازنشستگی مصوب 1365 کشیده و برخلاف موازین قانونی و شیونات شرعی اخلاقی و اجتماعی اجرای آن را عطف بماسبق نموده است.اینک با عنایت به دلایل زیر تقاضای لغو تصویبنامه مذکور را دارد. 1ـ مصوبات، بخشنامه‌ها و آیین نامه‌ها نمی‌توانند ناقض قانون باشند و هرگونه تغییر‌در مفاد ماده قانونی مستلزم تصویب مجلس محترم شورای اسلامی می‌باشد. 2ـ به موجب تبصره‌های 2 و 3 قانون نقل و انتقال حق بیمه یا بازنشستگی‌مصوب 1365 و ماده 9 آیین نامه تبصره 3 ماده واحده قانون مذکور موضوع تصویبنامه شماره 59522 مورخ 1365.11.27 هیات وزیران سوابق‌خدمت دولتی مشمولین قانون و آیین نامه مورد بحث جزو خدمت رسمی محسوب گشته و سنوات خدمت دولتی آنان از لحاظ بازنشستگی و وظیفه‌به محض انتقال حق بیمه یا کسور بازنشستگی و پرداخت مابه التفاوت مربوط به ترتیب مقرر در ماده واحده قانون و آیین نامه مذکور در این بند تحقق‌می‌یابد در حالیکه بر اساس ماده 10 الحاقی به آیین نامه تبصره 3 قانون نقل و انتقال حق بیمه یا کسور بازنشستگی موضوع تصویبنامه شماره 52373مورخ 1377.8.11 هیات وزیران سوابق خدمت دولتی مستخدمین که در اجرای قانون و آیین نامه یاد شده به سازمان تامین اجتماعی منتقل شده یا‌می‌شود صرفا" در محاسبه میزان مستمری بازنشستگی منظور شده است و این امر نقض قانون تلقی می‌گردد. 3ـ علیرغم اینکه قانون عطف بماسبق‌نمی‌گردد به خصوص مواردی که حقوق اجتماعی اشخاص مطرح باشد لیکن عملا" هیات وزیران اجرای مصوبه 52373 مورخ 77.8.11 را با عنوان‌کلمات «شده یا می‌شوند» به گذشته تسری داده است. معاون دفتر امور حقوقی دولت در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 31277 مورخ1378.8.22 مبادرت به ارسال تصویر نامه شماره 17838 مورخ 1378.5.4 قایم مقام معاون حقوق و امور مجلس رییس جمهور در مورد ایراد شماره2273هـ.ب مورخ 1373.3.22 ریاست مجلس شورای اسلامی نسبت به تبصره 2 الحاقی به ماده 1 آیین نامه قانون تعدیل نیروی انسانی دستگاههای‌دولتی موضوع تصویبنامه شماره .52166ت 15649هـ مورخ 1377.8.11 که عینا" حاوی حکم مندرج در ماده 10 تصویبنامه شماره .52373ت15649 هـ مورخ 1377.8.11 که درخواست ابطال گردیده و نیز تصویب نامه شماره .7973د7100. مورخ 1378.5.26 سازمان تامین اجتماعی‌نموده است. در نامه قایم مقام معاون حقوقی و امور مجلس رییس جمهور آمده است، تبصره 2 الحاقی به ماده 1 آیین نامه قانونی تعدیل نیروی انسانی‌دستگاههای دولتی (موضوع تصویبنامه شماره .52166 ت15649هـ مورخ 1377.8.11) که احتساب سوابق خدمت دولتی را منحصر به میزان‌مستمری بازنشستگی نموده است مغایر قسمت اخیر ماده 1 قانون نحوه تعدیل نیروی انسانی است که سنوات خدمت را برای مطلق مزایای قانونی‌تامین اجتماعی منظور نموده است. در نامه مدیرکل دفتر امور حقوقی و دعاوی سازمان تامین اجتماعی منظور نموده است. در نامه مدیرکل دفتر امور‌حقوقی و دعاوی سازمان تامین اجتماعی نیز آمده است، نظر به اینکه منفصلین سازمان تامین اجتماعی و مستخدمین مشمول مقررات استخدامی‌شرکتهای دولتی مصوب 1352.3.5 و همچنین سایر مستخدمین موسسات دولتی که از حیث بیمه و بازنشستگی مشمول مقررات قانون تامین‌اجتماعی بوده و مدت مدیدی حق بیمه به سازمان پرداخته‌اند و به موجب لوایح قانونی مربوط به ایجاد محیط مساعد برای رشد نهادهای انقلاب‌اسلامی، قانون بازسازی نیروی انسانی دستگاههای دولتی، قانون هیاتهای رسیدگی به تخلفات اداری و سایر قوانین منفصل می‌گردند علاوه بر اینکه‌انتقال وجوه آنان از صندوق تامین اجتماعی به سایر صندوقها متصور نبوده بلکه از مزایای تعهدات سازمان (انواع مستمریها) در مقابل حق بیمه‌های‌پرداختی نیز محروم می‌گردیده‌اند، لذا از همان بدو اصلاح آیین نامه و به منظور رفع دوگانگی اجرای آیین نامه نقل و انتقال که فراگیری و جامعیت قانون‌را مخدوش و حقوق مکتسبه عده‌ای را زایل و به دیگران واگذار می‌نمود مراتب به هیات وزیران اعلام گردید. آیین نامه تهیه شده قبلی توسط هیات‌وزیران پس از گذشت مدت مدیدی در عمل مخالفت خود را با روح و فلسفه قانون نقل و انتقال بیمه یا بازنشستگی مصوب 1365.3.27 مجلس‌شورای اسلامی نشان داده و از این رو بوده که لزوم اصلاح و تجدید نظر در آن ضروری تشخیص داده شده است. حسب مصوبه اخیرالتصویب،مستخدمین مزبور پس از انتقال کسور بازنشستگی خود به سازمان و پرداخت مابه التفاوت متعلقه، تحت پوشش مقررات تامین اجتماعی قرار گرفته و‌اصولا" با قبول مقررات کلی تامین اجتماعی همچون سایر بیمه شدگان تابع مقررات آن بوده و برای استفاده از مزایای مقرر در قانون تامین اجتماعی نیز‌باید حایز شرایط قانونی باشند. چنانچه هدف قانونگذار از تصویب قانون نقل و انتقال حق بیمه یا بازنشستگی و نیز قانون نحوه تعدیل نیروی انسانی‌صرفا" بازنشستگی بلافاصله این قبیل افراد بوده بدون تردید نقل و انتقال حق بیمه از صندوقی به صندوق دیگر را مطرح نمی‌نمود زیرا انجام آن در‌صندوق قبلی به راحتی و آسانی صورت می‌گرفت. مضافا" اینکه شرایط پذیرش سوابق غیردولتی مستخدمین دولتی در صندوق بازنشستگی کشوری‌نیز تابع همین منطق بوده و سوابق منتقله در محاسبه حقوق بازنشستگی موثر می‌باشد چنانکه به موجب قانون نحوه تاثیر سوابق خدمت غیردولتی در‌احتساب حقوق بازنشستگی مصوب 1372.2.19 مجلس شورای اسلامی با انتقال حق بیمه یا کسور بازنشستگی سهم مستخدم و کارفرما از صندوق‌تامین اجتماعی به صندوق بازنشستگی کشوری، سوابق منتقل صرفا" در تعیین حقوق و مستمری بازنشستگی و وظیفه قابل احتساب می‌باشد، آنهم در‌شرایطی که مستخدم حداقل 20 سال سابقه خدمت دولتی را داشته باشد. دبیر محترم شورای نگهبان درخصوص ادعای خلاف شرع بودن مورد شکایت‌طی نامه شماره 78.21.5363 مورخ 1378.7.10 اعلام داشته‌اند، ماده 10 مذکور در بند ب تصویبنامه شماره 52373 مورخ 77.8.11 و نیز تبصره 2مذکور در تصویبنامه شماره 52166 مورخ 77.8.11 هیات وزیران خلاف شرع تشخیص داده نشد.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست آیت الله موسوی تبریزی و باحضور روسای شعب بدوی و روساء و مستشاران شعب‌تجدید نظر دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آرا بشرح آتی مبادرت به صدور رای می‌نماید.
رای هیات عمومی
عموم و اطلاق ماده واحده قانون نقل و انتقال حق بیمه یا بازنشستگی مصوب 1365/3/27 در خصوص قابلیت حق بیمه یا بازنشستگی اشخاص از یک صندوق بازنشستگی به صندوق بازنشستگی دیگر و تاکید مقنن بر لزوم قبول و احتساب سابقه خدمت مذکور به عنوان خدمت به شرح مندرج در تبصره 2 ماده واحده قانون فوق الذکر مفید قابلیت احتساب مدت مذکور از کلیه جهات مندرج در قانون تامین اجتماعی است و مفاد ماده 10 آیین نامه‌تبصره 3 ماده واحده قانون نقل و انتقال حق بیمه یا بازنشستگی که موجب محدودیت آثار قانونی مترتب بر سابقه خدمت مزبور است مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات تشخیص داده می‌شود، لذا مستندا به قسمت دوم ماده 15 قانون دیوان عدالت اداری ابطال می‌گردد.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری ـ قربانعلی دری نجف آبادی
