شماره دادنامه: 311
تاریخ رای: 23 آبان 1378
کلاسه پرونده: 321/77
شاکی: آقای حسن خانجانی موقر
موضوع: ابطال بخشنامه شماره 20/19/705/م/4/ن مورخ 27/7/1367 معاونت نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح
مقدمه: شاکی طی دادخواست تقدیمی اعلام داشته است، معاونت نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح طی نامه شماره 20/19/705/م/4/ن مورخ 1376/7/27 ادامه تحصیل مشمولان قانون گذرانیدن مدت خدمت وظیفه فارغ التحصیلان دانشکده علوم قضایی در محاکم قضایی کشور مصوب 1373/11/9 را طی مدت انجام تعهد ممنوع دانسته است در حالیکه به موجب ماده 12 آییننامه اجرایی قانون مرقوم مصوب 1375/3/16 هیات وزیران موضوع تصویب نامه شماره 23754/ت مورخ 1375/3/22 «گواهی اشتغال به خدمت مشمول قانون، در طول مدت ایفای تعهد دارای همان امتیازهایی است که برای مشمولان مواد 6-7-8 و9 قانون خدمت وظیفه عمومی مصوب 1363 در نظر گرفته شده است» و در متن قانون و آییننامه اجرایی آن هیچ منعی برای ادامه تحصیل مشمولان قانون ذکر نشده و در عین حال ادامه تحصیل حق طبیعی هر شخص میباشد و حسب ماده 15 آییننامه اجرایی بخش معافیت تحصیلی قانون خدمت وظیفه عمومی مصوب 1364/5/9 وزراء کشور، دفاع، آموزش و پرورش و فرهنگ و آموزش عالی فارغالتحصیلان لیسانس دانشگاهها و موسسات آموزش عالی در مدت مندرج در ماده قبل (تا شش ماه پس از فراغت از تحصیل میتوانند در دورههای تحصیلی بالاتر از لیسانس در داخل کشور به تحصیل ادامه دهند و در موسسات مورد اشاره در ماده 12 آییننامه اجرایی قانون گذرانیدن مدت خدمت وظیفه … نیز هیچ ممنوعیتی برای ادامه تحصیل مشمولان وجود ندارد.)علیهذا اطلاق نامه شماره 20/19/705/م/4/ن مورخ 1376/7/27 معاونت نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح که ادامه تحصیل مشمولان قانون گذرانیدن مدت خدمت وظیفه عمومی فارغالتحصیلان دانشکده علوم قضایی در محاکم قضایی کشور مصوب 1373 را قبل از اتمام مدت 10 سال تعهد خدمت ممنوع دانسته مغایر با قوانین و مقررات جاری کشور و حقوق مسلم افراد در جهت ادامه تحصیل بوده تقاضای ابطال آن را مستنداً به بند سوم از اصل سوم و اصول 170 و 173 قانون اساسی و ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری دارد.معاونت نیروی انسانی ستاد کل نیروهای مسلح در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 29/19/705/م/4/ن مورخ 1377/12/25 اعلام داشتهاند، شاکی مستند اولیه خود را مفاد ماده 12 آییننامه اجرایی قانون گذرانیدن مدت خدمت وظیفه فارغالتحصیلان دانشکده علوم قضایی در محاکم قضایی کشور مصوب 1375/3/16 هیات محترم وزیران قرار داده است در حالیکه:الف: لایحه قانونی خدمت نیروی انسانی درمانی و بهداشتی مصوب 1358/9/24 شورای انقلاب مورد اشاره در ماده 6 قانون نوبت وظیفه عمومی با تصویب قانون پیامآوران بهداشت مصوب 1375/8/6 فسخ ضمنی گردیده است و استفاده کنندگان از قانون مذکور نیز در طول مدت خدمت مجاز به ادامه تحصیل نمیباشند.ب: افراد مشمول ماده 7 قانون خدمت وظیفه عمومی فارغالتحصیلان فوق دیپلم مراکز تربیت معلم میباشند که به موجب لایحه قانونی مصوب 1358/2/27 شورای انقلاب پس از فراغت از تحصیل و انجام 5 سال تعهد خدمت در وزارت آموزش و پرورش از انجام خدمت وظیفه عمومی معاف میگردند. ادامه تحصیل این دسته از فارغالتحصیلان نیز در طول انجام تعهد مجاز نمیباشد.ج: مشمولین مواد 8 و 9 خدمت وظیفه عمومی افرادی هستند که به منظور انجام تحصیل و خدمت در آموزشگاه فنون هواپیمایی و شرکت کشتیرانی و به ترتیب انجام دوازده و ده سال خدمت در آموزشگاه و شرکت ذکر شده از انجام خدمت وظیفه عمومی معاف میگردد و بحث آنان از بحث فارغالتحصیلان مراکز آموزش عالی مانند دانشکده علوم قضایی و … منصرف میباشد و این قبیل افراد نیز در طول تعهد خدمتی خود حق ادامه تحصیل در سایر مراکز آموزش عالی کشور را نخواهند داشت.بنابه حکم مندرج در قسمت اخیر ماده 35 قانون خدمت وظیفه و مواد 14 و 15 آیین نامه اجرایی مربوط اصل بر صدور یک مرتبه معافیت تحصیلی برای افراد پذیرفته شده در آموزشگاه ها و موسسات آموزش عالی است که پذیرفته شدگان دانشکده علوم قضایی نیز در بدو شروع به تحصیل در دانشکده مذکور از آن استفاده نموده اند و در مواردی که ضرورت ادامه اشتغال به تحصیل برای متعهدین به انجام خدمت پس از فراغت از تحصیل وجود دارد این مجوز به موجب قوانین خاص صادر گردیده است.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجت الاسلام والمسلمین دری نجف آبادی و با حضور روسای شعب بدوی و روسا و مستشاران شعب تجدیدنظر دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء بشرح آتی مبادرت به صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
نظر به این که اشتغال مشمولان خدمت سربازی به تحصیل در مراکز آموزش عالی منوط به صدور گواهی انجام خدمت و یا معافیت های مقرر در قانون و مقررات مربوط به خدمت وظیفه عمومی است و صدور گواهی نامه های مذکور در مورد فارغ التحصیلان دانشکده علوم قضایی وابسته به دادگستری جمهوری اسلامی ایران در زمان انجام تعهد خدمت به مدت 10 سال در قوه قضاییه به لحاظ معافیت از انجام خدمت سربازی و عدم جواز صدور گواهی نامه های فوق الذکر مجوز قانونی ندارد، بخشنامه مورد اعتراض مغایر قانون تشخیص داده نمی شود.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری- دری نجف آبادی
