کلاسه پرونده: 19.77
شماره دادنامه: 295
تاریخ: 9 آبان 1378
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: شرکت شباویز (سهامی خاص)
موضوع شکایت و خواسته: ابطال قسمتی از بخشنامه شماره 30.5.3635.46646 مورخ 1372.9.10 و 4562.22052 – 30.4 مورخ 1377.5.7معاون درآمدهای مالیاتی وزارت اموراقتصادی و دارایی
مقدمه: شاکی طی دادخواست تقدیمی اعلام داشته‌اند بموجب مصوبه 1376.1.21 مجلس شورای اسلامی تبصره 6 ماده 35 قانون اصلاح موادی از‌قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 1371 ناشران را نیز در شمار فعالان بهره برگیرنده از امتیاز بخشودگی مالیاتی پنج ساله قرارداده است. متن تبصره 6 با‌صراحت اعلام می‌دارد "مراکز فرهنگی… که دارای پروانه فعالیت و یا تاسیس از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌باشند از تاریخ شروع فعالیت برای‌مدت پنج سال از پرداخت مالیات معاف می‌باشند…"پروانه‌فعالیت برای ناشران همان پرودانه نشر است که اعطای آن بوسیله وزارتخانه از سال 1370آغاز گردیده و تقریباًتمامی ناشران فعال و پرسابقه پروانه نشری با تاریخ 1370 دارند. وزارت اموراقتصادی و دارایی در بخشنامه‌ای به تاریخ1372.9.10برای سهولت کارو نیز دریافت هرچه بیشتر مالیات باتفسیر قانون به سود آن وزارتخانه تمامی مراکز فرهنگی را که پروانه فعالیت آنها دارای‌تاریخی بیش از 1371.1.1 است از شمول معافیت خارج اعلام کرد و اکنون نیز این بخشنامه را برای ناشران اعمال می‌کند. از آنجاکه متن قانون چنین‌محدودیتی قایل نشده است، تفسیر درست‌تر و منصفانه‌تر آن خواهد بودکه بنابرنص صریح قانون همه ناشران از تاریخ صدور پروانه نشر خود از‌بخشودگی پنج ساله برخوردارشوند. بنا به اعلام وزارت اموراقتصادی و دارایی این قانون عطف بماسبق نمی‌گردد، حتی اگر این ادعای وزارتخانه نیز‌پذیرفته شود باید معافیتی برای ماههای پیش از آغاز سال 1371 منظور نگردد و به تعداد ماههای بین تاریخ صدور پروانه نشر و آغاز سال 1371 از پنج‌سال معافیت آنها کسر شود. تلاش ناشران برای بی اثر کردن بخشنامه مذکور به نتیجه نرسیده است و ناشران فعال و پرسابقه همچنان با خطر اخذ‌مالیاتهای نجومی محاسبه شده بر مبنای درآمدهای فرضی روبرو هستند. ازهیات عمومی درخواست ابطال بخشنامه مورد بحث و الزام وزارتخانه به‌اعمال بخشودگی را دارد. شاکی همچنین در لایحه تکمیلی مورخ 1377.7.22 اعلام داشته‌اند، درتکمیل پرونده 199.77 به پیوست تصویر بخشنامه‌شماره 4562.22052-30.4 مورخ 1377.5.7 معاون درآمدهای مالیاتی در تصریح بخشنامه موضوع دادخواست تقدیم می‌شود. به سبب ابهامی که‌در جمله پایانی بند (1) بخشنامه به شرح "موسسات انتشاراتی و مطبوعاتی اعم از مراکز نشر کتاب مجله و روزنامه که از تاریخ 1371.2.7 به بعد‌دارای مجوز نشر از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشند." وجود دارد، میزان مالیاتی همچنان از اعمال بخشودگی برای ناشرانی که پروانه نشر آنهاپیش‌از سال 1371 صادر شده است خود داری می‌ورزند. تقاضای ابطال جمله مندرج در بند (1) بخشنامه فوق الذکر را علاوه بر بخشنامه تقاضا شده در‌دادخواست تقدیمی به سبب مغایرت با قانون دارد.
دفتر حقوقی وزارت اموراقتصادی و دارایی در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 8920-91 مورخ 1377.8.11 و 7192-91 مورخ 1378.7.5اعلام داشته‌اند، الف – آنچه درماده 132 قانون مالیاتهای مستقیم علی الخصوص تبصره 6 آن و ماده 60 قانون اصلاح موادی از قانون مالیاتهای مستقیم‌مصوب 1371.2.7 تصریح گردیده شرط شمول معافیت مقرر، شروع فعالیت موسسات و مراکز مصرحه از تاریخ 1377.1.1 تعیین گردیده است. ب -طبق قواعد مسلم حقوقی هنگامیکه قانون نسبت به منطوق و موضوع خود صراحت کامل دارد تفسیر آن به نفع و یا ضرر از جانب شخص حقوقی و یا‌حقیقی غیر صالح خارج از منطوق قانون بوده غیر مسموع و فاقد پایگاه قانونی می‌باشد که برابر اصل 73 قانون اساسی و ماده 255 قانون مالیاتهای‌مستقیم مرجع تفسیر قانون عادی مجلس شورای اسلامی و درمقام اجرایی با توجه به شکایت شاکی شورای عالی مالیاتی می‌باشد. برخلاف تفسیر‌شاکی قانونگذار در ماده 132 قانون اخیرالذکر به صراحت ملاک اعتبار جهت شمول معافیت را تاریخ شروع فعالیت قید نموده نه تاریخ صدورپروانه نشر.ج – با توجه به مطالب بند الف و ب موضوع خواسته شاکی در واقع تسری مفاد قانون به قبل از تاریخ تصویب و اجرای آنها می‌باشد که برابر قاعده‌حقوقی "عدم عطف بماسبق شدن قوانین "محکوم به رد وفاقد پایگاه قانونی می‌باشد.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجهْْ الاسلام و المسلمین دری نجف آبادی و باحضور روسای شعب بدوی و روساء و‌مستشاران شعب تجدید نظر دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آرا بشرح آتی مبادرت به صدور رای می‌نماید.
رای هیات عمومی
سیاق عبارات تبصره 6 ماده 132 اصلاحی قانون مالیات های مستقیم مورخ 1371/2/7 مبنی بر معافیت مراکز فرهنگی از پرداخت مالیات از تاریخ شروع فعالیت براساس پروانه فعالیت یا تاسیس به مدت پنج سال که به موجب مقررات اصلاحی قانون اصلاح موادی از قانون مالیات های مستقیم مصوب 1376به مراکز نشر کتاب، مجله و روزنامه نیز تسری داده شده است، دلالتی بر شمول معافیت مالیاتی به شرط شروع فعالیت مراکز فرهنگی مذکور از تاریخ 1371/1/1 به بعد ندارد. بنابراین بخشنامه شماره 30.5.3635.46646 مورخ 1372/9/10 و همچنین بند 1 بخشنامه شماره 4562.22052-30.4مورخ 1377/5/7 وزارت امور اقتصادی و دارایی که معافیت قانونی مزبور را مشروط به شروع فعالیت مراکز فرهنگی مندرج در قانون از تاریخ 1371/1/1 و 1371/2/7 به بعد کرده است مخالف عموم و اطلاق حکم قانونگذار به شرح تبصره فوق الذکر تشخیص داده می‌شود و به استناد قسمت دوم ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری ابطال می‌گردد.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری – قربانعلی دری نجف آبادی
