بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 92
تاریخ دادنامه: 26/اسفند/1399
شماره پرونده: 9803278
شاکی: خانم مژگان فیروزبخت
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره 1604/500/د-15/6/1393 معاون آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بخشنامه شماره 1604/500/د-15/6/1393 معاون آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
« احتراماً به استحضار می رساند اینجانب مژگان فیروزبخت عضو هیات علمی گروه مامایی دانشگاه آزاد بابل که به عنوان مربی آموزشی از سال 1381 تاکنون در دانشگاه آزاد مشغول فعالیت می باشم ( حکم کارگزینی به پیوست ارسال می گردد) اینجانب در مهر ماه سال 1393 در مقطع دکترای تخصصی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی بابل بر اساس آیین نامه دکترای پژوهشی مورخ 30/1/1393 پذیرفته شدم در این بخشنامه که به پیوست ارسال شده است در مورد تبدیل وضعیت اعضای هیات علمی که قبلاً مربی آموزشی بودند هیچ تبصره و ماده ای لحاظ نشده است و فقط در صفحه 5 ماده (4-6) مقررات آموزشی ذکر شده است که فارغ التحصیلان با مدرک دکترای تخصصی پژوهشی با ذکر گرایش تخصصی که متناسب با زمینه تحقیقاتی پایان نامه آنان در حوزه معاونت آموزشی وزارت بهداشت ارزیابی می شود می توانند در مـوسسات آمـوزش عالی، دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی به عنوان عضو هیات علمی مشغول به کار شوند. همچنین در آخرین بخشنامه ای که در تاریخ 28/11/1393 وزارت بهداشت خطاب به معاونین دانشگاه علوم پزشکی سراسر کشور و همچنین به معاون علوم پزشکی دانشگاه آزاد نیز نوشته شده است، در صفحه 11 تبصره ماده 30 ذکر شده است که افرادی که مربی هیات علمی آموزشی بوده و موفق به اخذ مدرک دکترای پژوهشی می شوند نمی توانند از این مدرک برای تبدیل وضعیت استادیاری آموزشی استفاده نمایند ولی می توانند در صورت تایید دانشگاه و داشتن سایر ضوابط استادیار پژوهشی در یکی از مراکز تحقیقاتی دانشگاه شوند. در پایان همین صفحه نوشته شده است که برای آن دسته از دانشجویانی که از تاریخ پذیرفته شدن لازم الاجرا است.
خواسته من این است که از آنجا که دانشگاه آزاد اسلامی از ابتدا در جریان تحصیل اینجانب بوده و با آن موافقت نموده است، علی رغم اینکه این بخشنامه نباید عطف به ماسبق شود وزارت بهداشت پاسخنامه دانشگاه آزاد مبنی بر تعیین تکلیف مربیان آموزشی که موفق به اخذ مدرک دکترای پژوهشی شده اند را بر اساس مصوبات آخرین آیین نامه در سال 1393 نوشته شده و این موضوع سبب شده که دانشگاه آزاد از تبدیل وضعیت به استادیاری آموزشی اینجانب سرباز زند این امر موجب تضییع حق من و همکارانی که وضعیت مشابه من را داشته اند شده است. قابل ذکر است که اعضای هیات علمی وزارت بهداشت با مرتبه مربی آموزشی که در دوره دکتری همکلاس و هم دوره اینجانب بودند پس از دریافت دکتری پژوهشی بعد از سال 1393 به استادیار آموزشی ارتقاء یافتتند و حتی صاحب پست های آموزشی نیز هستند که وزارت بهداشت از آن چشم پوشی می کند که این امر مصداق بی عدالتی و تبعیض ناروا می باشد. لذا از شما درخواست دارم که با استناد به ذیل ماده 34 آیین نامه مورخ 14/10/1393 که در آن صراحتاً ذکر شده مصوبات این آیین نامه برای آن دسته از دانشجویانی که از این تاریخ به بعد پذیرفته شده اند لازم الاجرا است، به شکایت اینجانب مبنی بر غیرقانونی و ناعادلانه بودن نامه وزارت بهداشت به مـدیر توسعه آمـوزشی و امور دانشجویان علوم پزشکی دانشگاه آزاد که سبب عـدم تبدیل وضعیت به استادیاری آموزشی اینجانب می گردد (شماره نامه 1604/500/د-15/6/1393) رسیدگی و نسبت به ابطال آن مساعدت شود.»
در پی اخطار رفع نقصی که از طرف دفتر هیات عمومی دیوان عدالت اداری برای شاکی ارسال شده بود، وی به موجب نامه ای مورخ 22/9/1398 پاسخ داده است که:
«عطف به پرونده شماره 9809980905802477 با شماره بایگانی 982647 در خصوص ابطال بخشنامه شماره 1604/500/د-15/6/1393 وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با توجه به پیامک رفع نقص ارسالی از هیات عمومی دیوان عدالت اداری، بدین وسیله به استحضار می رساند: بخشنامه شماره 1604/500/د-15/6/1393 با مقررات آموزشی و بند 4-6 آیین نامه و دستورالعمل اجرایی دوره دکتر تخصصی پژوهشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و حقوق مکتسبه اشخاص مغایرت دارد چرا که بخشنامه جدید مشمول دانشجویان بعدی خواهد بود و عطف به ماسبق نخواهد شد ولیکن در شرایط برابر اعضای هیات علمی وزارت بهداشت با مرتبه مربی آموزشی پس از دریافت دکتری پژوهشی بعد از سال 1393 به مرتبه استادیاری آموزشی ارتقاء یافتند و عدم تبدیل وضعیت دانش آموختگان دکتری پژوهشی سال 1393، برخلاف نص صریح اصول دوم، سوم، چهل قانون اساسی و مصداق بارز بی عدالتی و تبعیض نارواست لذا خواهشمند است مساعدت لازم را جهت احقاق حقوق بنده و ابطال مصوبه موصوف مبذول فرمایید.»
متن بخشنامه مورد اعتراض به شرح زیر است:
« رییس محترم دانشگاه/دانشکده علوم پزشکی و خدمت بهداشتی درمانی …
رییس محترم دانشگاه علوم پزشکی بقیه ا…
رییس محترم دانشگاه علوم پزشکی ارتش
رییس محترم دانشگاه آزاد اسلامی
رییس محترم دانشگاه شاهد
رییس محترم انستیتو پاستور ایران
رییس محترم دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی
رییس محترم پزشکی قانونی ایران
مدیرعامل محترم سازمان انتقال خون ایران
رییس محترم سازمان غذا و دارو
بر اساس ماده 29 آیین نامه دوره دکترای تخصصی پژوهشی (ph.D by Research) مصوب پنجاه و یکمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی مورخ 29/3/1392 دانش آموختگان دوره های مذکور می توانند در دانشگاه ها و موسسات و مراکز تحقیقاتی آموزشی و پژوهشی تحت عنوان هیات علمی پژوهش جذب و به کارگیری شوند. اما استفاده از پست های سازمانی هیات علمی آموزشی برای این افراد ممنوع است.- معاون آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی»
در پاسخ به شکایت مذکور، سرپرست اداره کل حقوقی و تنظیم مقررات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به موجب نامه شماره 196/107-7/2/1399 به طور خلاصه توضیح داده است که:
" احتراماً عطف به نامه شماره 9803278 موضوع شکایت خانم مژگان فیروزبخت به خواسته ابطال بخشنامه شماره 1604/500/د-15/6/1393 وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مراتب ذیل به استحضار می‌رساند:
1- بر اساس ماده واحده « خروج تصمیمات و آراء صادره از هیات ها و کمیته های تخصصی وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر مراکز آموزشی و پژوهشی در خصوص امور و شیون علمی، آموزشی و پژوهشی از شمول صلاحیت دیوان عدالت اداری و سایر مراجع قضایی، مصوب ششصد و سی امین جلسه مـورخ 12/6/1387 شـورای عـالی انقلاب فرهنگی» آن دسته از تصمیمات و آراء نهایی و قطعی صـادره در هیات ها و کمیته های تخصصی فعال در وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه ها و سایر مراکز آموزشی و پژوهشی مصوب از جمله، تصمیمات و آراء نهایی هیات های امناء، ممیزه و انتظامی اساتید و کمیته انضباطی دانشجویان و فرصت مطالعاتی که صرفاً در رابطه با امور و شیون تخصصی علمی، آموزشی وپژوهشی صادر شده باشد، قابل شکایت و رسیدگی در دیوان عدالت اداری و سایر مراجع قضایی نخواهد بود. با توجه به اینکه خواسته نامبرده نیز دارای شان علمی و آموزشی می باشد، برابر ماده واحده مذکور تقاضای رسیدگی و اتخاذ تصمیم مقتضی را دارد.
2- صرف نظر از مراتب فوق الذکر اشاره می نماید، مطابق مصوبه جلسه 421-19/3/1377 شورای عالی انقلاب فرهنگی مقرر گردید، شورای عالی برنامه ریزی از شورای عالی انقلاب فرهنگی منفک و در هر وزارتخانه به طور مستقل تشکیل شود. به استناد بند 20 مصوبه جلسات 429 و 430-21/7/1377 و 5/8/1377 و نامه شماره 4229/دش-25/11/1377 شـورای عـالی انقلاب فرهنگی و مـواد 2 و 7 قانون تشکیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب سال 1364 و بندهای 1، 4 و 16 ماده 1 قانون تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب سال 1367، شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی به منظور تحقق سیاست ها و خط مشی‌ها و اجرای مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در امر برنامه ریزی و تدوین و تصویب آیین نامه ها و مقررات آموزشی تشکیل گردیده است.
3- آیین نامه دوره دکترای تخصصی پژوهشی در پنجاه و یکمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 29/3/1392 مطرح و مورد تصویب قرار می گیرد. در ماده 29 آیین نامه مزبور مقرر می گردد: «فارغ‌التحصیلان با مدرک دکتری تخصصی پژوهشی با ذکر گرایش تخصصی متناسب با زمینه تحقیقاتی پایان نامه ارزشیابـی می شونـد و می تواننـد در مـوسسات دانشگاه هـا و مـراکز تحقیقاتی و آمـوزشی بـه عنـوان هیات علمی پژوهشی مشغول به کار شوند» بر این اساس همان گونه که آن مقام نیز ملاحظه می فرمایند بخشنامه شماره 1604/500/د-15/6/1393 معاون آموزشی (بخشنامه معترض عنه) بر مبنای ماده 29 آیین نامه دوره دکترای تخصصی پژوهشی مصوب پنجاه و یکمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی مورخ 29/3/1392 تنظیم شده است و لازم الاجرا می باشد. ضمن اینکه در بند انتهایی آیین نامه مورد اشاره اعلام شده است که مفاد آیین نامه برای پذیرفته شدگان دوره دکترای تخصصی پژوهشی که از سال تحصیلی 1393-1392 پذیرفته می شوند لازم الاجرا است. بر این اساس با توجه به اینکه نامبرده در مهر ماه سال 1393 و در زمان حاکمیت آیین نامه دوره دکترای تخصصی پژوهشی مصوب پنجاه و یکمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 29/3/1392 و بخشنامه شماره 1604/500/د-15/6/1393 شروع به تحصیل نموده و فارغ التحصیل گردیده است مشمول مفاد آیین نامه مورد اشاره و بخشنامه مزبور بوده و در صورت تخصیص ردیف هیات علمی پژوهشی توسط دانشگاه ارتقاء مرتبه علمی از مربی آموزشی به استادیار پژوهشی قابل اجرا خواهد بود.
4- همچنین اشـاره می نماید مـوضوع به کارگیری دانش آمـوختگان دوره هـای دکتری پـژوهشی در مـوسسات، دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی و آموزشی به عنوان هیات علمی پژوهشی در آیین نامه دکتری پژوهشی مصوب پنجاه و هشتمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مصوب 28/11/1393 نیز تاکید شده است که البته مفاد آیین نامه اخیرالتصویب برای ان دسته از دانشجویانی که از تاریخ 28/11/1393 در دوره دکترای پژوهشی پذیرفته می شوند لازم الاجرا بوده و نامبرده و سایر ورودی های دوره دکترای پژوهشی ورودی مهر سال 1393 مشمول مفاد آیین نامه دوره دکترای تخصصی پژوهشی در پنجاه و یکمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 29/3/1392 می باشند. با توجه به مراتب فوق الذکر رد شکایت مطروحه از آن مقام مورد تقاضا می باشد. »
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 26/12/1399 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسـان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
مطابق بند 20 مصوبات جلسات 429 و 430 مورخ 21/7/1377 و 5/8/1377 شورای عالی انقلاب فرهنگی مقرر شده است «درباره موضوعات مربوط به آموزش های دانشگاهی، شورای عالی برنامه ریز و دستگاه اجرایی تصمیم می گیرد مگر دروس معارف اسلامی که در شورای عالی بررسی می شود.» حسب نامه شماره 42290/دش- 25/11/1377 دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در جلسه 421–19/3/1377 شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب شده است که شورای عالی برنامه ریزی از شورای عالی انقلاب فرهنگی منفک و در هر وزارتخانه ای به طور مستقل تشکیل شود. به استناد مصوبات مذکور و با لحاظ احکام مواد 7و2 قانون تشکیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب سال 1364و نیز بندهای 16 و 4-1 ماده 1 قانون تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب سال 1367 و به منظور تحقق سیاست ها و خط مشی ها و اجرای مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در امر برنامه ریزی و تدوین و تصویب آیین نامه ها و مقررات آموزشی، آیین نامه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی به تصویب وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسید و در 20 بند وظایفی برای شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی تعیین گردید از جمله در بندهای 3 و 2 این آیین نامه مقرر شده است تهیه و تصویب آیین نامه های آموزشی و پژوهشی، تغییر و اصلاح آیین نامه ها (بند 2)، تدوین ضوابط بررسی صلاحیت علمی داوطلبان استخدام در هیات علمی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی پزشکی کشور و تصـویب آیین نامـه های آن (بند 3). بر همین اساس در پنجاه و یکمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 29/3/1392، آیین نامه دوره دکترای تخصصی پژوهشی به تصویب رسید و در ماده 29 آیین نامه موصوف مقرر شد فارغ التحصیلان با مدرک دکترای تخصصی پژوهشی با ذکر گرایش تخصصی متناسب با زمینه تحقیقاتی پایان نامه ارزشیابی می شوند و می توانند در موسسات دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی و آموزشی به عنوان هیات علمی پژوهشی مشغول به کار شوند. با توجه به مراتب بخشنامه شماره 1604/500/د- 15/6/1393 معاون آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که مبتنی بر ماده 29 آیین نامه دوره دکترای تخصصی پژوهشی (PhD by Research) تدوین و ابلاغ شده و در آن آمده است که دانش آموختگان دوره های دکترای تخصصی و پژوهشی تحت عنوان هیات علمی پژوهشی جذب و به کارگیری شوند و استفاده از پست های سازمانی هیات علمی آموزش برای این افراد ممنوع است، در حدود اختیارات و منطبق با مقررات تنظیم و ابلاغ شده و قابل ابطال تشخیص داده نشد.
محمدکاظم بهرامی- رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
