کلاسه پرونده:148/71
شماره دادنامه:116
تاریخ رای: شنبه 27 شهریور 1372
شاکی:آقای قاسم شاهپوری
موضوع:ابطال ماده 22 آیین‌نامه اجرایی قانون نظام وظیفه عمومی
مقدمه: شاکی به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشته است در مورخ 28/12/68 برای خدمت سربازی به سپاه اعزام شده بودم که به علت مشکلاتی نتوانستم خود را به سپاه معرفی و در تاریخ 26/1/69 با اخذ دفترچه مجدد در سهمیه نیروی هوایی ارتش قرار گرفتم و مدت 2 سال خدمت سربازی را به پایان رساندم حال با توجه به ماده 22 آیین‌نامه اجرایی قانون نظام وظیفه خدمت انجام شده را جزء خدمت ضرورت محسوب نمی‌نمایند ولی بایست 2 سال دیگر هم در سپاه خدمت نمایم با توجه به این‌که این ماده با روح قانون مغایر می‌باشد ابطال آن را تقاضا دارم.اداره کل حقوقی ریاست جمهوری در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 6649/72 – 1372/6/10 ضمن ارسال تصویر نامه‌های شماره 42-01 -402ح -1372/3/27 اداره کل قوانین و امور حقوقی ناجا و نامه شماره1343/72 مورخ 1372/3/29 اداره کل امور نیروی انتظامی اعلام داشتهاند، نظر به این‌که مطابق ماده 10 قانون خدمت وظیفه عمومی انجام برخی امور از جمله کاندیدا شدن در مجلس تحویل گواهینامه‌های تحصیلی دیپلم و بالاتر اخذ پروانه کسب، دریافت مستمری و وام موکول به رسیدگی به وضعیت مشمولین شده و مطابق ماده 51 آیین‌نامه اجرایی قانون انجام امور مذکور بر حسب مرحله رسیدگی تفکیک و در مورد دارندگان دفترچه اعزام طبق بند (ح) ماده اخیرالذکر صرفاً اخذ گواهینامه رانندگی، دریافت مستمری و استخدام به صورت روزمزد خرید خدمت در وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی و وابسته به دولت و نهادها قانونی و شرکت‌های دولتی قابل انجام شده است از طرفی طبق ماده 64 قانون نیز اشتغال به کار مشمول مستلزم دارا بودن دفترچه در مدت اعتبار آن از ممنوعیت استخدام مواد 62 و63 قانون استثناء شده است لذا در صورتی که مشمولی دفترچه‌های متعدد اخذ نماید موجب افزایش زمان استفاده از موارد مزبور بوده و اجرای ماده 10 قانون خدمت وظیفه و آیین‌نامه آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجتالاسلام والمسلمین محمدرضا عباسیفرد و با حضور روسای شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
به موجب ماده 19 قانون نظام وظیفه عمومی مقرر گردیده است که «کسانی که به سن 19سالی میرسند پس از انتشار آگهی احضار موظفند برای روشن نمودن وضع مشمولیتشان به سازمان وظیفه عمومی محل تولد مراجعه و خود را معرفی نمایند و در صورتی که در خارج از محل تولد اقامت داشته باشند می‌توانند به سازمان وظیفه عمومی محل اقامت خود مراجعه کنند…»نظر به این‌که مشمول انجام خدمت زیر پرچم پس از مراجعه به اداره نظام وظیفه یکی از دو محل مقرر در ماده مذکور و دریافت دفترچه آماده به خدمت ملزم به خدمت در محل تعیین شده از طرف اداره نظام وظیفه فوق‌الذکر می‌باشد و مراجعه برای دریافت دفترچه آماده به خدمت مجدد وجاهت قانونی ندارد و لذا ماده 22 آیین‌نامه اجرایی قانون نظام وظیفه عمومی که مفید تاکید بر این موضوع می‌باشد خلاف قانون شناخته نمی‌شود.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری- محمد رضا عباسی فرد
