کلاسه پرونده: 150.69
شماره دادنامه: 52
تاریخ: 8مرداد 1370
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای محمدحسین کتابیان
طرف شکایت: سازمان تامین اجتماعی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال دستورالعمل شماره 4969.1 – 62.7.3
مقدمه – شاکی طی دادخواست تقدیمی به دیوان اعلام داشته است: ماده 114 قانون تامین اجتماعی که مسلماً یکی از قواعد آمره است، مقرر می‌دارد:"ضوابط سنی و مدت خدمت برای احتساب مستمری و بازنشستگی کارکنان سازمان قبل از موعد مقرر تابع ضوابط و مقررات قانون استخدام کشوری و‌تغییرات و اصلاحات بعدی آن خواهد بود حقوق بازنشستگی این افراد برابر با متوسط حقوق و مزایای دریافتی دو سال آخر خدمت که ماخذ پرداخت‌حق بیمه بوده می‌باشد." از قانون مذکور صدها نفر از کارکنان سازمان تامین اجتماعی استفاده نموده و به افتخار بازنشستگی نایل گشته‌اند ولی متاسفانه‌از مهر 1362 آقای ابوالفضل غرضی مدیر عامل سازمان تامین اجتماعی با صدور دستور اداری شماره 4969.1 – 62.7.3 به انضمام متن تعهدنامه‌ای‌که قبلاً تنظیم شده، به کارکنان متقاضی اعلام نموده‌اند که ماده 114 فوق‌الذکر را فقط در صورت تنظیم و امضاء صلح نامه محضری و بودن احتساب‌ارفاق مقرر قانون اجراء خواهند کرد. و به این ترتیب با صراحت قانون معتبر و لازم‌الاجراء را شخصاً لغو نموده‌اند. آیا مقام مسیول اداری و اجرای حق و‌اجازه دارد قانون مصوب قوه مقننه یعنی قاعده آمده را به هر دلیل و به دلخواه خود لغو نموده و مصوبه خود را اعمال نمایند.
رییس هیات مدیره و مدیر عامل سازمان تامین اجتماعی طی نامه شماره .909د10. – 70.2.1 در پاسخ اعلام داشته‌اند: پیشنهاد شماره 4969.1 -62.7.3 این سازمان در جهت کمک و ارفاق به آن دسته از کارکنانی صادر شده که متقاضی بازنشستگی با بیست سال سنوات خدمتی بوده‌اند و در این‌رابطه هیچگونه الزامی در متابعت از پیشنهاد مزبور برای هیچ یک از کارکنانی که بدین نحو بازنشسته گردیده‌اند وجود نداشته است تا علیرغم میل خود‌تقاضای بازنشستگی نمایند دلیل این مدعا تنظیم صلح‌نامه محضری است و حسب قسمت پایانی مفاد آن حق هر گونه آغاز سخن و یا ادعایی را پس از‌نیل به بازنشستگی نسبت به مبلغ مورد صلح از خود سلب نموده است.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجت‌الاسلام محمدرضا عباسی‌فرد و با حضور روسای شعب دیوان تشکیل و پس از بحث‌و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رای می‌نماید.
رای وحدت رویه
دستورالعمل شماره 4969.1 – 62.7.3 سازمان تامین اجتماعی که در لایحه شماره .909د10. – 70.2.1 آن سازمان پیشنهاد ذکر شده مورد شکایت واقع گردیده و در آن پیشنهاد آمده است که با توجه به درخواست تعدادی از همکاران بر استفاده از بازنشستگی پیش از موعد با سنوات خدمت به کلیه‌همکاران واجد شرایط ابلاغ فرمایید در صورت تمایل نسبت به تنظیم سند رسمی طبق فرم پیوست در دفترخانه اسناد رسمی اقدام و به ضمیمه تقاضای‌بازنشستگی که به تایید مقام مافوق رسیده باشد با رعایت سلسله مراتب اداری ارسال دارند تا نسبت به بازنشستگی آنان رسیدگی و اقدام گردد. و در فرم‌تنظیمی آمده است: اینجانب…. در کمال آزادی و اختیار و رضایت با توجه به ماده 114 قانون تامین اجتماعی ناظر به تبصره 1 ماده 74 قانون استخدام‌کشوری تعهد می‌نمایم…. صلح بلاعوض می‌نمایم….. حق هر گونه آغاز سخن یا ادعایی را در آتیه نسبت به مبلغ مذکور از خود سلب نموده و…. فاقد هر‌گونه ارزش اعتبار قانونی خواهند بود. نظر به این که تنظیم سند رسمی فوق‌الاشعار در ماده 114 قانون تامین اجتماعی و تبصره 1 ماده 74 قانون‌استخدام کشوری پیش‌بینی و مقرر نشده به نظر اکثریت هیات عمومی دیوان عدالت اداری گرفتن تعهد و صلح بلاعوض و سلب حق آغاز سخن و یا‌ادعایی در آتیه از افراد واجد شرایط استفاده از بازنشستگی پیش از موعد با سنوات خدمت مخالف قانون و خارج از حدود اختیار سازمان تامین‌اجتماعی بوده و حکم به ابطال آن صادر و اعلام می‌نماید.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
