شماره دادنامه: ۱۴۰۴۳۱۳۹۰۰۰۰۳۰۷۹۹۳
تاریخ دادنامه: ۱۴۰۴/۲/۹
شماره پرونده: ۰۲۰۷۱۱۱- ۰۲۰۷۱۳۴
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکیان: ۱- آقای ابوالفضل وهابی ۲- خانم ناهیده طهماسب پورشاهسوار
طرف شکایت: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی تبریز
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره /۲۸۲۹۹۵ د ۵ / مورخ ۱۴۰۲/۵/۲۴ معاون توسعه مدیریت و منابع دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز
گردش کار: شاکیان به موجب دادخواست های جداگانه ای ابطال بخشنامه شماره /۲۸۲۹۹۵ د ۵ / مورخ ۱۴۰۲/۵/۲۴ معاون توسعه مدیریت و منابع دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی تبریز را خواستار شده اند و در جهت تبیین خواسته اجمالاً به طور خلاصه اعلام کرده اند که:
” با استناد به اجرای بند ۱۴ ماده ۵۴ آیین نامه اداری و استخدامی دستورالعمل برقراری فوق العاده محرومیت از مطب کارکنان غیر هیات علمی همراه با شرایط مشمولین دریافت این فوق العاده به صراحت تعیین شده است. با این وجود دانشگاه علوم پزشکی تبریز ضمن نقض صریح ماده قانونی ذکر شده و با تدوین و ارایه شیوه نامه جدید که در تناقض واضح با دستورالعمل فوق الذکر می باشد علاوه بر محدود نمودن دایره شمول افراد برای دریافت این فوق العاده برخورداری از این امتیاز را به صورت شخصی و سلیقه ای برای اشخاص خاص و به طور ویژه برای طبقه مدیران دانشگاه منحصر نموده است. از آنجا که مطابق آیین نامه اجرایی دستورالعمل فوق الذکر برخورداری از این فوق العاده ارتباطی با پُست سازمانی یا مدیریتی مشمولین نداشته و از سوی دیگر تغییر یا تفسیر این دستورالعمل کشوری در محدوده اختیارات مدیران دانشگاه ها نمی باشد فلذا بخشنامه مورد شکایت کاملاً مغایر با قانون و نقض صریح بند ۱۴ ماده ۵۴ آیین نامه اداری و استخدامی کشور می باشد.”
در پی اخطار رفع نقصی که از طرف دفتر هیات عمومی دیوان عدالت اداری برای احدی از شاکیان (آقای ابوالفضل وهابی) ارسال شده بود، وی به موجب لایحه ای به طور خلاصه توضیح داده است که:
” بخشنامه مورد شکایت صادره از دانشگاه علوم پزشکی تبریز (در ماده یک، تبصره ۲ و ۳)، ناقض صریح بند ۱۴ ماده ۵۴ آیین نامه اداری و استخدامی کارکنان غیرهیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی و ماده یک قانون اجازه پرداخت حقّ محرومیت از مطب مصوّب ۱۳۶۶/۹/۲۶ مجلس شورای اسلامی، همچنین دستورالعمل اجرایی هیات امنای دانشگاه در این خصوص بوده است. “
متن بخشنامه مورد شکایت به شرح زیر است:
” بخشنامه شماره /۲۸۲۹۹۵د/ ۵ مورخ ۱۴۰۲/۵/۲۴ معاون توسعه مدیریت و منابع دانشگاه علوم پزشکی خدمات بهداشتی درمانی تبریز
معاون محترم آموزش، بهداشت، غذا و دارو، تحقیقات و فنّاوری اطلاعات
رییس محترم مرکز آموزشی و درمانی امام رضا (ع)، اسد آبادی، الزهرا (س)، رازی و باباغی، سینا، شهدا، شهید مدنی، طالقانی، کودکان، علوی، نیکوکاری
مدیر محترم شبکه بهداشت و درمان آذرشهر، اهر، اسکو، بستان آباد، بناب، جلفا، چاراویماق، خدا آفرین، شبستر، عجب شیر، کلیبر، مرند، ملگان، میانه، هریس، هشترود، ورزقان، هوراند
رییس محترم مرکز بهداشت شهرستان تبریز، اداره امور آزمایشگاه های استان، مرکز اورژانس پیش بیمارستانی و مدیر حوادث دانشگاه
با سلام و احترام؛
پیوست فرم درخواست برقراری فوق العاده محرومیّت از مطب برای سال ۱۴۰۲ ارسال و به استحضار می رساند به منظور استفاده بهینه از خدمات همکاران واجد شرایط در ساعات غیرموظّف اداری و به استناد مصوبه شماره /۲۷۲۰۳۳ د / ۵ مورخ ۱۴۰۲/۵/۱۸ هیات رییسه محترم دانشگاه، کارکنان مشمول شاغل در آن واحد که دارای شرایط ذیل باشند در صورت احراز شرایط مندرج در بخشنامه فوق الذکر مذکور بهره مند گردند:
۱ – دارندگان مدرک دکتری در رشته های گروه پزشکی (پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی و دامپزشکی) که مستقلاً توان اشتغال در خارج از محیط کار را دارند در قبال انجام وظایف و مأموریت های محوّله به میزان ۶۰ ساعت در ماه غیر از ساعات موظّف اداری بر اساس گزارش سامانه حضور و غیاب (بدون احتساب اضافه کاری برای ایّام مأموریت روزانه)
تبصره: دارندگان مدرک دکتری در رشته های گروه پیراپزشکی، بهداشتی، توانبخشی و پرستاری و مامایی مشروط به رعایت مراتب فوق
۲- مقرر گردید فوق العاده محرومیّت از مطب فقط برای پُست های مدیر و معاون در معاونت ها پیش بینی شود و پُست های رییس اداره، کارشناس مسیول و کارشناس را شامل نخواهد شد.
۳- مقرر گردید علاوه بر پُست های مدیریت تعیین شده در بند ۱ برای سه معاونت بهداشت، غذا و دارو و درمان، ۲ مجوز در اختیار معاونین مربوطه قرار گیرد تا به صلاحدید به افراد موردنظر اختصاص یابد. برای سایر معاونت ها نیز یک ردیف مجوز اختصاص داده خواهد شد.
۳- در مراکز آموزشی و درمانی، فوق العاده محرومیّت از مطب فقط برای پُست های مدیر و معاونین و مسیولین فنّی اختصاص خواهد یافت.
۴- در شهرستان ها برای رؤسای شبکه ها، رؤسای مرکز بهداشت و بیمارستان و مسیولین فنّی، حق محرومیّت از مطب با رعایت شرایط مندرج در بخشنامه فوق الذکر اختصاص خواهد یافت.
۵- مشمولین این دستورالعمل کارکنان رسمی، پیمانی و قراردادی به غیر از پزشکان خانواده می باشند و همکاران متعهّد خدمت در صورتی که مطابق بخشنامه های موجود امکان تأسیس مطب را داشته باشند مشمول این بخشنامه خواهند بود.
لذا مقتضی است دستور فرمایید به شرط تحقّق تمامی موارد فوق و با رعایت سهمیه و مجوزهای اختصاص یافته نسبت به تکمیل و اخذ تعهّد و تأییدیه های مندرج در فرم ارسالی برای افراد مورد نیاز دانشگاه اقدام و سپس برای صدور قرارداد محرومیّت از مطب به اداره منابع انسانی آن واحد ارجاع گردد.
تذکّر ۱: دارا بودن حداقل ۶۰ ساعت اضافه کاری فیزیکی به صورت ماهیانه و در غیرساعات اداری (بدون احتساب اضافه کاری برای ایّام مأموریت روزانه) جهت برقراری و استمرار پرداخت فوق العاده مذکور الزامی می باشد.
تذکّر ۲: صدور ابلاغ برقراری محرومیّت از مطب توسط کارگزینی مشروط به وجود فرم تکمیل و تأیید شده محرومیّت از مطب و ۶۰ ساعت اضافه کاری براساس گزارش سامانه حضور و غیاب چارگون می باشد.
تذکّر ۳: حسابداری واحدهای تابعه مکلّف می باشند برای پرداخت این فوق العاده در هر ماه گزارش تایمکس افراد مشمول را از کارگزینی واحد اخذ و در صورت رعایت حداقل ۶۰ ساعت اضافه کاری مازاد بر ساعات موظّفی (بدون احتساب اضافه کاری برای ایّام مأموریت روزانه)، نسبت به پرداخت فوق العاده مذکور اقدام نموده و در غیراین صورت از پرداخت فوق العاده مذکور در همان ماه خودداری نمایند.- معاون توسعه مدیریت و منابع دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی تبریز”
در پاسخ به شکایت مذکور، رییس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز به موجب لایحه شماره ۵/۸۸۴۱ مورخ ۱۴۰۳/۱/۲۸ توضیح داده است که:
” همان گونه که مستحضرید وفق مقرّرات، مستخدمین دولتی در قبال حضور خود در محل خدمت خارج از وقت اداری مشمول اضافه پرداختی به نام اضافه کار خواهند بود اما براساس بند ۱۴ ماده ۵۴ آیین نامه اداری استخدامی اعضای غیرهیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی این اختیار داده شده است چنانچه مستخدم دارای اوصاف مندرج در بند مذکور باشد در قبال خدمات تمام وقت ایشان فوق العاده محرومیّت از مطب پرداخت گردد.
با توجه به شروط اعلامی در بند مذکور پرداخت هرگونه فوق العاده محرومیّت از مطب متوقّف بر احراز شروط اعلامی در بند مذکور خواهد بود که از آن جمله:
۱- داشتن مدرک دکتری در رشته های اعلامی.
۲- عدم اشتغال در بخش غیردولتی.
۳- تمام وقت بودن فعالیت.
چنانچه مستخدم فاقد شروط اعلامی در بند مذکور باشد و به صورت موردی اضافه کاری نماید مشمول اضافه کاری پرداخت خواهد بود اما چنانچه دستگاه تمایل به استفاده از خدمات مستخدم به صورت تمام وقت باشد حسب عبارت «مجاز است» که افاده اختیار دارد می تواند با احراز شروط و توافق با کارمند طی قراردادی جداگانه، اقدام به بکارگیری تمام وقت مستخدم نماید.
بدیهی است پرداخت فوق العاده مذکور براساس تصریحات صورت گرفته در بند ۱۴ مارالذکر نیازمند سه مرحله خواهد بود، اول تمایل یا تشخیص دستگاه نسبت به بکارگیری تمام وقت، دوم احراز شرایط، سوم رضایت مستخدم با امضای تقاضا، لذا فوق العاده مذکور هیچ گاه بدون رضایت بالاترین مقام دستگاه امکان پذیر نخواهد بود که البته در صورت عدم موافقت بهره مندی از خدمات تمام وقت شاکی ممکن نبوده نمی توان از مستخدم به عنوان نیروی تمام وقت استفاده نمود.
وفق اعلام بخش پایانی بند ۱۴ ماده ۵۴ آیین نامه اداری استخدامی، دستورالعمل مربوطه توسط هیات امنای دانشگاه به تصویب خواهد رسید که براساس ماده واحده دستورالعمل مذکور، پرداخت فوق العاده محرومیّت «با تشخیص بالاترین مقام اجرایی» به شاغلین قابل پرداخت خواهد بود و بر همین اساس رییس دانشگاه به عنوان بالاترین مقام دستگاه در دانشگاه های علوم پزشکی تشخیص خواهد داد که به خدمات تمام وقت کدام یک از مستخدمین واجد شرایط نیاز دارد.
با توجه به اختیار تشخیص مورد اشاره، رییس دانشگاه تبریز، موضوع را در هیات رییسه مطرح و مقرر گردیده است با توجه به این که تمام وقتی به میزان ۶۰ ساعت اضافه کار مداوم در هر ماه در همه رشته ها مورد نیاز نیست در خصوص برخی رشته ها صرفاً در پُست های معاون و مدیر درخواست تمام وقتی گردد و در هر بخش نیز بنا به ضرورت ۲ سهمیه در این خصوص در نظر گرفته شود بدیهی است با توجه به این که پرداخت فوق العاده در قبال دریافت خدمات مستمر بوده، چنانچه شخصی مشمول موارد اعلامی نباشد، مکلّف به ارایه خدمت مستمر ۶۰ ساعته نیز نخواهد بود لذا اولاً باز هم مقرّرات مذکور همان تداوم تشخیص اشاره شده بوده و از سوی دیگر حقّی نیز در این خصوص ضایع نگردیده و در صورت عدم شمول از تمام وقتی نیز معاف خواهند بود.
با توجه به این که پرداخت محرومیّت از مطب در قبال انجام وظایف و مأموریت های محوّله تمام وقت خواهد بود لذا بالاترین مقام اجرایی با تأیید شیوه نامه مذکور عملاً تشخیص داده است که صرفاً از اشخاص ذکر شده در شیوه نامه درخواست تمام وقتی نماید و از سوی دیگر شاکی بنا به نامه تقدیمی نه تنها وظایفی مازاد بر وظیفه اصلی را پس از ساعات اداری انجام نمی دهد تا مشمول اضافه پرداختی مذکور گردد بلکه حسب اعلام واحد مربوطه وظایف اصلی خود را موکول به زمانی پس از ساعات موظّف می نماید و این در حالی است که وظایف مذکور عرفاً در زمان اداری امکان تکمیل و رسیدگی را داشته و نیازی به حضور ایشان پس از وقت اداری به میزان ۶۰ ساعت در ماه نیز نمی باشد.”
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۴/۲/۹ با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
اولاً به موجب بند ۱۴ ماده ۵۴ آیین‌نامه اداری و استخدامی کارمندان غیر هیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کشور، دانشگاه مجاز است به دارندگان مدرک دکتری در رشته‌های گروه پزشکی که تمام وقت برابر مقرّرات در واحدهای مختلف دانشگاه شاغل هستند، مشروط به این که در مراکز تشخیصی آموزشی درمانی، مطب، داروخانه، آزمایشگاه، بیمارستان، درمانگاه و سایر واحدهای بخش خصوصی و خیریه به فعالیت انتفاعی تخصصی اشتغال نداشته باشند، فوق العاده محرومیّت از مطب پرداخت نماید و تا تصویب دستورالعمل مربوط توسط هیات امناء مبلغ فوق العاده محرومیت از مطب برابر ضوابط قبلی همچنان قابل پرداخت است. با توجه به این که در این مقرره، جامعه هدف پرداخت فوق العاده محرومیّت از مطب مشخص شده و طبق آن محدودیتی از جهت پُست سازمانی کارکنان غیرهیات علمی مشمول دریافت این فوق العاده اعمال نشده است، بنابراین بخشنامه شماره /۲۸۲۹۹۵د/ ۵ مورخ ۱۴۰۲/۵/۲۴ معاون توسعه مدیریت و منابع دانشگاه علوم پزشکی تبریز از آن جهت که دایره مشمولان این فوق العاده را به دارندگان پُست های مدیریتی و معاونان آنها محدود کرده، مغایر با مصوبه هیات امناء بوده و مآلاً صدور آن خارج از حدود اختیار مرجع صادرکننده بخشنامه مزبور بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون دیوان عدالت اداری مصوّب سال ۱۳۹۲ ابطال می‌شود. این رای براساس ماده ۹۳ قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوّب ۱۴۰۲/۲/۱۰) در رسیدگی و تصمیمگیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است.
احمدرضا عابدی – رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
