شماره دادنامه: 142031390002120727

تاریخ دادنامه: 1402/8/16

شماره پرونده: 0106260

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای محمدرضا بهرامی

طرف شکایت: سازمان تامین اجتماعی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند یک بخشنامه شماره 1000/1400/8687–1400/9/4 و بندهای 1 و 3 بخشنامه شماره 1000/1401/7580–1401/7/6 سازمان تامین اجتماعی

         گردش کار: شاکی به موجب دادخواست و لایحه تکمیلی ابطال بخشنامه شماره 1000/1400/9955–1400/9/29 و بند 1 بخشنامه شماره 1000/1400/8687–1400/9/4 و بندهای 1 و 3 بخشنامه شماره 1000/1401/7580–1401/7/6 سازمان تامین اجتماعی را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:

  " اینجانب فرزند ایثارگر جنگ تحمیلی از آبان سال 1400 به عنوان پزشک و پزشک خانواده در درمانگاه شهدای گمنام شهرستان ممسنی در حال خدمت رسانی و ویزیت بیماران می باشم. حسب بند (د) تبصره 20 قانون بودجه سال 1400 و بند (و) تبصره 20 قانون بودجه سال 1401 استحقاق استخدام در سازمان طرف شکایت را دارم. شرط تمام وقت بودن به موجب دادنامه های 1008 الی 1035-1401/6/8 هیات عمومی دیوان عدالت اداری منتفی شده است لذا تقاضای ابطال بخشنامه های مورد شکایت را دارم. " 

  در پی اخطار رفع نقصی که از طرف دفتر هیات عمومی دیوان عدالت اداری برای شاکی ارسال شده، وی به موجب لایحه ای که به شماره 31676-1401/12/21 ثبت دفتر هیات عمومی و هیات های تخصصی دیوان عدالت اداری شده توضیح داده است که:

  " بخشنامه های مورد شکایت مغایر با بند (د) تبصره 20 قانون بودجه سال 1400 و بند (و) تبصره 20 قانون بودجه سال 1401 در راستای اجرای بند (د) ماده 87 قانون برنامه ششم توسعه مقرر شده دستگاه های مشمول ماده 2 قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران که با عناوین مختلف در دستگاه های موضوع قانون مذکور شاغل هستند و رابطه شغلی آنها به صورت پیمانی، قرارداد انجام کار معین یا شرکتی می باشند یا طی مراحل گزینش با رعایت تبصره 2 و بند (و) و ماده 44 قانون برنامه پنجساله توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب 1389/10/15 به صورت استخدام رسمی اقدام نماید. ( با توجه به اینکه در بند قانونی مذکور بعد از عبارت رابطه شغلی آنها به صورت پیمانی، قرارداد انجام کار معین، یا شرکتی می باشد عبارت و یا از محل اعتبارات جاری و تبصره ماده 32 و ماده 17 قانون مدیریت خدمات کشوری و اجرای بند فوق از قانون بودجه سال 1400 مقید به خدمت تمام وقت نشده است، بنابراین حکم بند قانونی یاد شده شامل افرادی نیز هست که به صورت ساعتی بکارگیری شده اند و در نتیجه بندهای شامل شرط تمام وقت بودن در بخشنامه شماره 1000/1400/8687–1400/9/4 و بخشنامه شماره 1000/1401/7580–1401/7/6 مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی مغایر بندهای قانونی ذکر شده در بالا می باشد. " 

 متن بخشنامه های مورد شکایت به شرح زیر است:

 الف- بخشنامه شماره 1000/1400/8687–1400/9/4 سازمان تامین اجتماعی

  " حوزه: معاونت توسعه مدیریت و منابع انسانی

      موضوع: استخدام و تبدیل وضعیت استخدامی نیروهای غیر رسمی ایثارگر شاغل به استناد بند (د) تبصره 20 قانون بودجه سال 1400 کل کشور

     مدیران کل تامین اجتماعی استان ها

     مدیران درمان تامین اجتماعی استان ها

 با عنایت به بخشنامه مشترک شماره 13758-1400/3/19 سازمان اداری و استخدامی و سازمان برنامه و بودجه کشور و در راستای اجرای تکلیف بند (د) تبصره 20 قانون بودجه سال 1400 کل کشور و بند 8 دو هزار و دومین صورتجلسه مورخ 1400/9/1 هیات مدیره، بدین وسیله بخشنامه استخدام و تبدیل وضعیت ایثارگران به رسمی-قطعی به شرح ذیل جهت اجرا ابلاغ می گردد:

 1- مشمولان این بخشنامه عبارتند از مشمولین ذیل که در زمان تصویب قانون مذکور (1399/12/26) به صورت تمام وقت در یکی از حالات رسمی-آزمایشی، پیمانی، قرارداد ماده 20 آیین نامه استخدامی و شرکتی برای انجام فعالیت های جاری در واحدهای سازمانی بکارگیری و قرارداد آنان در سال جاری تمدید و در حال حاضر نیز اشتغال به کار دارند.

 مشمولین ماده 21 قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران عبارتند از:

الف) خانواده شهدا شامل: پدر، مادر، همسر، فرزند، برادر و خواهر شهید.

ب) جانبازان: فرزند جانباز ( با هر درصد جانبازی)، همسر جانباز 25 درصد و بالاتر.

ج) آزادگان: فرزند آزاده ( با هر مدت اسارت)، همسر آزاده بالای یک سال اسارت.

د) رزمندگان با حداقل شش ماه حضور داوطلبانه در جبهه، همسر و فرزندان آنان (سه چهارم مدت حضور غیر داوطلبانه در جبهه، داوطلبانه محسوب می شود.)

……….- سازمان تامین اجتماعی " 

  ب- بخشنامه شماره 1000/1401/7580–1401/7/6 سازمان تامین اجتماعی

  " حوزه: معاونت اقتصادی و سرمایه گذاری

       موضوع: استخدام/تبدیل وضعیت استخدامی نیروهای ایثارگر غیر رسمی

     مدیران عامل شرکت ها و موسسات تابعه

 پیرو بخشنامه شماره 1000/1400/9955–1400/9/29 (موضوع استخدام و تبدیل وضعیت استخدامی نیروهای غیر رسمی ایثارگر به استناد بند (د) تبصره 20 قانون بودجه سال 1400 کل کشور) و با توجه به بخشنامه شماره 68135-1400/12/4 سازمان اداری و استخدامی کشور و بخشنامه مشترک شماره 69405-1400/12/9 سازمان مذکور و سازمان برنامه و بودجه کشور و بند (و) تبصره 20 قانون بودجه سال 1401 کل کشور و همچنین ابهامات مطروحه از سوی واحدهای تابعه، بدین وسیله ضمن تاکید بر اجرای سایر مفاد بخشنامه صدرالاشاره، استخدام/تبدیل وضعیت استخدامی مشمولین ذیل، امکان پذیر می باشد:

1- کلیه مشمولین بخشنامه فوق الذکر که تا پایان بهمن ماه سال 1400 به صورت تمام وقت اشتغال به کار داشته و دارند.

 ………….

3- پزشکان ایثارگر مشمول شاغل در قالب قرارداد (ساعتی/پرکیس) که قرارداد منعقده با آنان به صورت تمام وقت (175 ساعت در ماه) بوده، مشروط به اینکه میانگین ساعت کارکرد آنان در سال جاری (تاکنون) حداقل 155 ساعت در ماه باشد.

………..- سازمان تامین اجتماعی " 

 در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل امور حقوقی و قوانین سازمان تامین اجتماعی به موجب لایحه شماره 7100/1401/7560 –  1401/11/19توضیحاتی داده که خلاصه آن به قرار زیر است:

  " در خصوص ابطال بندهای 1 و 3 بخشنامه شماره 1000/1401/7580–1401/7/6 سازمان تامین اجتماعی: بخشنامه مذکور در خصوص تبدیل وضعیت نیروهای ایثارگر شاغل در شرکت ها، موسسات و بانک های تابعه است و اساساً ارتباطی با شرح شکایت شاکی ندارد. علی ای حال به استحضار می رساند: بند 1 بخشنامه مورد اعتراض منطبق با بند (و) تبصره 20 قانون بودجه سال 1401 می باشد. با توجه به نص صریح قانون شکایت شاکی در این خصوص اجتهاد در برابر نص می باشد. منظور از بند 3 بخشنامه مذکور آن دسته از پزشکان برون سازمانی هستند که قرارداد کار یا مشابه آن با سازمان تامین اجتماعی ندارند، بلکه قرارداد مشارکت مدنی تحت عنوان «قرارداد حق الزحمه کار اضافی» با ریاست بیمارستان منعقد می نمایند. قرارداد مورد استناد شاکی «قرارداد پرکیس» یا قرارداد حق الزحمه کار اضافی است که مطابق آراء متعدد قطعی صادره از هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله آراء شماره 630-1392/9/11، 1008-1401/6/8 و رای شماره 81-1397/4/31 هیات تخصصی بیمه، کار و تامین اجتماعی قرارداد مشارکتی بوده و فاقد هرگونه حقوق اداری و استخدامی است و دارای ماهیت خاص است.

 بنابراین درج شرط دارا بودن قرارداد پرکیس تا سقف حداقل 175 ساعت در ماه و متعاقب آن احراز حداقل 155 ساعت کارکرد در ماه جهت تبدیل وضعیت، به مثابه اشخاص دارای قرارداد کار تمام وقت، مصوبه هیات مدیره این سازمان بوده و از حیث تمثیل می باشد. 

 در خصوص بخشنامه شماره 1000/1400/8687–1400/9/4 سازمان تامین اجتماعی لازم به ذکر است با توجه به تصویب قانون بودجه سال 1401 و تصویب بخشنامه جدید سازمان امور اداری و استخدامی، سازمان تامین اجتماعی بخشنامه شماره 1000/1401/1135–1401/2/1 را تصویب نموده که جایگزین بخشنامه معترض عنه (بخشنامه شماره 1000/1400/8687–1400/9/4) می باشد و در حال حاضر بخشنامه مورد اعتراض به دلیل تغییر قوانین و مقررات اجرایی نمی گردد و بخشنامه جدید ملاک و مناط اعتبار است. با عنایت به مطالب معروضه و دفاعیات رد شکایت شاکی مورد استدعا می باشد. " 

 در اجرای ماده 84 قانون دیوان عدالت اداری پرونده به هیات تخصصی استخدامی دیوان عدالت اداری ارجاع و هیات مذکور به موجب دادنامه شماره 140231390001903815-1402/7/24 بخشنامه شماره 1000/1400/9955–1400/9/29 سازمان تامین اجتماعی را قابل ابطال تشخیص نداد و رای به رد شکایت صادر کرد. رای مذکور به علت عدم اعتراض از سوی رییس و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت.

 رسیدگی به بند یک بخشنامه شماره 1000/1400/8687–1400/9/4 و بندهای 1 و 3 بخشنامه شماره 1000/1401/7580–1401/7/6 سازمان تامین اجتماعی در دستورکار هیات عمومی قرار گرفت.

  هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1402/8/16 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

با توجه به اینکه هیات عمومی دیوان عدالت اداری براساس دادنامه شماره 1008 الی 1035 مورخ 1401/6/8 اعلام کرده است که اجرای حکم بند (د) تبصره 20 قانون بودجه سال 1400 کل کشور مقیّد به خدمت تمام وقت نشده و به همین لحاظ شرط خدمت تمام وقت را در بند 2 قسمت (ج) بخشنامه شماره 710/20 مورخ 1400/5/12 وزارت آموزش و پرورش و ماده 2 بخشنامه شماره 13758 مورخ 1400/3/19 مشترک سازمان اداری و استخدامی کشور و سازمان برنامه و بودجه کشور خلاف قانون تشخیص و ابطال کرده است، بنابراین بخشنامه شماره 1000/1400/8687 مورخ 1400/9/14 و بندهای 1 و 3 بخشنامه شماره 1000/1401/7580 مورخ 1401/7/6 سازمان تامین اجتماعی به لحاظ مقیّد کردن خدمت مشمولین بخشنامه‌ها به خدمت تمام وقت با مفاد رای مذکور هیات عمومی دیوان عدالت اداری مغایرت دارد و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود. این رای براساس ماده 93 قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب 1402/2/10) در رسیدگی و تصمیم ‌گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است./

                                                              حکمتعلی مظفری

                                                          رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری