بسم الله الرحمن الرحیم

شماره دادنامه: 140109970905812834

تاریخ دادنامه: 18؍11؍1401

شماره پرونده: 0101572

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای وحید رحیمی

طرف شکایت: هیات وزیران

موضوع شکایت و خواسته : ابطال ماده 6 آیین نامه اجرایی ماده 70 قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران مصوب 12؍5؍1401 هیات وزیران (موضوع تصویب نامه شماره 81773؍ت59468 هـ مورخ 15؍5؍1401 هیات وزیران)

گردش کار : شاکی به موجب دادخواستی ابطال مواد 3 و  6 آیین نامه اجرایی ماده 70 قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران مصوب 12؍5؍1401 هیات وزیران (موضوع تصویب نامه شماره 81773؍ت59468 هـ مورخ 15؍5؍1401 هیات وزیران) را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

" به استحضار می رسانم اینجانب وحید رحیمی با شرکت در آزمون کارشناسی ارشد سال 1401 در رشته حقوق خصوصی و کسب رتبه 4 (با سهمیه 5 درصد فرزند رزمنده داوطلب بسیجی)، در سه کد رشته محل به ترتیب دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه تهران و دانشگاه شیراز انتخاب رشته نموده ام. قابل ذکر است اینجانب در آزمون کارشناسی ارشد سال گذشته (1400) نیز شرکت کرده و با انتخاب رشته در رشته حقوق خصوصی دوره روزانه دانشگاه شهید چمران اهواز قبول شدم اما به دلیل مشکلات شخصی ثبت نام نکـردم. با این حـال به موجـب تصویب آیین نامه سهمیه ایثارگران در آزمون های سـراسری به شمـاره 81773؍ت59468 هـ، مورخ 15؍5؍1401 توسط هیات وزیران (ماده 3 و ماده 6) به حقوق مکتسبه اینجانب ضرر وارد شده است چرا که اگر در زمان انتخاب رشته آزمون سال گذشته از این مقررات اطلاع داشتم از سهمیه 5 درصدی استفاده نمی کردم و از این جهت که روح و متن مواد قانون (ماده 4 قانون مدنی و ماده 11 قانون مجازات اسلامی) ما را به اصل عطف به ماسبق نشدن قوانین و تصمیمات اداری رهنمون می کند و نظر به اینکه وضع مقررات آمره به ویژه از حیث عطف به ماسبق نمودن آن ها حسب تفسیر ماده 4 قانون مدنی اختصاص به قانونگذار یا مراجع ذیصلاح از قبل مقنن دارد و نه مقام اداری (رای شماره 430 مورخ 18؍6؍1386 در خصوص سلب حق مکتسب، رای شماره 544 مورخ 27؍10؍1383 راجع به تغییر حق مکتسب و آراء شماره 389 مورخ 4؍6؍1386 و 705 مورخ 10؍2؍1383 در خصوص تحدید حق مکتسب که از سوی هیات عمومی دیوان عدالت اداری صادر شده، اصل عطف به ماسبق نشدن قانون در مورد حقوق مکتسبه قانونی و لزوم احترام به این اصل را پذیرفته است.) لذا به موجب این درخواست ابطال آن قسمت از مصوبه را که با حقوق مکتسب اینجانب در تعارض است (مواد 3 و 6) و موجب تضییع حق اینجانب گشته است مورد استدعاست."

  متن مصوبه مورد شکایت به شرح زیر است:

" بسمه تعالی

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری – وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح – سازمان برنامه و بودجه کشور

دانشگاه آزاد اسلامی

هـیات وزیران در جلسه 12؍5؍1401 به پیشنهاد شمـاره 480523؍00؍400 مورخ 1؍10؍1400 بنیاد شهـید و امور ایثارگران (با همکاری وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آمـوزش پزشکی و سـازمان برنامه و بودجه کشور) و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آیین نامه اجرایی ماده 70 قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران را به شرح زیر تصویب کرد:

آیین نامه اجرایی ماده 70 قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران

…….

ماده 6- سازمان، مرکز و دانشگاه آزاد مکلفند در خصوص مشمولین سهمیه پنج درصدی ابتدا در سهمیه مناطق و آزاد گزینش و در صورت عدم قبولی در سهمیه پنج درصدی گزینش نمایند. – معاون اول رییس جمهور"

 در پاسخ به شکایت مذکـور، معاون امـور حقـوقی دولت (معـاونت حقوقی رییس جمهور) به موجب لایحه شماره 145237؍48901 مورخ 15؍8؍1401 توضیح داده است که:

"1- با توجه به مفاد بند 9 اصل سوم و اصل سی ام قانون اساسی، از آنجا که اعمال سهمیه بر خلاف اصل برابری بوده و مقنن به صورت استثنایی آن را تجویز نموده است، در این گونه موارد باید به قدر متیقن اکتفا نمود و از هرگونه تفسیر موسع از آن احتراز کرد. به همین دلیل، به نظر می رسد با یک بار استفاده از سهمیه و پذیرفته شدن فرد در دانشگاه، حکم قانون تامین شده و فراتر از آن نیازمند دلیل صریح قانون گذار است که در ما نحن فیه منتفی است.

2- هیات عمومی دیوان عدالت اداری پیش از تصویب این آیین نامه، در آرای متعدی از جمله رای شماره 596-597 مورخ 31؍3؍1401، رای شماره 62 مورخ 16؍1؍1401 و رای شمـاره 1709 مـورخ 14؍11؍1399 اعلام داشته است که امتیاز مذکور در ماده 70 قانون یا تبصره 2 ماده 10 آیین نامه اجرایی قانون تسهیلات برای ورود رزمندگان و جهادگران داوطلب بسیجی به دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی، با یک نوبت اعمال و استیفا، تامین شده و لذا تکرار آن و استفاده مجدد از این امتیاز فاقد مبنای قانونی و مغایر با قوانین فوق الذکر است و ادعای عدم محـدودیت دفعـات استفاده از امـتیاز ناشـی از ماده 70 وجـاهت قـانونی ندارد. در عین حـال تبصـره 2 مـاده 10 آیین نامه اجرایی فوق نیز مقرر می دارد: «پذیرفته شدگان هر یک از مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد پیوسته و دکترای حرفه ای در صورت انصراف، حق استفاده مجدد از امتیازات داده شده را ندارند.» لذا مبرهن است که ادعای شاکی در این خصوص مقرون به صحت نیست. امری که از صراحت قانونی برخوردار نبوده و بارها از سوی دیوان عدالت اداری خلاف قانون اعلام شده است، نمی تواند برای شاکی ایجاد حق مکتسب نماید و تفاسیر ناصحیح از قانون موجد حق برای شهروندان نبوده و هیات عمومی دیوان عدالت اداری وفق رای شماره 2970 مورخ 10؍10؍1398، رای وحدت رویه شماره 1984 مورخ 2؍11؍1397 و رای وحدت رویه شماره 117 مورخ 1؍3؍1391 این موضوع را صراحتاً اعلام نموده است.

3- اولاً حق مکتسب برای افراد وفق ماده 70 قانون ذکر شده، ایجاد نشده است؛ بلکه مستفاد از ماده 70، استفاده از سهمیه برای یک بار است. ثانیاً، وفق ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، چنانچه مصوبه ای در هیات عمومی ابطال شود، رعایت مفاد رای هیات عمومی در مصوبات بعدی، الزامی است و همه دستگاه های اجرایی باید آن را مدنظر داشته باشند. در این باره، هیات عمومی دیوان عدالت اداری وفق آرای متعددی، تعدد استفاده از امتیازات ناشی از ماده 70 قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران و تبصره 2 ماده 10 آیین نامه اجرایی قانون تسهیلات برای ورود رزمندگان و جهادگران داوطلب بسیجی به دانشگاه ها را مغایر قانون اعلام نموده است. لذا بنا به مراتب فوق، اتخاذ تصمیم شایسته دایر بر رد شکایت مطروحه خواهشمند است."

در اجـرای مـاده 84 قـانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصـوب سـال 1392 پرونده به هیات تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی دیـوان عـدالت اداری ارجـاع می شود و هیات مذکور به موجب دادنامه شماره 140109970906010730 مورخ 3؍10؍1401 ماده 3 آیین نامه اجرایی ماده 70 قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران مصوب 12؍5؍1401 (موضوع تصویب نامه شماره 81773؍ت59468هـ مورخ 15؍5؍1401 هیات وزیران) را قـابل ابطال تشخیص نداد و رای به رد شکایت

صادر کرد. رای مذکور به علت عدم اعتراض از سوی رییس دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت.

«رسیدگی به ماده 6 آیین نامه اجرایی ماده 70 قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران مصوب 12؍5؍1401    هیات وزیران در دستور کار هیات عمومی قرار گرفت.»

    هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 18؍11؍1401 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

نظر به اینکه ماده 6 آیین‌نامه اجرایی ماده 70 قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران مصوب 12؍5؍1401 هیات وزیران در چهارچوب صلاحیت های قانونی هیات وزیران به تصویب رسیده و مغایرتی با قوانین و مقررات مورد استناد شاکی ندارد، لذا قابل ابطال تشخیص داده نشد./

حکمتعلی مظفری

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری