بسم الله الرحمن الرحیم

شماره دادنامه: 140109970905812478

تاریخ دادنامه: 3؍10؍1401

شماره پرونده: 0004205

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری 

شاکی: سازمان بازرسی کل کشور

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند 9 صورتجلسه مورخ 2؍2؍1396 هیات امنای دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان مازندران

     گردش کار: سرپرست معاونت حقوقی، نظارت همگانی و امور مجلس سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه شماره 361411؍302-14؍12؍1400 اعلام کرده است که: 

  " 1- براساس ماده 13 قانون حفاظت در برابر اشعه، سازمان انرژی اتمی ایران به عنوان واحد قانونی در جهت حسن اجرای مقررات این قانون، نظارت بر کلیه امور مربوط به حفاظت در برابر اشعه در سطح کشور و بازرسی در زمینه‌های مزبور را به عهده دارد. مطابق با ماده 20 قانون موصوف به افرادی که به طور مستمر به کار با اشعه اشتغال داشته باشند، مزایایی بر مبنای مقدار و شرایط بالقوه پرتودهی محیط کار به تشخیص آن سازمان و طبق آیین‌نامه‌های مربوطه تعلق می‌گیرد و منطبق با ماده 21 قانون یادشده کلیه وزارتخانه‌ها، نهادهای انقلاب اسلامی، موسسات، سازمان‌ها، شرکت‌های دولتی و یا وابسته به دولت و موسساتی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است موظفند در اجرای این قانون با واحد قانونی همکاری نمایند. همچنین وفق ماده 22 قانون مزبور، سازمان انرژی اتمی مسیولیت حسن اجرای این قانون را به عهده داشته و مکلف است از طریق تهیه و تدوین ضوابط، مقررات، استانداردها و دستورالعمل‌های لازم، تدابیر مقتضی را اتخاذ نماید و کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول این قانون موظفند وضعیت خود را با مقررات آن (طبق ماده 23 این قانون) منطبق نمایند.

2- «دستورالعمل تعیین گروه پرتوکاری و درصد فوق‌العاده کار با اشعه» از جمله ضوابط و مقرراتی است که سازمان انرژی اتمی (واحد قانونی) در اجرای مواد 20 و 22 قانون حفاظت در برابر اشعه به منظور ارایه معیارهای لازم و عوامل موثر جهت تعیین گروه پرتوکاری و درصد فوق‌العاده کار با اشعه بر مبنای نوع فعالیت، مقدار و شرایط بالقوه پرتودهی در محیط کار برای افرادی که به طور مستمر و فیزیکی به کار با اشعه اشتغال داشته باشند، وضع نموده است که براساس استعلام به عمل‌آمده از رییس مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور در خصوص نحوه اجرای دستورالعمل موصوف، تمامی مراکز کار با پرتو مربوطه در سطح کشور به ‌استثنای مجموعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در حال اجرای «دستورالعمل تعیین گروه پرتوکاری و درصد فوق‌العاده کار با اشعه» مصوب واحد قانونی می‎باشند.

3- وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، «دستورالعمل تعیین گروه پرتوکاری و میزان درصد و نحوه محاسبه فوق‌العاده کار با اشعه پرتوکاران (اعم از هیات علمی و غیر هیات علمی)» مصوب مجامع شوراها و هیات‎های امناء خود را در اجرای تبصره ماده 55 آیین نامه اداری و استخدامی اعضای هیات علمی که بیان می‌دارد: «به استناد ماده 20 قانون حفاظت در برابر اشعه پرتوکاران اعضای هیات علمی برحسب شغل، میزان پرتوگیری و همچنین احتمال بالقوه پرتوگیری نامتعارف در محیط کار از فوق‌العاده کار با اشعه استفاده خواهند نمود. تبصره: تعیین میزان درصد و نحوه محاسبه فوق‌العاده کار با اشعه برابر دستورالعملی خواهد بود که توسط معاونت توسعه مدیریت و منابع و معاونت آموزشی وزارت متبوع تدوین و به تصویب هیات امناء خواهد رسید. تا تصویب دستورالعمل مذکور، ضوابط و مقـررات قبلی کماکان به قـوت خود باقی است» و مـاده 109 آیین‌نامه اداری و استخـدامی کارکنان غیر هیات علمی که اشعار می‌دارد: «قانون حفاظت در برابر اشعه (مصوب 20؍1؍1368 مجلس شورای اسلامی و اصلاحات بعدی آن) در مورد کارمندان موسسه لازم‌الاجرا بوده و تغییرات در مفاد آیین‌نامه اجرایی آن با تصویب هیات امناء قابل اجرا است» مورد پیشنهاد قرار داده و تصویب و اعمال و اجرای آن بر عهده هیات‌های امنای دانشگاه‌ها محول شده است که این امر در دادنامه شماره 9909980905802552-19؍11؍1400 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مورد توجه قرار گرفته و عنوان گردیده است؛ دستورالعمل تعیین گروه پرتوکاری و میزان درصد و نحوه محاسبه فوق‌العاده کار با اشعه پرتو کاران (اعم از هیات علمی و غیر هیات علمی) در صورت عدم تصویب آن توسط هیات‌های امناء حیات حقوقی نخواهد یافت.

دستورالعمل اخیرالذکر به موجب بند 9 صورتجلسه مورخ 2؍2؍1396 به تصویب هیات امنای دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی مازندران رسیده و به موجب نامه شماره 335؍130؍د-17؍4؍1396 معاون برنامه‌ریزی، هماهنگی، حقوقی و امور مجلس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در تاریخ 11؍4؍1396 به تایید مقام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسیده است. در حالی که براساس صراحت ماده 20 قانون حفاظت در برابر اشعه، مسیولیت تشخیص مقدار و شرایط بالقوه پرتودهی محیط کار و به تبع آن مزایای منتج از آن به سازمان انرژی اتمی واگذار گردیده است و طبق ماده 21 آن قانون، کلیه وزارتخانه‌ها، نهادهای انقلاب اسلامی، موسسات، سازمان‌ها، شرکت‌های دولتی و یا وابسته به دولت و موسساتی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است موظفند در اجرای این قانون با آن سازمان همکاری نمایند.

بنا به مراتب بند 9 صورتجلسه مورخ 2؍2؍1396 هیات امنای دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی مازندران در آن قسمت که دستورالعمل پرداخت اشعه که همان دستورالعمل تعیین گروه پرتوکاری و میزان درصد و نحوه محاسبه فوق‌العاده کار با اشعه پرتو کاران (اعم از هیات علمی و غیر هیات علمی) می‌باشد را مصوب و اجرایی نموده است، مغایر با قوانین یاد شده و خارج از حدود و اختیارات واضع تشخیص و ابطال آن در هیات عمومی دیوان عدالت اداری (به صورت فوق‌العاده و خارج از نوبت) با لحاظ ماده 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مورد تقاضا می‌باشد. "

 متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

  " دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران

مصوبه جلسه مورخ 2؍2؍1396 هیات امنای دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران

هیات امنای دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران در جلسه مورخ 2؍2؍1396 بنا به پیشنهاد مشترک دبیرخانه مرکزی هیات های امناء و دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندران تصویب نمود:

– اعضای هیات امناء بر نقش هیات امناء در تصمیم سازی و تصمیم گیری در سطح دانشگاه بر اساس مقررات و دستورالعمل های مرتبط (نظام نامه) برای مشارکت بیشتر در دانشگاه و نظارت و پیگیری اجرای مصوبات هیات امناء تاکید نمودند.

– برنامه ریزی وزارت متبوع جهت ایجاد ساز و کار و نظارت بر اعمال و اجرای مصوبات دانشگاه، اخذ پیشنهادات از سطح دانشگاه ها و پالایش و همسویی آن با سیاست های کلان وزارت متبوع جهت طرح موضوع در جلسات هیات امناء و مطابق نیازهای منطقه ای و همچنین فعالیت دانشگاه به ویژه کلان مناطق و اخذ مجوزهای لازم از هیات امناء برای مطالعات منطقه ای و رفع مشکلات سلامتی و بیماری‎های بومی و منطقه ای و فعالیت پژوهشی در این راستا جهت تصحیح فعالیت های مرتبط در کنترل مشکلات و افزایش سطح سلامت منطقه بسیار مفید و ضروری می باشد.

…..

9- با اجرای دستورالعمل‌های پرداخت حق فنی، محرومیت از مطب، اشعه و سختی کار کارکنان موسسه و فوق‌العاده موضوع ماده 13 آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت قضایی از کارکنان دولت و پرسنل نیروهای مسلح (پیوست صورتجلسه) از محل منابع مربوط مندرج در بودجه تفصیلی مصوب سالیانه موسسه موافقت گردید.- معاون برنامه ریزی، هماهنگی، حقوقی و امور مجلس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی "

 علی رغم ارسال و ابلاغ نسخه دوم دادخواست و ضمایم آن برای طرف شکایت تا زمان رسیدگی به پرونده هیچ پاسخی واصل نشده است.

   هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 3؍10؍1401 به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیات عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

اولاً براساس بند (ب) ماده 20 قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1389 و ماده 1 قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب سال 1395، اختیارات هیات های امنای دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی در تصویب امور مالی، معاملاتی، اداری، استخدامی و تشکیلاتی بدون متابعت از قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاه های دولتی مورد پذیرش و تایید قانونگذار قرار گرفته و هیات عمومی دیوان عدالت اداری نیز براساس رای وحدت رویه شماره 1024-1023 مورخ 12؍9؍1399 اعلام کرده است که دانشگاه ها، مراکز و موسسات آموزش عالی و پژوهشی برمبنای حکم مقرر در ماده 1 قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور صرفاً از رعایت قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاه های دولتی مستثنی شده‌ و کماکان ملزم به رعایت قوانین خاص حاکم هستند. ثانیاً قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب 20؍1؍1368 قانون خاصی است که قانونگذار براسـاس مـاده 84 قانون برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران اعتبار آن را در طول اجرای قانون برنامه ششم مورد تایید قرار داده و با توجه به عدم شمول عنوان قوانین و مقررات عمومی بر آن، از شمول حکم مقرر در ماده 1 قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور مبنی بر جواز هیات های امنای دانشگاه ها برای عدم رعایت مفاد قوانین و مقررات عمومی کشور در جریان تصویب امور مالی، معاملاتی، اداری، استخدامی و تشکیلاتی خارج است و هیات های امنا باید مفاد این قانون را در روند تصویب مصوبات خود رعایت نمایند. بنا به مراتب فوق و با توجه به اینکه براساس ماده 22 قانون حفاظت در برابر اشعه مقرر شده است : «واحد قانونی {سازمان انرژی اتمی ایران} مسیولیت حسن اجرای مقررات این قانون را به عهده داشته و مکلّف است با بکار گماردن متخصصین واجد صـلاحیت علمی و فنی و از طـریق تهیه و تدوین ضـوابط، مقررات، استانداردهـا و دستورالعمل های لازم و بکارگیری امکانات تخصصی، آموزش و پژوهش و ارایه خدمات در سطح علمی پیشرفته روز تدابیر مقتضی را اتّخاذ نماید» و با عنایت به اینکه برخلاف حکم قانونی مذکور که دلالت بر لزوم اجرای ضوابط و دستورالعملهای مصوب سازمان انرژی اتمی دارد، در بند 9 صورتجلسه مورخ 2؍2؍1396 هیات امنای دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان مازندران که در دوره اجرای قانون برنامه ششم توسعه و در زمان اعتبار قانون حفاظت در برابر اشعه به تصویب رسیده، درخصوص پیش‌بینی و تعیین فوق‌العاده کار با اشعه موضوع به احکام مقرر در دستورالعمل های مصوب هیات امنا ارجاع شده است، لذا بند 9 صورتجلسه مورخ 2؍2؍1396 هیات امنای دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان مازندران خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود./

مهدی دربین

هیات عمومی دیوان عدالت اداری

معاون قضایی دیوان عدالت اداری