بسم الله الرحمن الرحیم

شماره دادنامه: 140109970905811434

تاریخ دادنامه: 17؍8؍1401

شماره پرونده: 0100456

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری                                                                                                                                             

شاکی: خانم ژاله قاری مرند

موضوع شکایت و خواسته: 1- ابطال تبصره 5 ماده 14 آیین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته ورودی سال 1397 و مابعد مصوب شورای آموزشی دانشگاه شهید بهشتی مورخ 30؍5؍1397

 2- الزام به اجرای دادنامه شماره 485-11؍3؍1400 هیات عمومی دیوان عدالت اداری 

     گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال تبصره 5 ماده 14 آیین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته ورودی سال 1397 و مابعد مصوب شورای آموزشی دانشگاه شهید بهشتی مورخ 30؍5؍1397 و الزام به اجرای دادنامه شماره 485-11؍3؍1400 هیات عمومی دیوان عدالت اداری را به استناد جزء 4 بند (ب) ماده 2 قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب 1383 و به دلیل خروج دانشگاه شهید بهشتی از حدود اختیارات قانونی خواستار شده است.

 متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

" آیین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته دانشجویان ورودی سال 1397 و مابعد مصوب شورای آموزشی

دانشگاه شهید بهشتی مورخ 30؍5؍1397:

………..

ماده 14- ارزشیابی پیشرفت تحصیلی دانشجو در هر درس توسط مدرس آن درس و بر اساس حضور و فعالیت در کلاس، انجام تکالیف، پروژه های درسی و نتایج امتحانات (میان ترم و پایان ترم) انجام و نمره هر درس به صورت بدوی از صفر تا بیست محاسبه می شود حداقل نمره قبولی در هر درس 12 و میانگین کل قابل قبول در هر نمیسال 14 است. 

………….

 تبصره 5- نمرات کلیه دروس اعم از قبولی و ردی (غیر از دروس جبرانی، پایان نامه و دروس جایگزین پایان نامه) در محاسبه میانگین نیمسال و کل محاسبه می شود." 

 در پاسخ به شکایت مذکور، مدیر امور حقوقی دانشگاه شهید بهشتی به موجب لایحه شماره 31؍340؍ص-26؍4؍1401 توضیح داده است که:

  " دادنامه شماره 485-11؍3؍1400 اقدام به ابطال مصوبه دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی نموده است و براین اساس به هیچ وجه ارتباطی با فعالیت و عملکرد دانشگاه شهید بهشتی نداشته و این دانشگاه ملزم به اجرای دادنامه مذکور نبوده است. بر این اساس خواسته شاکی از این جهت فاقد مبنای قانونی است. لازم به ذکر است که بر اساس ماده 10 قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری « دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی دارای شخصیت حقوقی مستقل هستند.» لذا صرف نظر از ضوابط و آیین نامه های مصوب سایر دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و ابطال آن مصوبات در دانشگاه مجاز است به منظور حفظ کیفیت و رعایت عدالت آموزشی و در چارچوب ضوابط و مقررات بالادستی اقدام به تصویب و اجرای ضوابط و آیین نامه های آموزشی نماید. بر این اساس بدیهی است که ابطال آیین نامه آموزشی یک دانشگاه تاثیری در اعتبار حقوقی مصوبات سایر دانشگاه ها ندارد. لذا آیین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته دانشجویان ورودی سال 1397 و مابعد مصوب شورای آموزشی دانشگاه شهید بهشتی که با استناد به صلاحیت های قانونی شورای آموزشی و در چارچوب ضوابط و مقررات بالادستی به تصویب رسیده است و تبصره 5 ماده 14 آن که ملاک و معیار عمل این دانشگاه در محاسبه تاثیر نمرات دروس ردی در میانگین نیمسال و کل دانشجویان است، دارای اعتبار قانونی بوده و اقدامات دانشگاه با استناد به آیین نامه مذکور نیز معتبر و قانونی است.

 چنانچه مستحضر هستید مسیله دروس ردی و اخذ واحدهای جایگزین از سوی دانشجویان از موضوعات بسیار شایع و مبتلابه نظام آموزش عالی در کلیه مقاطع تحصیلی است. این در حالی است که آیین نامه دوره های تحصیلی کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ابلاغ شده به شماره 43069؍2-1؍3؍1397 در خصوص دروس ردی و تاثیر نمره های مردودی در محاسبه میانگین کل دانشجویان حکمی مقرر نکرده است. با عنایت به سکوت آیین نامه وزارتی از یک سو و تعدد موارد عدم کسب نمره قبولی از سوی دانشجویان و لزوم اخذ مجدد واحدها، از سوی دیگر بدیهی است که تعیین تکلیف در خصوص تاثیر نمرات دروس ردی در محاسبه میانگین نیمسال و کل دانشجویان برای دانشگاه ها امری ضروری است. لذا تصویب و اجرای تبصره 5 ماده 14 آیین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته دانشجویان ورودی سال 1397 و مابعد از سوی دانشگاه شهید بهشتی، در جهت برطرف کردن خلاء قانونی موجود و ایجاد نظم و ضابطه در این خصوص بوده است. مضافاً، اینکه محاسبه نمرات دروس مردودی نیز معدل نیمسال و کل دانشجویان در راستای تضمین و ارتقای عدالت آموزشی و رقابت سالم علمی دانشجویان است. با عنایت به اینکه میانگین و معدل کل دانشجویان منشا برخورداری آنان از سایر امتیازات علمی، آموزشی و پژوهشی است. لذا به نظر می رسد نادیده انگاشتن تاثیر نمرات ردی در محاسبه میانگین کل دانشجویان، عدالت آموزشی را خدشه دار خواهد کرد." 

   هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 17؍8؍1401 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

الف. براساس جزء 4 بند (ب) ماده 2 قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب سال 1383، تعیین ضوابط، معیارها و استانداردهای علمی موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی، رشته‌ها و مقاطع تحصیلی با رعایت اصول انعطاف، پویایی، رقابت و نوآوری علمی از ماموریتهای اصلی و در حدود اختیارات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در زمینه اداره امور دانشگاهها و موسسات آموزش عالی تحت پوشش وزارتخانه یادشده است و در راستای ایفای ماموریتها و اختیارات فوق، آیین‌نامه دوره‌های تحصیلی کاردانی؍کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی (ویژه دانشگا‌ههای سطح 1 و 2 دولتی) در جلسه شماره 889 مورخ 30؍10؍1396 به تصویب شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی رسیده است. نظر به اینکه آیین‌نامه یادشده فاقد هرگونه حکمی دایر بر محاسبه نمره‌های مردودی در میانگین کل نمرات است، لذا آن قسمت از تبصره (5) ماده 14 آیین‌نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته دانشجویان ورودی سال 1397 و ما بعد مصوب 30؍5؍1397 دانشگاه شهید بهشتی که متضمن محاسبه نمرات مردودی دانشجویان در میانگین کل نمرات است، خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.

ب. براساس ماده 12 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392، رسیدگی به شکایات و تظلّمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از آیین‌نامه‌ها و سایر نظامات و مقررات دولتی و شهرداریها و موسسات عمومی غیردولتی در مواردی که مقررات مذکور به علّت مغایرت با شرع یا قانون و یا عدم صلاحیت مرجع مربوط یا تجاوز یا سوء استفاده از اختیارات یا تخلّف در اجرای قوانین و مقررات یا خودداری از انجام وظایفی که موجب تضییع حقوق اشخاص می‌شود و همچنین صدور آرای وحدت رویه در موارد تعارض آرای شعب و صدور آرای ایجاد رویه در موارد تشابه آرای شعب از صلاحیتها و وظایف هیات عمومی دیوان عدالت اداری است. با توجه به اینکه رسیدگی به خواسته الزام به اجرای رای شماره 485 مورخ 11؍3؍1400 هیات عمومی دیوان عدالت اداری از مصادیق صلاحیتهای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شرح مقرر در ماده 12 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری محسوب نمی‌شود، بنابراین موجبی برای رسیدگی و اتّخاذ تصمیم درخصوص خواسته مزبور در هیات عمومی دیوان عدالت اداری وجود ندارد و پرونده جهت رسیدگی به شعبه دیوان عدالت اداری ارجاع می‌شود./

حکمتعلی مظفری

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری