بسم الله الرحمن الرحیم

شماره دادنامه: 140109970905811419

تاریخ دادنامه: 17؍8؍1401

شماره پرونده: 0003508

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری                                                                                                                                             

شاکی: آقای سجاد طاهرپور دهکردی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال نامه ارسالی پلیس راهور نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در خصوص راه اندازی آموزشگاه رانندگی سروش وابسته به بنیاد تعاون نیروی انتظامی (شماره ب؍001؍1203؍1؍17؍13-19؍4؍1398)

     گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال نامه ارسالی پلیس راهور نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در خصوص راه اندازی آموزشگاه رانندگی سروش وابسته به بنیاد تعاون نیروی انتظامی (شماره ب؍001؍1203؍1؍17؍13-19؍4؍1398) را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:

  " اقدام پلیس راهور ناجا در تاسیس آموزشگاه رانندگی سروش مغایر با اصل 28 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران می باشد زیرا بدون در نظر گرفتن نیاز جامعه اقدام کرده اند و حقوق مکتسبه موسسین آموزشگاه ها سلب می‎گردد. بـا توجه بـه اینکه ظرفیت ثبت نـام اکثر آمـوزشگاه های رانندگی 300 نفر در مـاه می باشد ولی متاسفانـه میانگین ثبت نام اکثر آموزشگاه ها کمتر از 100 نفر در ماه می باشد. راهور ناجا بدون در نظر گرفتن ظرفیت اقدام به  تصویب و دستور تاسیس آموزشگاه مذکور نموده و با توجه به اینکه هیچ ظرفیت جدیدی اضافه نشده است باعث ورشکستگی و سلب حقوق مکتسبه اینجانب و دیگر همکارانم می شود. تاسیس آموزشگاه رانندگی سروش ( وابسته به ناجا و بنیاد تعاون) مغایر با آیین نامه اجرایی موسسات خدمات حفاظتی و مراقبتی و دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی و آیین نامه اجرایی ماده 122 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی موسسات خدمات انتظامی ( اصلاحیه سال 1399) می باشد که طبق آن نیروی انتظامی مجاز به برون سپاری و واگذاری بخشی از وظایف خدماتی از جمله فرآیند مهارت و آموزش رانندگی به موسسات آموزشگاه های رانندگی شده است که در ماده 29 آیین نامه، ناجا موظف است ترتیبی اتخاذ نماید حتی المقدور گسترش جغرافیایی موسسات و دفاتر در کل کشور بر مبنای نیاز مناطق ( به گونه ای که رقابت سالم ایجاد شود) صورت پذیرد و نیز در تبصره 3 ماده 33 آیین نامه فعالیت هایی که بر اساس این آیین نامه به موسسات و دفاتر محول گردیده است واگذاری آن به شرکت های تابع بنیاد تعاون و یا رده های تابع ناجا که تحت عنوان خدمات منابع یا هر عنوان دیگری فعالیت اقتصادی می کنند مجاز نمی باشد. صدور و راه اندازی آموشگاه مذکور مغایر بند (ب) ماده 1 آیین نامه اجرایی آموزشگاه های رانندگی مصوب 2؍3؍1397 می باشد که بیان نموده آموزشگاه واحد صنفی است که بر اساس مقررات این آیین نامه و قانون نظام صنفی کشور مصوب 1382 و اصلاحات بعدی آن تاسیس می باشد و متاسفانه هیچ اقدامی از سوی پلیس راهور جهت اخذ پروانه کسب برای آموزشگاه مذکور از اتحادیه امور صنفی صورت نگرفته و صرفاً با صدور پروانه تاسیس اقدام به راه اندازی آموزشگاه مذکور نموده است که این موضوع خلاف قانون می باشد.  " 

 متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

  " از پلیس راهور نیروی انتظامی

      به روسای محترم پلیس راهور استان های کشور

    موضوع: ایجاد مجتمع آموزشی پایه سوم و موتورسیکلت سروش در مراکز استان ها 

به منظور ارایه خدمات به یگان های نظامی، انتظامی، امنیتی و خانواده آنان، انجام ماموریت برای اخذ آزمون در داخل پادگان ها و مراکز انتظامی، توانمندسازی کارکنان وظیفه و حفظ اطلاعات پرسنلی این گونه مراکز و برای جلوگیری از تبعات امنیتی ناشی از ثبت نام گروهی کارکنان نیروهای مسلح در سایر آموزشگاه ها دستور فرمایید نماینده خدمات منابع فرماندهی انتظامی استان جهت دریافت اجازه فعالیت و اخذ معرفی نامه برای ایجاد یک باب مجتمع آموزشی پایه سوم و موتور سیکلت به نام سروش در مراکز استان ها به مرکز صدور گواهینامه پلیس راهور ناجا مراجعه نماید. رییس پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا " 

 در پاسخ به شکایت مذکور، رییس اداره حقوقی پلیس راهور نیروی انتظامی به موجب لایحه شماره 1401؍5؍03؍12؍13-20؍1؍1401 توضیح داده است که:

  " نامه مورخ 19؍4؍1398 این پلیس صرفاً درباره امکان صدور مجوز تاسیس آموزشگاه های رانندگی برای بنیاد تعاون فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است که در صورت مراجعه و فراهم بودن شرایط و ارایه درخواست همانند سایر شخصیت های حقوقی امکان صدور مجوز تاسیس آموزشگاه های رانندگی برای آنان  وجود دارد. برابر بند (ت) ماده 1 آیین نامه اجرایی آموزشگاه های رانندگی هر شخص حقیقی یا حقوقی می تواند به منظور فعالیت در زمینه آموزش مقررات رانندگی، پروانه تاسیس آموزشگاه را از مراجع ذی صلاح اخذ کند. بنابراین ادعای شاکی درباره موضوع مطروحه فاقد مبنای قانونی است و هر شخص حقوقی یا حقیقی اگر درخواستی در این باره داشته باشد طبق ضوابط و مقررات صدور مجوز صورت می گیرد. ضمناً صدور مجوز تاسیس آموزشگاه رانندگی به یک شخصیت حقیقی مستقل به معنی تضییع حقوق سایر آموزشگاه های رانندگی نیست. 

به موجب تعریف «کسب و کار» مندرج در بند (ث) ماده 1 قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار مصوب سال 1390 تاسیس آموزشگاه های رانندگی از مصادیق کسب و کارها به شمار آمده و بر مبنای ماده 7 قانون اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی اصلاحی (مصوب 15؍11؍1399) مراجع صدور مجوزهای کسب و کار موظفند شرایط و فرآیند صدور مجوزهای کسب و کار را تا حد امکان تسهیل نموده و صادر کنندگان مجوز کسب وکار اجازه ندارند به دلیل اشباع بودن بازار از پذیرش تقاضا یا صدور مجوز کسب و کار امتناع کنند که آراء صادره از هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه های 807-14؍10؍1395 و 2049-2047 مورخ 23؍11؍1397 نیز دلالت بر همین مبنا را دارند. درباره ادعای شاکی مبنی بر مغایرت تاسیس آموزشگاه های رانندگی سروش با آیین نامه اجرایی موسسات خدمات حفاظتی و مراقبتی و دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی و آیین نامه اجرایی ماده 122 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی موسسات خدمات انتظامی نیز ارتباطی با موضوع تاسیس آموزشگاه رانندگی ندارد. زیرا تاسیس آموزشگاه رانندگی توسط شرکت ها یا موسسات تابعه بنیاد تعاون فرماندهی انتظامی هیچ ارتباطی به موضوع برون سپاری خدمات این پلیس ندارد و مجوز تاسیس برای خدمات منابع تحت تابعیت آن بنیاد همانند سایر آموزشگاه های رانندگی صورت می گیرد. برابر دادنامه شماره 87؍467-7؍7؍1387 صادره از هیات عمومی دیوان عدالت اداری بنیاد تعاون فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران دارای شخصیت حقوقی مستقل بوده و نماینده های خدمات منابع در فرماندهی انتظامی استان ها مستقل و زیر مجموعه بنیاد تعاون ناجا بوده و درخواست تاسیس آموزشگاه رانندگی توسط این بنیاد مغایرتی با قوانین و مقررات ندارد.  " 

    هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 17؍8؍1401 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیـوان تشکیل شـد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء بـه شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

‎ اولاً براساس ماده 122 قانون برنامه چهارم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب 11؍6؍1383: «‌پس از موافقت فرماندهی کل نیروهای مسلّح، به وزارت کشور اجازه داده می‌شود ‌از طریق نیروی انتظامی نسبت به اعطای مجوز فعالیت به متقاضیان تشکیل موسسات ‌غیردولتی خدمات حفاظتی و مراقبتی و واگذاری بخشی از خدمات انتظامی و حفاظتی به ‌موسسات مذکور با حفظ کنترل و نظارت دقیق براساس آیین‌نامه اجرایی که به پیشنهاد ‌وزارت کشور و تایید فرماندهی کل نیروهای مسلّح به ‌تصویب شورای امنیت کشور‌ می‌رسد، اقدام نماید» و بر این اساس و به موجب ماده 29 آیین‌نامه اجرایی موسسات خدمات حفاظتی و مراقبتی و دفاتر خدمات الکترونیک انتظامی مقرر شده است که : «ناجا موظّف است ترتیبی اتّخاذ نماید حتی‌المقدور گسترش جغرافیایی موسسات در کشور برمبنای نیاز مناطق (به گونه‌ای که رقابت سالم ایجاد شود) صورت پذیرد.» با توجه به احکام مقرر در موازین حقوقی مذکور و با عنایت به اینکه براساس نامه مورد اعتراض مقرر شده است که : «…دستور فرمایید نماینده خدمات منابع فرماندهی انتظامی استان جهت دریافت اجازه فعالیت و اخذ معرفی‌نامه برای ایجاد یک باب مجتمع آموزشی… به مرکز صدور گواهینامه پلیس راهور ناجا مراجعه نماید» و این حکم متضمن الزام به صدور مجوز برای آموزشگاههای رانندگی بدون رعایت شرایط قانونی دیگر و به نـوعی اعمال تبعیض میـان متقاضیان است، لذا نامه شمـاره ب؍001؍1203؍1؍17؍13 مـورخ 19؍4؍1398 رییس پلیس راهنمـایی و راننـدگی با بند 9 اصـل سـوم قانون اسـاسی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر رفـع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمام زمینه‌های مادی و معنوی و همچنین ماده 29 آیین‌نامه مذکور مبنی بر لزوم حفظ رقابت سالم مغایر بوده و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود./

حکمتعلی مظفری

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری