بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 140109970905810335
تاریخ دادنامه: 20؍2؍1401
شماره پرونده: 0003317
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای علی ناظریان جزی و علیرضا طغیانی خوراسگانی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده 6 از تعرفه عوارض و بهای خدمات سال های 1397 الی 1400 شهرداری قم مصوب شورای اسلامی شهر قم (تحت عنوان عوارض توسعه فضای سبز)
گردش کار: شاکیان به موجب دادخواستی ابطال ماده 6 از تعرفه عوارض و بهای خدمات سال های 1397 الی 1400 شهرداری قم مصوب شورای اسلامی شهر قم (تحت عنوان عوارض توسعه فضای سبز) را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده اند که:
" هرچند بر اساس بند 16 ماده 80 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال 1375 با اصلاحات بعدی، تعیین نوع و میزان عوارض از اختیارات شوراهای اسلامی شهر است، ولی با توجه به اینکه در قوانین مرتبط با فضای سبز از جمله قانون گسترش فضای سبز شهرها و اصلاحیه های بعدی آن عوارض فضای سبز شهری پیش بینی نشده است، بنابراین تصویب و اخذ عوارض مصوبه معترض عنه مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات قانونی شورای اسلامی شهر قم می باشد. مطابق اصل 51 قانون اخذ هرگونه مال، وجـه، کالا و خـدمات از شهروندان می بایست با تجویز قانونی باشد و وفـق اصل 105 قـانون اساسی تصمیمات شـورا نباید مخالف قوانین کشور باشد. به استحضار می رساند هیات عمومی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به موضوع ابطال مصوبات شورای اسلامی سایر شهرها در خصوص ابطال عوارض فضای سبز با عناوین مختلف، اقدام به صدور آرای متعددی مبنی بر ابطال این گونه مصوبات نموده که می توان به رای 746-9؍9؍1396 و 1146-10؍11؍1396 و … اشاره نمود. لذا با توجه به توضیحات مذکور و با وجود مغایرت آشکار مصوبه معترض عنه با اصول 51 و 105 قانون اساسی و نظر به اینکه در آراء متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری وضع یا تصویب عوارض فضای سبز با عناوین مختلف در مصوبات شوراهای اسلامی شهرها، مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات قانونی تشخیص و ابطال شده است. به منظور جلوگیری از تضییع حقوق اشخاص و بر اساس بند 1 ماده 12 و ماده 13 قانون دیوان عدالت اداری ابطال موضوع عوارض توسعه فضای سبز مصوب در ماده 6 تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1397 الی 1400 شهرداری قم مصوب شورای اسلامی شهر قم که مقرراتی ناظر بر عوارض فضای سبز تصویب نموده است که به لحاظ مغایرت با قانون و خروج از حدود اختیارات قانونی تصویب شده است را از تاریخ تصویب درخواست می نماییم. "
متن تعرفه مورد شکایت به شرح زیر است:
الف- ماده 6 تعرفه عوارض و بهای خدمات سال 1397 شهرداری قم مصوب شورای اسلامی شهر قم:
" ماده 6- توسعه فضای سبز:
………
5% از عوارض صدور پروانه های ساختمانی (پذیره و زیربنا) زمان صدور یا تمدید پروانه یا گواهی عدم خلاف و پایانکار و بناهای ساخته شده بدون پروانه در صورت ابقاء بنا بابت توسعه فضای سبز دریافت می گردد (2% از 5% عوارض وصولی، به فعالیت های فرهنگی اختصاص می یابد). "
ب- ماده 6 تعرفه عوارض و بهای خدمات سال های 1398، 1399 و 1400 شهرداری قم مصوب شورای اسلامی شهر قم:
" ماده 6- توسعه فضای سبز: ………
5% از عوارض صدور پروانه های ساختمانی (پذیره و زیربنا) زمان صدور یا تمدید پروانه یا گواهی عدم خلاف و پایانکار و بناهای ساخته شده بدون پروانه در صورت ابقاء بنا بابت توسعه فضای سبز دریافت می گردد (2% از 5% عوارض وصولی، به فعالیت های فرهنگی اختصاص می یابد) و در صورت رعایت مصوبه شماره 8851- 25؍10؍1397 شورای اسلامی شهر از ساختمان های مسکونی سازگار با محیط زیست در زمان صدور پروانه و پایانکار 3% عوارض توسعه فضای سبز اخذ نمی شود (مشروط به رعایت دستورالعمل و طراحی مصوب). "
علیرغم ابلاغ دادخواست و ضمایم آن به شورای اسلامی شهر قم تا زمان رسیدگی به پرونده در جلسه هیات عمومی دیوان عدالت اداری پاسخی از طرف آن شورا واصل نشده است.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 20؍2؍1401 به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیات عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
هرچند در بند 16 ماده 80 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال 1375 با اصلاحات بعدی، تعیین نرخ و میزان عوارض از اختیارات شوراهای اسلامی شهر ذکر شده است، ولی با توجه به اینکه در قوانین مرتبط با فضای سبز از جمله قانون گسترش فضای سبز شهرها و اصلاحیـه‌های بعدی آن، عـوارض فضـای سبز شهری پیش‌بینی نشده است و در آرای مختلف هیـات عمومی دیـوان عدالت اداری از جمله رای اخیرالصدور شماره 140009970905813263-17؍12؍1400 این هیات، وضع عوارض برای فضای سبز مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال شده است، بنابراین ماده 6 تعرفه عوارض و بهای خدمات سالهای 1397، 1398، 1399 و 1400 شهرداری قم که تحت عنوان عوارض توسعه فضای سبز به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود./
مهدی دربین
هیات عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضایی دیوان عدالت اداری
