بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 140009970905813256
تاریخ دادنامه: 14؍12؍1400
شماره پرونده: 0001317
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای ایمان قوامی فرد
موضوع شکایت و خواسته: 1- ابطال بندهای 2 و 3 تبصره 15 از قسمت توضیحات تعرفه عوارض سال 1400 شورای اسلامی شهر فیروزکوه 2- ابطال فصل دوم از تعرفه عوارض سال 1400 شورای اسلامی شهر فیروزکوه
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بندهای 2 و 3 تبصره 15 از قسمت توضیحات و فصل دوم از تعرفه عوارض سال 1400 شورای اسلامی شهر فیروزکوه را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته خود به طور خلاصه اعلام کرده است که:
بر اساس بند 2 تبصره 15 از مصوبه مورد شکایت مقرر گردیده است در مواردی که موضوع تغییر کاربری اراضی در کمیسیون ماده 5 مطرح می شود چنانچه مالک هم زمان درخواست افزایش تراکم ساختمان را نیز داشته باشد عوارضی از او دریافت می گردد که معادل عوارض تغییر کاربری تعیین شده است که با توجه به متفاوت بودن این دو نوع عوارض، یکسان بودن میزان آنها صحیح نیست. مضافاً، این عوارض قبل از تایید درخواست متقاضی توسط کمیسیون ماده 5 به صورت یکجا یا علی الحساب از مالک توسط شهرداری اخذ می گردد. هر چند بر اساس این بند مقرر شده است در صورت عدم تایید درخواست مالک، مبلغ واریزی به او عودت داده می شود اما با توجه به اینکه قبل از تصویب درخواست شخص اساساً ارزش افزوده ای برای ملک او ایجاد نشده، اخذ این مبلغ مغایر ماده 4 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال 1380، تبصره 3 ماده 62 قانون برنامه پنجم توسعه و آرای شماره 1274-2؍5؍1397 و 215 الی 220-16؍3؍1396 هیات عمومی می باشد.
همچنین در بند 3 تبصره فوق الذکر کمیته فنی و توافقات پیش بینی گردیده است که چنانچه مالک متقاضی هرگونه تغییر کاربری، تفکیک، افزایش واحد یا طبقه و … باشد، موضوع در این کمیته مطرح و پیش از ارسال پرونده به کمیسیون ماده 5 عوارض یا مبلغ توافق شده به صورت یک جا یا اقساط باید توسط مالک واریز شود که این امر نیز مغایر مواد قانونی پیش گفته و آرای مذکور می باشد. پیش بینی « عوارض تغییر کاربری» در فصل دوم مصوبه مورد شکایت توسط شورای اسلامی شهر و پیش از تصویب کمیسیون ماده 5، مغایر قانون و آرای متعدد هیات عمومی است.
متن مصوبه مورد شکایت به شرح زیر است:
" توضیحات: تبصره 15:
……….
بند 2- نظر به اینکه برخی از مودیان شهرداری درخواست افزایش تراکم ساختمانی (سطح اشغال یا افزایش تراکم ارتفاعی) دارند که نیاز به طرح در کارگروه ماده 5 دارد به شرح ذیل محاسبه می گردد:
S= مساحت اعیانی درخواستی 1 K ضریب تعرفه 2K ضریب پیشنهاد مسکونی 2- تجاری و اداری4 2 K × P × 1 K × S
در صورت عدم تایید تبصره 15 و 16 توسط کارگروه ماده 5 استان تهران وجه واریزی قابل استرداد می باشد. (نحوه استرداد طبق شرایط بند 3 ذیل می باشد.)
واریز مبلغ کارگروه ماده 5 استان تهران چنانچه ملاک توان پرداخت یکجا را نداشته باشد شهرداری با تشخیص شهردار می تواند قسمتی از مبلغ را به صورت علی الحساب از مالک اخذ نماید و پرونده به کارگروه ماده5 ارجاع و مابقی مبلغ پس از ابلاغ مصوبه توسط استانداری از متقاضی اخذ می گردد.
بند3- شرایط طرح پرونده در کمیته فنی و توافقات:
چنانچه مالکی متقاضی هرگونه تغییر کاربری- تفکیک و افزایش واحد و یا طبقه و … باشد و شرایط درخواست مالک با ضوابط تعرفه حاضر و طرح جامع تفصیلی تطابق نداشته باشد شهرداری می تواند نامبرده را به جلسه «کمیته فنی و توافقات شهرداری» که به ریاست شهردار و عضویت سرپرست حوزه فنی و شهرسازی- مسیول درآمد و مالی شهرداری و واحد حقوقی و سایر همکاران با تشخیص شهردار در محل شهرداری تشکیل می گردد.
فصل دوم: عوارض بر ارزش افزوده حاصل از تغییر کاربری:
برای محاسبه بهای خدمات ارزش افزوده حاصل از تغییر کاربری برابر ضوابط طرح جامع شهر و همچنین اراضی واقع در محدده شهر و ساختمان هایی که در کمیسیون ماده صد مطرح گردیدند و نیاز به تغییر کاربری دارند، در هنگام پیشنهاد آن جهت تصویب کمیته فنی یا کمیسیون موضوع ماده 5 قانون شورای عالی شهرسازی و معماری می بایست نسبت به محاسبه عوارض متعلقه به شرح ذیل اقدام نماید.
k = همان ضریب اراضی با کاربری های مختلف در فرمول روبرو k*p*s
S= مساحت زمین و بنا مورد نظر p= قیمت منطقه بندی زمین ( روز دارایی)
ضریب k برای کاربری مسکونی با تراکم کم 5- با تراکم متوسط 7- کاربری تجاری 10- اداری و انتظامی 8-صنعتی 10- مشاغل مزاحم 6- حمل و نقل و انبار 2- تاسیسات و تجهیزات شهری 1- ورزشی و بهداشتی درمانی 2- آموزشی، فضای سبز، مذهبی 1- و سایر 1 تعریف شده است.
تبصره1- برای مناطق شرقاً از بر دوم خیابان پاسداران، غرباً از خیابان پلیس، شمالاً بر دوم باند جنوبی خ 45 متری و همچنین منطقه جاده قدیم مازندران ضریب کاربری تجاری 8- اداری انتظامی 6- و صنعتی 5 می باشد.
تبصره2- در هنگام عوارض بر ارزش افزوده حاصل از تغییر کاربری ملک به کاربری دیگر برای محاسبه عوارض مابه التفاوت ضریب K در کاربری مقصد به مبدا لحاظ می شود در صورتی که تفاضل حاصل عدد مثبت باشد قابل وصول است.
تبصره3- برای محاسبه عوارض بر ارزش افزوده حاصل از تغییر کاربری در حریم شهرها برابر سطح اشغال بنا در فرمول فوق عمل می گردد.
تبصره4- در مواردی که در قبال عوارض بر ارزش افزوده حاصل از تغییر کاربری زمین، بخشی از ملک به شهرداری واگذار می گردد چنانچه قیمت ملک مورد واگذاری از عوارض بر ارزش افزوده حاصل از تغییر کاربری دفترچه محاسباتی عوارض کمتر نباشد باقیمانده پلاک مشمول عوارض بر ارزش افزوده حاصل از تغییر کاربری نخواهد شد. در غیر این صورت مابه التفاوت عوارض تغییر کاربری اخذ خواهد شد.
تبصره5- بدیهی است در صورت عدم تصویب پیشنهاد مذکور توسط مراجع ذیصلاح مبالغ دریافتی با تضمین اخذ شده در این خصوص به مودی بایستی مسترد گردد. ( حداکثر ظرف 3 ماه عودت گردد.) "
علی رغم ارسال و ابلاغ نسخه دوم دادخواست و ضمایم آن برای طرف شکایت تا زمان رسیدگی به پرونده هیچ پاسخی واصل نشده است.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 14؍12؍1400 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
الف- براساس ماده 5 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران بررسی و تصویب طرحهای تفصیلی شهری و تغییرات آنها در هر استان توسط کمیسیون موضوع آن ماده انجام می‌شود و تعیین عوارض ارزش افزوده برای املاک یا اراضی قبل از طرح در کمیسیون ماده 5 یا بدون اخذ مجوز از مراجع ذیربط قانونی مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار است و همچنین برمبنای ماده 7 قانون مذکور، شهرداریها مکلّف به اجرای مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران طبق ماده 2 این قانون هستند و در موارد ابهام و اشکال و اختلاف نظر در نحوه اجرای طرحهای جامع و تفصیلی شهری موضوع ماده 5، مراتب در شورای عالی شهرسازی و معماری مطرح و نظر شورای عالی قطعی و لازم‌الاجرا خواهد بود. بنا به مراتب فوق، بندهای 2 و 3 تبصره 15 از قسمت توضیحات تعرفه عوارض و بهای خدمات محلی سال 1400 فیروزکوه که به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده و متضمّن دخالت در حیطه صلاحیتهای کمیسیون ماده 5 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران است، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.
ب- هرچند براساس آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه شماره 367 الی 381-8؍3؍1397 این هیات، وضع عوارض ارزش افزوده ناشی از طرحهای توسعه شهری و تغییر کاربری توسط شـوراهای اسلامی شهر مغایر با قـانون و خـارج از حـدود اختیار تشخیص نگردیده است، لکن طبق مـاده 5 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران بررسی و تصویب طرحهای تفصیلی شهری و تغییرات آنها در هر استان توسط کمیسیون موضوع آن ماده انجام می‌شود و تعیین عوارض ارزش افزوده برای املاک یا اراضی قبل از طرح در کمیسیون ماده 5 یا بدون اخذ مجوز از مراجع ذیربط قانونی مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار است. بنا به مراتب فوق، فصل دوم تعرفه عوارض و بهای خدمات محلی سال 1400 فیروزکوه که تحت عنوان عوارض بر ارزش افزوده حاصل از تغییر کاربری به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می‌شود./
حکمتعلی مظفری
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
