بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1744-1743
تاریخ دادنامه: 18/11/1399
شماره پرونده: 9900888 و 9900289
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
موضوع : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
اعلام کننده تعارض: آقای علی مطهری به وکالت از تعدادی از کارکنان شرکت مدیریت تولید برق اهواز (رامین)
گردش کار: در خصوص دادخواست اشخاص به خواسته پرداخت مزایای رفاهی و انگیزشی –همچون هزینه مسکن و کمک های غیرنقدی- توسط کارفرما (شرکت مدیریت تولید برق اهواز نیروگاه رامین)، برخی از شعب دیوان عدالت اداری با توجه به اینکه پرداخت مزایای رفاهی و انگیزشی جنبه اختیاری دارد و کارفرما نیز الزامی به پرداخت آن ندارد، رای به نقض آرای مراجع حل اختلاف کار صادر کرده و برخی نیز آرای مذکور را مورد تایید قرار داده اند و بدین جهت آرای معارض صادر شده و رفع تعارض و صدور رای وحدت رویه از سوی اعلام کننده تعارض درخواست شده است. گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:
الف: شعبه 51 بدوی دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه های شماره 9809970957700712-11/3/1398 و 9809970957700704-11/3/1398 بـا مـوضوع دادخـواست مـدیریت تولید برق اهـواز (نیروگاه رامین) با وکالت آقای علیرضا عامری و به خواسته اعتراض و نقض رای هیات حل اختلاف اداره کار به شماره های 624-11/4/1397 و 627-11/4/1397 به شرح زیر رای صادر کرده است:
از آنجا که رسیدگی به اعتراضات و شکایات از آراء و تصمیمات قطعی مراجع اختصاصی اداری موضوع بند 2 ماده 10 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری منحصراً از حیث نقض قوانین و مقررات و یا مخالفت با آنها در دیوان قابلیت استماع داشته و رای مورد اعتراض از جهت مبانی و ارکان و جهات شکلی و ماهوی مخالفتی با موازین قانونی حاکم بر آن نداشته و از طرفی شاکی معترض دلیلی که تخالف و تغایر رای مورد اعتراض را از جهت مفهوم و منطوق و مدلول با قوانین و مقررات به مرحله ثبوت برساند اقامه و ابراز نداشته و آنچه به عنوان دلایل و براهین مخالفت مدلول رای با موازین مطرح شده در حدی که این امر را اثبات نماید نبوده و در نظر شعبه نیز دلیلی از این حیث در پرونده مشهود و ملحوظ نمی باشد لذا بنا به جهات فوق خواسته شاکی غیر موجه تشخیص و با اجازه حاصله از ماده 63 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ضمن تایید و ابرام رای معترض عنه حکم به رد شکایت صادر و اعلام می گردد. رای صادره برابر ماده 65 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظر خواهی در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می باشد. آراء شماره 9809970957700712-11/3/1398 و 9809970957700704-11/3/1398 به موجب دادنامه های شماره 9809970955402151-3/7/1398 و 9809970955501543-30/6/1398 به ترتیب در شعب 13 و 14 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تایید شده است.
ب: شعبه 52 بدوی دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه های شماره 9709970901204755 و 9709970901204756-15/12/1397 با موضوع دادخواست مدیریت تولید برق اهواز نیروگاه رامین با نمایندگی آقایان ناصر محمدی و رضا صالحی ریحانی با وکالت آقای علیرضا عامری و بـه خـواسته اعتراض به آراء شماره 629-2/8/1397 و 631-11/4/1397 هیات حل اختلاف کارگر و کارفرما به شرح زیر رای صادر کرده است:
در خصوص دادخواست شاکی به طرفیت هیات حل اختلاف کارگر و کارفرما مستقر در اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی به خواسته اعتراض نسبت به رای شماره 629-2/8/1397 با التفات به اینکه ایراد و اعتراض موثری که موجب نقض رای معترض عنه باشد اقامه و ابراز نگردیده و رای مصدور مغایرتی با موازین قانونی نداشته بنابراین مستنداً به مواد 10 و 65 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به رد شکایت شاکی صادر و اعلام می نماید. این رای ظرف مهلت 20 روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر خواهی در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری است. آراء شماره 9709970901204755 و 9709970901204756-15/12/1397 در شعبه 14 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه های شماره 9809970955500915 و 9809970955500916-22/4/1398 تایید شده است.
ج: شعبه 55 بدوی دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9709970901502215-14/6/1397 با موضوع دادخواست شرکت مدیریت تولید برق اهواز و به خواسته اعتراض به رای شماره 931، 929، 928، 994، 925 و 926 مورخ 14/5/1396 صادره از هیات تشخیص/ حل اختلاف به شرح زیر رای صادر کرده است:
نظر به محتویات پرونده و اسناد ابزاری و لایحه دفاعیه اداره طرف شکایت و اینکه اقدامات هیات در رسیدگی و صـدور رای معترض عنه وفق مقررات قانونی بوده و خللی بر آن وارد نمی باشد و شاکی دلیل و بینه ای که نقض آن را مـدلل نماید ابراز و ارایه ننموده لـذا شکایت شاکی در خـور پذیرش نبوده حکم به رد شکایت صادر و اعلام می‌گردد. این رای ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می باشد. رای مذکور در شعبه 19 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9809970956800617-18/3/1398 نقض و به شرح زیر رای صادر کرده است:
با عنایت به این که به موجب رای وحدت رویه صادره از سوی هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره 234-18/3/1388 هرگونه پرداخت از سوی کارفرما تحت عنوان مزایای رفاهی می بایست به موجب قانون موضوعه (قانون کار) انجام پذیرد اگر چه احسان به قصد ایجاد انگیزه تلاش بیشتر کارگران از سوی کارفرمایان پرداخت می گردد ولی پرداخت آن جنبه اختیاری داشته و نمی توان کارفرما را به ایفای آن ملزم نمود. بنابراین شعبه تجدیدنظر خواهی مطروحه را وارد و موجه دانسته مستنداً به ماده 71 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ضمن نقض دادنامه تجدیدنظر خواسته به شماره 22150-14/6/1397 در خصوص خواسته مطروحه نیز به شرحی که گذشت حکم به ورود شکایت و نقض رای صادره از سوی هیات حل اختلاف اداره تعاون، کار و رفاه شرق شهرستان اهواز به شماره 931، 929، 928، 925، 926 و 994 مورخ 14/5/1396 و رسیدگی مجدد به موضوع را به هیات مذکور محول می نماید. رای صادره قطعی است.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 18/11/1399 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
الف- تعارض در آراء محرز است.
ب- اولاً: تبصره 3 ماده 36 قانون کار، مبالغ رفاهی و انگیزشی را جزو مزد ثابت یا مبنا محسوب نکرده و رای هیات عمومی دیـوان عدالت اداری به شماره دادنامـه 234-17/3/1388 بیان می¬دارد پرداخت اضافی کارفرمایان از باب احسان و تشویق کارگران ولو در مدت طولانی، جزو مزد محسوب نمی¬ شود و رای شماره 2033-9/11/1397 هیات عمومی اعلام می¬دارد «هیچ یک از مقررات قانون کار، تکلیفی به کارفرمایان مبنی بر پرداخت ارقام یا امتیازات فراتر از قواعد امری قانون کار تحمیل نکرده است و پرداخت مازاد بر حداقل¬های قانونی در صلاحیت انحصاری و بنا به تمایل کارفرمایان واگذار شده است»، بنا بر مراتب با توجه به اینکه پرداخت بیش از حداقل¬ مبالغ قانونی رفاهی و انگیزشی توسط نیروگاه برق رامین اهواز، به منظور تشویق و افزایش انگیزه کارکنان بوده و جزو مزد ثابت یا مبنا محسوب نمی¬گردد، الزام کارفرما به تداوم پرداخت آن، فاقد وجاهت قانونی است.
ثانیاً: پرداخت مبالغ رفاهی و انگیزشی، بر اساس حداقل های مذکور در قانون یا قرارداد نبوده و مبتنی بر مصوبه شرکت مادرتخصصی تولید برق حرارتی (مورخ 22/3/1396) که در راستای بخشنامه شماره 100/50/16610/96-26/2/1396 وزیر نیرو صادر شده است که در بند 7 بیان می دارد «کمک های ماهیانه رفاهی و انگیزشی مستقیم و غیرمستقیم (شامل کمک رفاهی، مسکن، مناسبت ها، اعیاد، کارآیی بهره‌وری، رضایت¬مندی و …) به کلیه کارکنان و مدیران اعم از قرارداد دایم و مدت معین نباید از سقف شصت و پنج (65%) درصد اقلام مندرج در حکم یا قرارداد کارکنان به استثنای حق اولاد، خواربار (اقلام مصرفی) و مسکن تجاوز نماید» می باشد. بخشنامه مذکور و مصوبه شرکت مادرتخصصی، جایگزین بخشنامه وزیر نیرو (مورخ 26/5/1395) و مصوبه شرکت مادرتخصصی تولید برق حرارتی (مورخ 16/9/1395) گردیده است و با توجه به اعطای صلاحیت صدور بخشنامه در این حوزه به وزیر نیرو طبق مـاده 41 ضوابط اجرایی قانون بودجه سال 1395 کل کشور (مصوب 19/3/1395 هیات وزیران) که بیان می دارد «دستگاه‌های اجرایی باید در پرداخت پاداش و کمک های رفاهی به هر نحو و شکل از محل هرگونه اعتبارات مصوب مربوط، صرفاً در چارچوب ضوابط و دستورالعمل های مصوب، … اقدام کنند»، بنابراین عدول از بخشنامه اول نیز در صلاحیت وزیر نیرو و بالتبع شرکت مادر تخصصی تولید برق حرارتی بوده و از این جهت، خارج از صلاحیت قانونی و مغایر با قوانین نمی باشد.
ثالثاً: مبالغ معترض عنه، از حداقل های قانونی مذکور در قانون کار کمتر نبوده و به منظور تشویق و افزایش انگیزه کارکنان بوده است و از این جهت، کاهش مبالغ رفاهی و انگیزشی در چهارچوب قانونی و با رعایت حداقل های مذکور در قانون کار مغایرتی با قوانین نخواهد داشت.
با توجه به مراتب و اختیار کارفرما در کاهش مبالغ رفاهی و انگیزشی تا حداقل های مذکور در قانون کار، دادنامه شماره 617-18/3/1398 شعبه 19 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری که دادنامه شماره 2215-14/6/1397 شعبه 55 بدوی مبنی بر غیر وارد دانستن شکایت را نقض کرده است و به ورود شکایت صادر شده صحیح و موافق مقررات است. این رای به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
محمدکاظم بهرامی – رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
