بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه : 1329
تاریخ دادنامه : 13/10/1399
شماره پرونده : 9802978
مرجع رسیدگی : هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی : آقای فرشید زعیم
موضوع شکایت و خواسته: ابطال دستورالعمل تطبیق واحد دوره های کاردانی و کارشناسی دانشگاه پیام نور مصوب 1391 شورای دانشگاه پیام نور
گردش کار : شاکی به موجب دادخواستی ابطال دستورالعمل تطبیق واحد دوره های کاردانی و کارشناسی دانشگاه پیام نور مصوب 1391 شورای دانشگاه پیام نور را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
"با سلام و احترام به عرض می رساند، اینجانب فرشید زعیم در سال 1393 بعد از قبولی در کنکور سراسری دانشجوی دانشگاه پیام نور 4 ترم را به صورت مهمان در دانشگاه پیام نور واحد تهران جنوب گذراندم. سال 1396 در ثبت نام بدون آزمون پیام نور تهران جنوب شرکت کردم بعد از قبولی در تاریخ 3/8/1396 دانشجوی پیام نور واحد تهران جنوب در رشته روانشناسی شدم و تعداد 93 واحد گذرانده شده تا آن تاریخ به دانشگاه پیام نور تهران جنوب منتقل شد. حال که از دانشگاه فارغ التحصل شده ام دانشگاه می گوید در سال 1397 آیین نامه داخلی به دانشگاه ابلاغ شـده است بر این مبنا که باید هزینه ای را معـادل واحدهای منتقل شده از دانشجو اخذ شود بـه عنوان معادل سازی! موقع ثبت نام در دانشگاه پیام نور تهران جنوب هیچ گونه آگاهی از این بابت به دانشجو داده نمی‌شد چون آیین نامه ای در کار نبوده است و تا قبل از سال 1397 اصلاً بابت تطبیق دروس بین دانشگاه های پیام نور هیچ مبلغی از دانشجو اخذ نمی شده است. لذا به استحضار می رساند :
1- عطف به ما سبق کردن اثر آیین نامه مغایر ماده 4 قانون مدنی مـبنی بر عطـف به ماسبق نشدن قوانین و مقـررات می باشد.
2- تمامی شهریه و هزینه های تحصیلی پرداخت شده و اخذ مبلغی دیگر فاقد وجاهت قانونی است.
3- مغایر بند 3 ماده 2 آیین نامه آموزشی دوره های کاردانی و کارشناسی وزارت علوم مبنی بر آموزش رایگان دانشجو در طول سنوات مجاز در دانشگاه هایی است که از بودجه عمومی دولت استفاده می کنند.
4- مغایر بند 3 اصل 3 مبنی بر رایگان بودن آموزش برای همه در همه سطوح است.
حال مدرک تحصیلی اینجانب در گرو پرداخت این مبلغ غیر شرعی و قانونی می باشد و اکنون که در کنکور سراسری ارشد شرکت کرده و مجاز به انتخاب رشته شده ام نیاز به صدور مدرک تحصیلی کارشناسی برای ثبت نام در دانشگاه برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد می باشم."
در ضمن شاکی طی لایحه تکمیلی از بُعد شرعی انصراف داد.
متن مقرره مورد اعتراض به شرح زیر است :
"« دستورالعمل تطبیق واحد دوره های کاردانی و کارشناسی»
2-6- کلیه دروس دانشجو در صورت داشتن سایر شرایط قابل معادل سازی است.
تبصره1- دانشجویانی که از طریق کنکور سراسری، فراگیر یا بدون آزمون پذیرفته شده باشند، به ازای هر 15 واحد درسی تطبیق شده، یک نیمسال از مجموع سنوات مجاز دانشجو کسر خواهد شد.
تبصره2- شروع سنوات مجاز دانشجویان تغییر رشته و یا دانشجویان انتقالی از سایر دانشگاه ها، از سال پذیرش دانشجو در آزمون سراسری یا فراگیر یا بدون آزمون محاسبه خواهد شد(تبصره 1 برای ایشان اجرا نمی شود).
به ازای معادل سازی هر واحد درسی، شهریه متغیر یک واحد درسی خودخوان طبق جدول شهریه نیمسال تحصیلی که در آن تقاضای تطبیق واحد داده است اخذ خواهد شد."
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل دفتر امور حقوقی دانشگاه پیام نور به موجب لایحه شماره 47471/1103/د-19/9/1398 توضیح داده است که :
"احتراماً، عطف به نامه صادره مورخ 11/8/1398 در پرونده به شماره 9809980905802025 و بایگانی 9802978 موضوع شکایت آقای فرشید زعیم به خواسته «تقاضای ابطال آیین نامه معادل سازی (اخذ مجدد هزینه ترم پرداخت شده) دانشگاه پیام نور» به استحضار می رساند :
1- ماده 1 قانون احکام دایمی برنامه های توسعه کشور مصوب 10/11/1395 مجلس شورای اسلامی مقرر می‌دارد: «دانشگاه ها، مراکز و موسسات آموزش عالی و پژوهشی و .. که دارای مجوز از شورای گسترش آموزش عالی وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری … و سایر مراجع قانونی ذی ربط می باشند، بدون الزام به رعایت قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاه های دولتی به ویژه قانون محاسبات عمومی، قانون مدیریت خدمات کشوری، قانون برگزاری مناقصات و اصلاحات و الحاقات بعدی آنها و فقط در چهارچوب مصوبات و آیین نامه های مالی، معاملاتی و اداری- استخدامی- تشکیلاتی مصوب هیات امنا که حسب مورد به تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می رسد. عمل می نمایند.»
2- تطبیق و معادل سازی دروس در دانشگاه پیام نور به استناد آیین نامه آموزشی دانشگاه انجام می پذیرد. بر اساس آیین نامه مزبور، کلیه نمرات دانشجو که در آنها حداقل نمره 10 کسب کرده است در گروه علمی مربوطه بررسی و در صـورت تطابق محتـوای دروس گذرانـده با سرفصل های دروس در دانشگـاه پیام نـور، معـادل سازی می شود.
3- مشارالیه با توجه به گزارش سیستم جامع دانشگاهی گلستان تعداد 93 واحد در مرکز اشتهارد گذرانده، مجدداً در سال 1396 پس از ثبت نام بدون آزمون، دانشجوی دانشگاه پیام نور واحد تهران جنوب گردیده است. لذا به استناد دستورالعمل تطبیق واحد، مصوبه هیات رییسه به شماره 725-26/7/1386 معادل سازی صورت گرفته است.
4- قابل ذکر است به استناد صورتجلسه 1095-29/5/1397 هیات رییسه، از نامبرده بایستی جهت معادل سازی علاوه بر شهریه ثابت، به ازای هر واحد درسی، شهریه متغیر یک واحد درسی خودخوان طبق جدول شهریه نیمسال تحصیلی که در آن تقاضای تطبیق واحـد داده اخـذ گردد. در صورتی کـه مشارالیه صـرفاً شهریـه متغیر پرداخت می نماید و شهریه ثابت در سیستم گلستان فعلاً بارگذاری نگردیده است.
5- در خصوص ادعای شاکی در متن دادخواست نسبت به پرداخت دو برابر شهریه متغیر، به استناد بند 2-1 ماده 2 دستورالعمل مهمان، مصوب آیین نامه آموزشی دانشگاه مورخ 20/12/1391، شهریه متغیر متقاضیان مهمان یا مهمان دایم به مراکز چهارگانه شهر تهران با ضریب 2 محاسبه و اخذ می گردد."
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 13/10/1399 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
دستورالعمل مورد اعتراض مصوب 2/12/1391 شورای دانشگاه بوده و در زمان حاکمیت آیین نامه آموزشی دوره های کارشناسی مصوب 8/5/1391 شورای برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به تصویب رسیده است. مطابق ماده 29 این آیین نامه معادل سازی با تشخیص گروه آموزشی و به شرط اشتراک محتوایی دروس قدیم با دروس یا رشته جدید و کمتر نبودن نمره هر یک از دروس از 12 مجاز اعلام شده بود و در این آیین نامه اخذ شهریه برای معادل سازی اجازه داده نشده بود همچنین حسب ماده 33 آن، دانشگاه ها موظفند شیوه نامه های اجرایی مربوط را صرفاً در چارچوب مفاد آیین نامه تدوین و اجرایی نمایند. ضمناً مرجع تصویب کننده دستور العمل مورد اعتراض هیات امـنای دانشـگاه نمی باشد. بنابراین قسمـت ذیل بند 2-6 مصوبه مورد اعـتراض خارج از حـدود اختیارات مـرجع تصویب کننده است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود.
محمدکاظم بهرامی – رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
