بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1299-1298 تاریخ دادنامه: 13/10/1399 شماره پرونده: 9800013 – 9703909
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکیان: 1- شرکت بهشت سبز سراوان 2- شرکت سرمایه گذاری مسکن گیلان با وکالت آقای حجت سبحانی راد
موضوع شکایت و خواسته: ابطال قسمتی از ماده 11 دفترچه تعرفه عوارض محلی سال های 1394، 1395 و 1396 شورای اسلامی شهر رشت (ساختمان های نیمه تمام)
گردش کار: 1- وکیل شاکیان به موجب دادخواستی ابطال ماده 11 دفترچه تعرفه عوارض محلی سال های 1394، 1395 و 1396 شورای اسلامی شهر رشت را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که :
"ریاست محترم دیوان عدالت اداری
سلام علیکم
موضوع : تقاضای اعمال ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری در خصوص ابطال قسمتی از مصوبات شورای اسلامی شهر رشت متضمن وضع عوارض تمدید پروانه ساختمانی مندرج در دفترچه تعرفه عوارض و بهای خدمات شهرداری رشت مصوب سالهای 1394، 1395 و 1396 شورای اسلامی شهر رشت:
1- با عنایت به اینکه به موجب تبصره 2 ماده 29 قانون نوسازی و عمران شهری در خصوص تمدید پروانه های ساختمانی قانون گذار تعیین تکلیف نموده متاسفانه شورای اسلامی شهر رشت به موجب ماده 11 مصوبات مورد شکایت خارج از حدود و اختیارات قانونی اقدام به وضع عوارض تمدید پروانه ساختمانی نموده است.
2- هیات عمومی دیوان عدالت اداری به موجب آراء صادره متعدد در موارد مشابه از جمله رای شماره 11299-9/11/1386، 1501 تا 1527-24/9/1393 و 66 تا 88- 2/2/1392 حکـم به ابطال اخـذ عـوارض بابت تمدید پروانه های ساختمانی صادر نموده است.
3- به موجب ماده 4 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب 1380 و تبصره 3 ماده 62 قانون برنامه پنجم توسعه مصوب 1389 اخذ هرگونه وجه، کالا در قبال ارایه خدمات توسط دستگاه اجرایی باید به موجب قانون باشد. ضمناً عوارض تمدید پروانه ساختمانی یا تاخیر اتمام ساختمان به عنوان عوارض مجدد خلاف قانون است. علیهذا با عنایت به مراتب مذکور درخواست رسیدگی و ابطال مصوبات مورد شکایت از تاریخ تصویب مورد استدعاست."
2- وکیل شاکیان به موجب لایحه مورخ 15/2/1398 اعلام کرده است که :
"با سلام و تحیّت
در خصوص پرونده مثبوت به شماره فوق (9800013) مطروحه در آن هیات نظر به اینکه در تقاضای مطروحه موضوع خلاف شرع را مطرح نموده ام بدین وسیله موضوع مغایرت مصوبه موضوع تقاضای ابطال را مسترد داشته و صرفاً تقاضای رسیدگی به جنبه قانونی موضوع مستنداً به ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی آن دیوان را دارد. "
3- متن تعرفه های مورد اعتراض به شرح زیر است :
"الف: ماده 11 دفترچه تعرفه عوارض محلی سال های 1394 و 1395 شورای اسلامی شهر رشت
ماده 11- عوارض تمدید پروانه
اعتبار پروانه ساختمانی از تاریخ صدور تا شروع عملیات ساختمانی (ارایه فرم شروع به کار) یک سال می باشد که به طور متوالی دو بار قابل تمدید است. اعتبار پروانه از تاریخ شروع تا اتمام عملیات سـاختمانی حداکثر دو سال می باشد. (درصورت تمدید پروانه ساختمانی در 2 سال متوالی و شروع عملیات ساختمانی تا اتمام عملیات ساختمانی مجموعاً 5 سال می باشد) بدیهی است چنانچه هریک از شـروط مذکور رعایت نشده باشد و مالک در خواست تمدید و یا صدور پایانکار ساختمان را قبل از تاریخ های قید شده به شهـرداری ارایـه ننماید و ثبت در دفتر شهرداری نشده باشد مشمول مابه التفاوت کلیه عوارض قانونی منـدرج در این تعرفه اعم از احداث، پــذیـره و … (به استثنای امتیازاتی که از سوی کمیسیون ماده 5 دریافت می گردد و در آن زمان تسویه نموده باشد) می گردد.
تبصره: پرونده هایی که به علت تخلف ساختمانی به کمیسیون ماده صد ارسال و منجر به صدور رای و اخذ جرایم متعلقه می گردند در صورت انقضای مهلت پروانه ساختمانی مشمول محاسبه مابه التفاوت عوارض قانونی این تعرفه به نرخ روز می باشند .مثال: شخصی در تاریخ 5/1/1392 موفق به اخذ پروانه ساختمانی گردیده است مهلت تحویل فرم شروع عملیات ساختمانی برابر بند 15 مندرج در صفحه آخر شناسنامه ساختمانی جهت ثبت در سیستم و بازدید توسط کارشناس منطقه به مدت یک سال یعنی تا تاریخ 5/1/1393 می باشد. در صورت عدم شروع عملیات مالک می بایست قبل از تاریخ 5/1/1393 اقدام به تمدید پروانه ساختمانی خود به مدت یک سال نماید. (یعنی تا تاریخ 5/1/1394 پروانه پس از تمدید، اعتبار خواهد داشت) در صورتی که شروع عملیات تا تاریخ 5/1/1394 صورت نپذیرفته باشد، مالک می تواند برای آخرین بار، پروانه خود را به مدت یک سال دیگر تمدید نماید. (یعنی اعتبار پروانه پس از تمدید دوم تا تاریخ 5/1/1395 خواهد بود). حالیه پس از تمدید دوم، مالک موظف است شروع عملیات ساختمانی خود را حداکثر تا تاریخ 5/1/1395 جهت ثبت در سیستم و بازدید توسط کارشناس منطقه اعلام نماید. اتمام عملیات ساختمانی از تاریخ گزارش کارشناس منطقه مبنی بر شروع عملیات ساختمانی به مدت 2 سال یعنی تا تاریخ 5/1/1397 می باشد.
تذکر1: تاریخ اتمام عملیات ساختمانی پس از شروع عـملیات به مـدت دو سال می باشد و مشخصاً برای مثال فوق در صورتی که بلافاصله پس از دریافت پروانه ساختمانی مالک اقدام به ثبت فرم شروع عملیات ساختمانی در سیستم منطقه نماید و گزارش کارشناس منطقه مبنی بر شروع عملیات ساختمانی در تاریخ 10/1/1392 صورت گرفته باشد مدت اتمام عملیات ساختمانی تا تاریخ 10/1/1394 خواهد بود.
تذکر 2: در صورتی که تاریخ های اشاره شده در مثال فوق و یا تذکر 1 پیرو آن، یعنی تاریخ های مربوط به مراجعه جهت تمدید، شروع عملیات و … توسط مالک رعایت نشده باشد، مابه التفاوت عوارض به نرخ روز محاسبه و وصول می گردد.
1- فرم شروع عملیات ساختمان الزاماً توسط مودی به شهرداری منطقه گزارش شده و در سیستم ثبت و بازدید توسط کارشناس منطقه صورت پذیرد. گزارش کارشناس منطقه ملاک تاریخ شروع عملیات ساختمانی می باشد و یا هرگونه درخواست ثبت شده و گزارش کارشناسی مبنی بر شروع عملیات ساختمانی ملاک تاریخ شروع عملیات می‌باشد.
تبصره: پس از دریافت پروانه در صورتی که عملیات شروع شده باشد ثبت هرگونه درخواست منوط به ارایه فرم شروع عملیات، ثبت آن در سیستم و ذکر آن در گزارش می باشد.
2- قبل از تحویل شناسنامه ساختمان از ناظر و مالک، پیش نویس پروانه امضاء گرفته شده و در پرونده ملک در منطقه بایگانی شود .
3- در صفحه اول پروانه ساختمان موضوع زیر درج و ممهور گردد: «تاریخ اتمام عملیات ساختمان، پس از تایید شروع عملیات ساختمانی توسط کارشناس فنی شهرداری به مدت 2 سال می باشد.»
تبصره: در پروژه های بزرگ ساختمانی که اتمام ساختمانی آن در مدت 2 سال امکان پذیر نبوده، مالک می تواند قبل از انقضای مدت 2 سال با درخواست کتبی از شهرداری منطقه مربوطه و تکمیل فرم پیشرفت عملیات ساختمانی تقاضای تمدید مهلت اجرای عملیات ساختمان را مشروط بر آنکه از تاریخ صــدور پــروانه تا پایانـکار از 5 سال تجاوز نکند را بنــماید و شهرداری منطقه مربوط هم می تواند مطابق صفحه 46 دفترچه ضوابط همسان سازی عمل کند و در بخش ملاحظات، گواهی عدم خلاف صفحه 6 شناسنامه و در پروانه های جدید الکترونیکی در بخش توضیحات مراتب قید شود.
4- چنانچه در پروانه های صادره قبلی، تاریخ اتمام عملیات ساختمانی در آن قید نگردیده باشد و از طرفی فرم شروع عملیات ساختمان در مدت مقرر در متن پروانه و بخشنامه شورایعالی اداری به شهرداری ارایه گردد، مشروط بر آنکه از تاریخ صدور پروانه تا پایانکار از 5 سال تجاوز ننماید مشمول مابه التفاوت عوارض نخواهـد بود. بــدیهی اســت هرگــاه پس از صدور پروانــه ساختمانی در ستون تاریخ اتمام عملیات ساختمان مدت 2 سال قید شده باشد و از طرفی بیش از 2 سال از تاریخ اتمام عملیات ساختمان گذشته باشد، بر اساس تعرفه عوارض شهرداری، مشمول مابه التفاوت عوارض به نرخ روز می باشد.
تبصره: چنانچه مالک قبل از اتمام مهلت مندرج در پروانه ساختمانی نسبت به درخواست و تمدید پروانه ساختمانی در موعد مقرر از طریق شهرداری اقدام نماید، عوارض پروانه مجدد وصول نخواهد شد. ضمناً در صورتی که مالک، فرم شروع عملیات ساختمانی تکمیل و امضاء شـده توسط مهندس ناظر را در مهلت مقرر و مندرج در بخشنامه شورایعالی اداری و متن پروانه به شهرداری منطقه ارایه ننماید مشمول مابه التفاوت عوارض به نرخ روز بر اساس تعرفه عوارض شهرداری خواهد بود.
5- چنانچه به هنگام صدور پروانه ساختمانی، عوارض آن وصول گردد و متقاضی پس از ارایه فرم شروع عملیات ساختمانی (مشروط به عدم انقضای قانونی آن) و یا فرم پیشرفت عملیات ساختمانی و درخواست پایانکار را قبل از انقضای مهلت اتمام عملیات ساختمانی (2 سال مندرج در متن پروانه) به شهرداری ارایه نماید و کار ساختمان عملاً پایان یافته باشد و به هر دلیلی ادامه امور متعلقه به سال بعد موکول گردد، مشمول مابه التفاوت عوارض نخواهد بود.
6- برای آندسته از متقاضیان پروانه ساختمانی که پس از انقضای مهلت پروانه به شهرداری مراجعه و تجدید مهلت پروانه ساختمانی می نمایند، به هر دلیلی در طول مهلت اعتبار مجدد اعم از احداث بنای غیرمجاز و طرح در کمیسیون ماده 100 و تطویل روند اداری، صدور پایانکار مشمول پرداخت مابه التفاوت عوارض به نرخ روز می شوند.
7- هرگاه در اعتبار قانونی پروانه ساختمانی و در اجرای ادامه عملیات ساختمانی مالک مرتکب خلاف ساختمانی شده باشد که منجر به ارجاع پرونده به کمیسیون ماده 100 گردد علاوه بر اجرای رای صـادره کمیسیون ماده صد مشمول مابه التفاوت عوارض برای آن مقدار مساحتی که بر اثر تخلـف افزوده شده با اعمال ضرایب متعلقه در تعرفه و به نرخ روز می گردد .
تبصره 1: چنانچه درخواست تمدید و یا صدور پایانکار به دلیل امورات فنی توسط شهرداری به تاخیر انجامد در صورتیکه زمان ثبت درخواست در موعد مقرر باشد تاریخ گزارش کارشناسی بازدید ملاک عمل بوده و تاخیر در صدور مجوز که توسط شهرداری صورت گرفته مشمول مابه التفاوت نمی باشد .
تبصره 2: در مواردی که به دلیل عدم تمدید به موقع و یا سپری شدن بیش از پنج سال از تاریخ صدور پروانه اعتبار پروانه ساختمانی به اتمام می رسد به شرح زیر اقدام می شود:
الف: در صورتی که عملیات اجرایی سـاختمان شـروع نگردیـده یـا در حـال احداث و نیمه کاره باشد به شرح زیر اقدام می شود:
1- ابتدا پروانه صادره از نظر تعریض معابر مجدداً کنترل و جانمـایی و دیـوار گذاری محوطه و یا مقرّ احداث سـاختمان (در صـورتی کـه عملیـات اجرایـی شروع نشده باشد) مجدداً کنترل و با ضوابط جاری تطبیق داده می‌شـود بـه نحوی که پس از رعایت عقب نشینی از مساحت کل پروانه کسر نشود.
2- چنانچه ساختمان دارای کنسول به سـمت معبـر باشـد و هنـوز عملیـات اجرایی شروع نشده باشد کنسول حذف و معادل آن بـه سـطح زیربنـا اضـافه گردیده تا در مساحت پروانه صادره قبلی خللی وارد نیاید.
3- در صورتی که ساختمان در مرحله ای باشد که امکان تطبیق ضـوابط یـا مقررات جاری روز میسر نباشد.
به عنوان مثال چنانچه در مرحله اتمام سفت کاری یا پایانکار باشد اعمال بندهای 1 و 2 ضرورتی ندارد.
4- از کلیه مهندسین ناظر و مجری مجدداً گواهی تاییدیـه مبنـی بـر قبـول مسیولیت ادامه نظارت و اجراء اخذ و ضمیمه پرونده می شود.
5- پروانه فاقد اعتبار به مدت یک سال شمسی با اخـذ مابـه التفـاوت عـوارض قانونی بر مبنای تاریخ صدور پروانه، پروانه یا عـدم خـلاف تـک برگـی صـادر شود.
6- پس از مهلت اعتبار پروانه در صورت نیاز به تمدید برای سالهای متمادی بعدی تکرار روند مذکور به صورت سالیانه و اخذ مابه التفاوت عوارض هـر سـال الزامیست.
7- در زمان صدور پایانکار کلیـه مـدارک و شناسـنامه سـاختمانی و سـوابق قبلی دریافت و در بایگانی شهرداری ضبط و فقط برگه پایانکار الکترونیکی بـا درج آخرین مشخصات ساختمانی صادر و به مالک تحویل خواهد شد.
8- صدور پایانکار مجزا برای هر واحد مسکونی آپارتمـانی بـه صورت جداگانـه پس از ارایه صورتمجلس تفکیکی به درخواست هر یک از مـالکین واحـدهای آپارتمانی امکانپذیر است.
ب: در صورتی که متقاضی درخواست ابطال شناسنامه ساختمانی قدیمی و درخواست پروانه جدید داشته باشد کل عملیات صدور پروانه ساختمانی به طور کامل اجراء و پروانه جدید صادر و عوارض پرداختی قبلی از مبلغ عوارض محاسبه شده برای صدور پروانه جدید به نرخ روز کسر می گردد .
تبصره 3: مهلت پرداخت عوارض صدور پروانه یا فیش عوارض صدور پروانه باید در مهلت تعیین شده در آن پرداخـت گردد و قبـوض صادره در روزهای پایانی سال تا آخرین روز سال اعتبار داشته و در صورت عدم پرداخت تمام و یا قسمتی از بدهی در سالِ محاسبه، عوارض بر مبنای سال پرداخت تمام بدهی محاسبه و مبلغ پرداختی عیناً از کل بدهی کسر می شود. (منظور از پرداخت بدهی، پرداخت به صورت نقدی و اقساط می باشد.)
تبصره 4: بر اساس طرح تفصیلی جدید و سه مرحله ای شدن صدور پروانه، چنانچه مدت اجرای ساختمان بنا به دلایل فنی و اجرایی طولانی شود، در هر یک از نوبت های پروانه، قبل از انقضای مدت اعتبار یک ساله هر یک، یکبار دیگر و در مجموع تا دو بار قابل تمدید می باشد، به طوری که تحت هیچ عنوان، تاریخ صدور پروانه اول تا تاریخ صدور
پایانکار از پنج سال تجاوز ننماید، در غیر اینصورت مشمول دریافت ما به التفاوت عوارض قانونی این ماده می باشد.
تبصره 5: دارندگان پروانه ساختمانی اگر در موعد مقرر در پروانه ساختمانی موفق به اخذ پایانکار نگردد مشمول ما به التفاوت عوارض به ازای ماه های سپری شده خواهند شد. به طور مثال اگر از تاریخ اعتبار پروانه ساختمانی جهت اخذ پایانکار سه ماه گذشته باشد، مشمول 3/12 ما به التفاوت عوارض به نرخ روز می گردد. چنانچه از مهلت اعتبار پروانه جهت اخذ پایانکار بیش از یک سال گذشته باشد، مشمول مفاد این تبصره نمی باشد.
ب: ماده 11 دفترچه تعرفه عوارض محلی سال 1396 شورای اسلامی شهر رشت
ماده 11- عوارض تمدید پروانه
اعتبار پروانه ساختمانی از تاریخ صدور تا شروع عملیات ساختمانی (ارایه فرم شروع به کار) یک سال می باشد که به طور متوالی دو بار قابل تمدید است. اعتبار پروانه از تاریخ شروع تا اتمام عملیات سـاختمانی حداکثر دو سال می باشد. (درصورت تمدید پروانه ساختمانی در 2 سال متوالی و شروع عملیات ساختمانی تا اتمام عملیات ساختمانی مجموعاً 5 سال می باشد) بدیهی است چنانچه هریک از شـروط مذکور رعایت نشـده باشد و مالک درخواست تمـدید و یا صدور پایانکار سـاختمان را قبل از تاریخ های قید شده به شهـرداری ارایـه ننماید «کلیه عوارض قانونی مندرج در این دفترچه به ازای هر سال، درصدی از عوارض محاسبه شده به نرخ روز به مودی تعلق خواهد گرفت. به طور مثال برای سال اول 15 درصد از کل عوارض احتسابی به نرخ روز، در سال دوم 20 درصد و در سال سوم 25 درصد و در سال چهارم 40 درصد و در سال پنجم 45 درصد عوارض احتسابی به نرخ روز دریافت خواهد شد. (چنانچه پروانه ساختمانی مودی از مهلت 5 سال بگذرد، برای تجدید آن کلیه عوارض قانونی به نرخ روز محاسبه و عوارض های پرداختی در سال های قبل کسر می گردد.)»
تبصره: پرونده هایی که به علت تخلف ساختمانی به کمیسیون ماده صد ارسال و منجر به صدور رای و اخذ جرایم متعلقه می گردند در صورت انقضای مهلت پروانه ساختمانی مشمول محاسبه مابه التفاوت عوارض قانونی این تعرفه به نرخ روز می باشند .
مثال: شخصی در تاریخ 5/1/1392 موفق به اخذ پروانه ساختمانی گردیده است مهلت تحویل فرم شروع عملیات ساختمانی برابر بند 15 مندرج در صفحه آخر شناسنامه ساختمانی جهت ثبت در سیستم و بازدید توسط کارشناس منطقه به مدت یک سال یعنی تا تاریخ 5/1/1393 می باشد. در صورت عدم شروع عملیات مالک می بایست قبل از تاریخ 5/1/1393 اقدام به تمدید پروانه ساختمانی خود به مدت یک سال نماید. (یعنی تا تاریخ 5/1/1394 پروانه پس از تمدید، اعتبار خواهد داشت) در صورتی که شروع عملیات تا تاریخ 5/1/1394 صورت نپذیرفته باشد مالک می تواند برای آخرین بار، پروانه خود را به مدت یک سال دیگر تمدید نماید. (یعنی اعتبار پروانه پس از تمدید دوم تا تاریخ 5/1/1395 خواهد بود). حالیه پس از تمدید دوم، مالک موظف است شروع عملیات ساختمانی خود را حداکثر تا تاریخ 5/1/1395 جهت ثبت در سیستم و بازدید توسط کارشناس منطقه اعلام نماید. اتمام عملیات ساختمانی از تاریخ گزارش کارشناس منطقه مبنی بر شروع عملیات ساختمانی به مدت 2 سال یعنی تا تاریخ 5/1/1397 می باشد.
تذکر1: تاریخ اتمام عملیات ساختمانی پس از شروع عـملیات به مـدت دو سال می باشد و مشخصاً برای مثال فوق در صورتی که بلافاصله پس از دریافت پروانه ساختمانی مالک اقدام به ثبت فرم شروع عملیات ساختمانی در سیستم منطقه نماید و گزارش کارشناس منطقه مبنی بر شروع عملیات ساختمانی در تاریخ 10/1/1392 صورت گرفته باشد مدت اتمام عملیات ساختمانی تا تاریخ 10/1/1394 خواهد بود.
تذکر2: در صورتی که تاریخ های اشاره شده در مثال فوق و یا تذکر 1 پیرو آن، یعنی تاریخ های مربوط به مراجعه جهت تمدید، شروع عملیات و … توسط مالک رعایت نشده باشد، مابه التفاوت عوارض به نرخ روز محاسبه و وصول می گردد.
1- فرم شروع عملیات ساختمان الزاماً توسط مودی به شهرداری منطقه گزارش شده و در سیستم ثبت و بازدید توسط کارشناس منطقه صورت پذیرد. گزارش کارشناس منطقه ملاک تاریخ شروع عملیات ساختمانی می باشد و یا هرگونه درخواست ثبت شده و گزارش کارشناسی مبنی بر شروع عملیات ساختمانی ملاک تاریخ شروع عملیات می باشد.
تبصره: پس از دریافت پروانه در صورتی که عملیات شروع شده باشد ثبت هرگونه درخواست منوط به ارایه فرم شروع عملیات، ثبت آن در سیستم و ذکر آن در گزارش می باشد.
2- قبل از تحویل شناسنامه ساختمان از ناظر و مالک، پیش نویس پروانه امضاء گرفته شده و در پرونده ملک در منطقه بایگانی شود .
تبصره: شهرداریها موظفند حداکثر ظرف مدت دو روز پس از درخواست مالک یا مالکین جهت صدور گواهی پایان ساختمان و انطباق ساختمان احداث شده با ضوابط فنی و شهرسازی حاکم بر ملک، نسبت به صدور گواهی پایان ساختمان اقدام و در غیر اینصورت لازم است علت عدم صدور گواهی ساختمان، به ذینفع اعلام شود.
3- در صفحه اول پروانه ساختمان موضوع زیر درج و ممهور گردد: «تاریخ اتمام عملیات ساختمان، پس از تایید شروع عملیات ساختمانی توسط کارشناس فنی شهرداری به مدت 2 سال می باشد.»
تبصره: در پروژه های بزرگ ساختمانی که اتمام ساختمانی آن در مدت 2 سال امکان پذیر نبوده، مالک می تواند قبل از انقضای مدت 2 سال با درخواست کتبی از شهرداری منطقه مربوطه و تکمیل فرم پیشرفت عملیات ساختمانی، تقاضای تمدید مهلت اجرای عملیات ساختمان را مشروط بر آنکه از تاریخ صــدور پــروانه تا پایانـکار از 5 سال تجاوز نکند را بنــماید و شهرداری منطقه مربوط هم می تواند مطابق صفحه 46 دفترچه ضوابط همسان سازی عمل کند و در بخش ملاحظات، گواهی عدم خلاف صفحه 6 شناسنامه و در پروانه های جدید الکترونیکی در بخش توضیحات مراتب قید شود.
4- چنانچه در پروانه های صادره قبلی، تاریخ اتمام عملیات ساختمانی در آن قید نگردیده باشد و از طرفی فرم شروع عملیات ساختمان در مدت مقرر در متن پروانه و بخشنامه شورایعالی اداری به شهرداری ارایه گردد، مشروط بر آنکه از تاریخ صدور پروانه تا پایانکار از 5 سال تجاوز ننماید مشمول مابه التفاوت عوارض نخواهـد بود. بــدیهی اســت هرگــاه پس از صدور پروانــه ساختمانی در ستون تاریخ اتمام عملیات ساختمان مدت 2 سال قید شده باشد و از طرفی بیش از 2 سال از تاریخ اتمام عملیات ساختمان گذشته باشد، بر اساس تعرفه عوارض شهرداری، مشمول مابه التفاوت عوارض به شرح بیان شده در پاراگراف اول این ماده می باشد.
تبصره: چنانچه مالک قبل از اتمام مهلت مندرج در پروانه ساختمانی نسبت به درخواست و تمدید پروانه ساختمانی در موعد مقرر از طریق شهرداری اقدام نماید، عوارض پروانه مجدد وصول نخواهد شد. ضمناً در صورتی که مالک، فرم شروع عملیات ساختمانی تکمیل و امضاء شـده توسط مهندس ناظر را در مهلت مقرر و مندرج در بخشنامه شورایعالی اداری و متن پروانه به شهرداری منطقه ارایه ننماید مشمول مابه التفاوت عوارض به نرخ روز بر اساس تعرفه عوارض شهرداری خواهد بود.
5- پس از صدور پروانه ساختمانی، متقاضی نسبت به ارایه فرم شروع عملیات ساختمانی (مشروط به عدم انقضای قانونی آن) و یا فرم پیشرفت عملیات ساختمانی و درخواست پایانکار را قبل از انقضای مهلت اتمام عملیات ساختمانی (2 سال مندرج در متن پروانه) به شهرداری ارایه نماید و کار ساختمان عملاً پایان یافته باشد و به هر دلیلی ادامه امور متعلقه به سال بعد موکول گردد، مشمول مابه التفاوت عوارض نخواهد بود.
6- برای آندسته از متقاضیان پروانه ساختمانی که پس از انقضای مهلت پروانه به شهرداری مراجعه و تجدید مهلت پروانه ساختمانی می نمایند، به هر دلیلی در طول مهلت اعتبار مجدد اعم از احداث بنای غیرمجاز و طرح در کمیسیون ماده 100 و تطویل روند اداری، صدور پایانکار مشمول پرداخت مابه التفاوت عوارض به شرح بیان شده در پاراگراف اول این ماده می شوند.
7- هرگاه در اعتبار قانونی پروانه ساختمانی و در اجرای ادامه عملیات ساختمانی مالک مرتکب خلاف ساختمانی شده باشد که منجر به ارجاع پرونده به کمیسیون ماده 100 گردد علاوه بر اجرای رای صـادره کمیسیون ماده صد مشمول مابه التفاوت عوارض برای آن مقدار مساحتی که بر اثر تخلـف افزوده شده با اعمال ضرایب متعلقه در تعرفه و به نرخ روز می گردد .
تبصره 1: چنانچه درخواست تمدید و یا صدور پایانکار بدلیل امورات فنی توسط شهرداری به تاخیر انجامد در صورتیکه زمان ثبت درخواست در موعد مقرر باشد تاریخ گزارش کارشناسی بازدید ملاک عمل بوده و تاخیر در صدور مجوز که توسط شهرداری صورت گرفته مشمول مابه التفاوت نمی باشد.
تبصره 2: در مواردی که به دلیل عدم تمدید به موقع و یا سپری شدن بیش از پنج سال از تاریخ صدور پروانه اعتبار پروانه ساختمانی به اتمام می رسد به شرح زیر اقدام می شود:
الف: در صورتی که عملیات اجرایی سـاختمان شـروع نگردیـده یـا در حـال احداث و نیمه کاره باشد به شرح زیر اقدام می شود:
1- ابتدا پروانه صادره از نظر تعریض معابر مجدداً کنترل و جانمـایی و دیـوار گذاری محوطه و یا مقرّ احداث سـاختمان (در صـورتی کـه عملیـات اجرایـی شروع نشده باشد) مجدداً کنترل و با ضوابط جاری تطبیق داده می‌شـود بـه نحوی که پس از رعایت عقب نشینی از مساحت کل پروانه کسر نشود.
2- چنانچه ساختمان دارای کنسول به سـمت معبـر باشـد و هنـوز عملیـات اجرایی شروع نشده باشد کنسول حذف و معادل آن بـه سـطح زیربنـا اضـافه گردیده تا در مساحت پروانه صادره قبلی خللی وارد نیاید.
3- در صورتی که ساختمان در مرحله ای باشد که امکان تطبیق ضـوابط یـا مقررات جاری روز میسر نباشد.
به عنوان مثال چنانچه در مرحله اتمام سفت کاری یا پایانکار باشد اعمال بندهای 1 و 2 ضرورتی ندارد.
4- از کلیه مهندسین ناظر و مجری مجدداً گواهی تاییدیـه مبنـی بـر قبـول مسیولیت ادامه نظارت و اجراء اخذ و ضمیمه پرونده می شود.
5- به پروانه فاقد اعتبار پس از اخذ ما به التفاوت عوارض قانونی به شرح بیان شده در پاراگراف اول این ماده از هر نوع مجوز صادره به مدت یکسال اعتبار داده می شود.
6- پس از مهلت اعتبار پروانه در صورت نیاز به تمدید برای سالهای متمادی بعدی تکرار روند مذکور به صورت سالیانه و اخذ مابه التفاوت عوارض هـر سـال الزامیست.
7- در زمان صدور پایانکار کلیـه مـدارک و شناسـنامه سـاختمانی و سـوابق قبلی دریافت و در بایگانی شهرداری ضبط و فقط برگه پایانکار الکترونیکی بـا درج آخرین مشخصات ساختمانی صادر و به مالک تحویل خواهد شد.
8- صدور پایانکار مجزا برای هر واحد مسکونی آپارتمـانی بـه صورت جداگانـه پس از ارایه صورتمجلس تفکیکی به درخواست هر یک از مـالکین واحـدهای آپارتمانی امکانپذیر است.
ب: در صورتی که متقاضی درخواست ابطال شناسنامه ساختمانی قدیمی و درخواست پروانه جدید داشته باشد کل عملیات صدور پروانه ساختمانی به طور کامل اجراء و پروانه جدید صادر و عوارض پرداختی قبلی از مبلغ عوارض محاسبه شده برای صدور پروانه جدید به نرخ روز کسر می گردد .
تبصره 3: مهلت پرداخت عوارض صدور پروانه یا فیش عوارض صدور پروانه باید در مهلت تعیین شده در آن پرداخـت گردد و قبـوض صادره در روزهای پایانی سال تا آخرین روز سال اعتبار داشته و در صورت عدم پرداخت تمام و یا قسمتی از بدهی در سالِ محاسبه، عوارض بر مبنای سال پرداخت تمام بدهی محاسبه و مبلغ پرداختی عیناً از کل بدهی کسر می شود. (منظور از پرداخت بدهی، پرداخت به صورت نقدی و اقساط می باشد.)
تبصره 4: بر اساس طرح تفصیلی جدید و سه مرحله ای شدن صدور پروانه به شرح ذیل :
1- پروانه اول تا مرحله اتمام فندانسیون و مدت اعتبار از تاریخ صدور یک سال خورشیدی
2- پروانه دوم تا مرحله تمام اسکلت و سفت کاری و مدت اعتبار از تاریخ صدور پروانه دوم – یکسال خورشیدی
3- پروانه سوم تا مرحله اتمام سفت کاری و اتمام نازک کاری و ارایه درخواست پایانکار و مدت اعتبار از تاریخ صدور پروانه سوم – یک سال خورشیدی
چنانچه مدت اجرای ساختمان بنا به دلایل فنی و اجرایی طولانی شود، در هر یک از نوبت های پروانه، قبل از انقضای مدت اعتبار یکساله هر یک، یکبار دیگر و در مجموع تا دو بار قابل تمدید می باشد، به طوری که تحت هیچ عنوان، تاریخ صدور پروانه اول تا تاریخ صدور پایانکار از پنج سال تجاوز ننماید، در غیر اینصورت مشمول دریافت مابه‌التفاوت عوارض قانونی این ماده می باشد."
4- در پاسخ به شکایت مذکور، رییس شورای اسلامی شهر رشت، به موجب لایحه شماره 1061/98/ش-28/5/1398 توضیح داده است که :
"مبحث عوارض تمدید پروانه ساختمانی به استناد بخشنامه شماره 2/36/3/1/8552-8/5/1376 وزارت کشور که طی نامه شماره 42/4/8029-23/5/1376 استانداری گیلان به شهرداری رشت ابلاغ گردیده بود توسط شهرداری رشت طی لایحه پیشنهادی سالانه مربوط به عوارض و تعرفه بهای خدمات، به شورای اسلامی شهر رشت ارایه گردید و این شورا به استناد تبصره ذیل ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده و آیین نامه اجرایی نحوه وضع و وصول عوارض توسط شوراهای اسلامی …، و نامه صدرالذکر ابلاغی وزارت کشور و با عطف توجه به اینکه عوارض معترض عنه در قانون مالیات بر ارزش افزوده پیش بینی نشده است، نسبت به تصویب آن اقدام و پس از ابلاغ و طی مراحل قانونی و عدم اعتراض مراجع ذیصلاح و قطعی شدن جهت اجرا به شهرداری رشت ابلاغ نموده است، فلذا شورای اسلامی شهر رشت از این جهت قصوری مرتکب نشده است.
متعاقباً در سال 1397 نامه دیگری از وزارت کشور به شماره 110122-20/6/1397 مبنی بر احراز مغایرت عوارض تمدید پروانه های ساختمانی با موضوع تبصره دو ماده 29 قانون نوسازی و عمران شهری واصل گردید که این شورا طی نامه شماره 1479/97/ش-26/6/1397، موضوع ابطال عوارض تمدید پروانه ساختمانی و عدم اجرای آن را مستند به نامه فوق الذکر جهت اجرا به شهرداری رشت ابلاغ نموده است."
5- رسیدگی به موضوع ازجمله مصادیق حکم ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری تشخیص نشد و پرونده در اجرای ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری به هیات تخصصی شوراهای اسلامی دیوان عدالت اداری ارجاع می شود و هیات مذکور به موجب دادنامه های شماره 1051 و 1052-7/12/1398 وضع عوارض ما به التفاوت برای پروانه هایی که مدت زمان آنها منقضی و عملیات اجرایی احداث بنا شروع نشده در ماده 11 دفترچه تعرفه عوارض محلی سالهای 94، 95 و 96 شهرداری رشت را قابل ابطال تشخیص نداد و رای به رد شکایت صادر کرد. رای مذکور به علت عدم اعتراض از سوی رییس دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت.
«رسیدگی به سایر قسمت های ماده 11 دفترچه تعرفه عوارض محلی سال های 94، 95 و 96 شورای اسلامی شهر رشت (ساختمان های نیمه تمام) در دستور کار هیات عمومی قرار گرفت.»
هیات عمومی دیـوان عدالت اداری در تاریخ 13/10/1399 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
با توجه به اینکه در آراء متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری وضع عوارض تمدید پروانه برای ساختمان‌های نیمه تمام به استناد تبصره 2 ماده 29 قانون نوسازی و عمران شهری در مصوبات شوراهای اسلامی شهرها مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات تشخیص و ابطال شده است، بنابراین مصوبه شورای اسلامی شهر رشت مبنی بر وضع عوارض بر خلاف تبصره مذکور برای ساختمان های نیمه تمام در ماده 11 تعرفه عوارض شهرداری رشت در سال های 1394، 1395 و 1396 از مصوبات شوراهای اسلامی رشت به دلایل مندرج در رای شماره 308 – 18/2/1397 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات قانونی شورای اسلامی شهر است و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می شود.
محمدکاظم بهرامی – رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
