بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه : 1026
تاریخ دادنامه: 12/9/1399
شماره پرونده: 9803349
مرجع رسیدگی : هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی : سازمان ثبت اسناد و املاک کشور
موضوع شکایت و خواسته : اعمال ماده 91 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 نسبت به رای شماره 559-25/8/1395 هیات عمومی دیوان عدالت اداری
گردش کار: 1- معاون رییس قوه قضاییه و رییس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به موجب نامه شماره 69798/98-12/4/1398 به رییس دیوان عدالت اداری اعلام کرده است که : «با سلام – احتراماً به استحضار می رساند: سازمان اداری و استخدامی کشور به استناد بند 3 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری به موجب نامه های شماره 43085/91/22-25/11/1391 و 7916/92/220-26/4/1392 مجوز برقراری فوق العاده سختی کار و کار در محیط های غیرمتعارف، به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور برای برخی از مشاغل تخصصی سازمان ابلاغ نموده است و نیز مجوز شماره 16139/92/230-20/9/1392 مرجع مذکور، جهت اعضای هیات های رسیدگی به تخلفات اداری به کلیه سازمان های ذیربط ابلاغ و از تاریخ های مذکور، فوق العاده یاد شده در حکم کارگزینی کارکنان مشمول (تقریباً 8000 نفر) برقرار و پرداخت گردیده است. هیات عمومی دیوان عدالت اداری بر اساس شکایت دیوان محاسبات کشور، به موجب دادنامه شماره 559-25/8/1395 رای به لغو مجوزهای مذکورو حذف فوق العاده سختی کار در محیط های غیرمتعارف از احکام حقوقی کارکنان، از تاریخ صدور مجوزها «25/11/1391، 26/4/1392 و 20/9/1392» صادر نموده است.
به استناد ماده 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری « اثر ابطال مصوبات از زمان صدور رای هیات عمومی است مگر در مورد مصوبات خلاف شرع یا در مواردی که به منظور جلوگیری از تضییع حقوق اشخاص، هیات مذکور اثر آن را به زمان تصویب مصوبه، موکول نماید.» نظر به اینکه پرداخت فوق العاده سختی کار بارعایت مقررات و به موجب مصوبه معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور بوده و پرداخت مبلغ مذکور در پیشبرد امور و تلاش مضاعف همکاران در ارایه خدمت به مردم موثر بوده است و حقی از شخص یا اشخاصی تضییع نشده و از طرفی در شرایطی که همکاران از نظر مالی در مضیقه می باشند، کسر مبلغ فوق العاده سختی کار از تاریخ‌های 25/11/1391 و 26/4/1392 و 20/9/1392 و تسری رای هیات عمومی به ماسبق، همکاران را در تنگنای مالی قرار داده و موجبات نارضایتی آنها را فراهم می کند. لذا با توجه به ماده 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، خواهشمند است دستور فرمایند مراتب به هیات عمومی دیوان منعکس و درخواست گردد که دادنامه شماره 559-25/8/1395 از تاریخ صدور اجرایی گردد و اثر آن به تاریخ تصویب مجوزهای برقراری فوق العاده سختی شرایط کار (25/11/1391، 26/4/1392 و 20/9/1392) موکول نگردد."
2- متن رای شماره 559-25/8/1395 هیات عمومی به قرار زیر است :
"بیان مصادیق سختی کار و کار در محیط های غیر متعارف مندرج در بند 3 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال 1386 که موجب استحقاق پرداخت فوق العاده موضوع بند مذکور خواهد بود از باب تمثیل می‌باشد. بدیهی است تعیین مصادیق دیگر باید از حیث تشابه موضوع و ماهیت با موارد یاد شده سنخیت داشته باشد. با امعان نظر در عنـاوین پست های سازمـانی مصوب در بخشنامـه های مورد شکایت هیچ گونه سنخیتی بـا مصادیق مذکور در بند 3 ماده 68 قانون فوق الذکر ندارد. بنابراین بخشنامه های شماره 7916/92/220- 26/4/1392، 43085/91/22- 25/11/1391 و 9557/92/220 – 14/5/1392 معاون هماهنگی اجرای مقررات اداری معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور و 16139/92/230-20/9/1392 معاون حقوقی و امور مجلس و استان های معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور که به شرح منعکس در آنها بعضی مشاغل سازمانی مستقر در سازمان های استانی جهاد کشاورزی، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و کارگزاران امر رسیدگی به تخلفات اداری در دستگاه های مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری از جمله مصادیق مشاغل مذکور در بند 3 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری احصاء شده است، خلاف قانون تشخیص داده می‌شود و به استناد بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می شوند."
3- معاون نظارت و بازرسی دیوان عدالت اداری به موجب گزارش شماره 5469-23/5/1398 اعمال ماده 91 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نسبت به رای مذکور را به رییس دیوان عدالت اداری پیشنهاد می کند و استدلال مصرح در نامه معاونت نظارت و بازرسی به قرار زیر است :
"احتراماً در خصوص نامه شماره 5469 با موضوع درخواست سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مبنی بر عدم تسری ابطال مصوبه به تاریخ تصویب موضوع دادنامه شماره 559-25/8/1395 هیات عمومی دیوان به استحضار می‌رساند : هیات عمومی دیوان طی دادنامه شماره 559-25/8/1395 در خصوص ابطال نامه شماره 7916/92/220-26/4/1392 و 43085/91/22-25/11/1391 و 9557/92/220-14/5/1392 معاون هماهنگی اجرای مقررات اداری معاونت توسعه و مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور و نامه شماره 16193/92/230-20/9/1392 معاون حقوقی و امور مجلس-معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور مقرر می دارد: بیان مصادیـق سختی کار و کار در محیط های غیـرمتعارف منـدرج در بند 3 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری از باب تمثیل می باشد و تعیین مصادیق دیگر باید از حیث تشابه موضوع و ماهیت با موارد یاد شده سنخیت داشته باشد. لذا با امعان نظر در عناوین پست های سازمانی مصوب در بخشنامه های مذکور هیچ گونه سنخیتی با مصادیق مذکور در بند 3 ماده 68 قانون فوق الذکر ندارد لذا خلاف قانون تشخیص و از تاریخ تصویب ابطال می شوند. نظر به اینکه وفق ماده 13 قانون دیوان، تسری ابطال مصوبه به زمان تصویب در جایی است که تضییع حقوق اشخاص صورت گرفته باشد و در مانحن فیه با توجه به اینکه حقوق کارکنان پرداخت گردیده و با عنایت به رای شماره 834-25/4/1398 هیات عمومی دیوان و مشروح مذاکرات هیات مذکور از این جهت که این گونه موارد موجب تضییع حقوق اشخاص نمی شود و اعمال ماده 13 قانون دیوان موافقت نگردیده است، بنابراین عدم تسری اثر ابطال به زمان تصویب و اعمال ماده 91 قانون دیوان نسبت به رای مذکور مورد پیشنهاد است. مراتب جهت هرگونه دستور به حضور ایفاد می گردد."
4- رییس دیوان عدالت اداری پس از ملاحظه گزارش معاونت نظارت و بازرسی دیوان عدالت اداری موضوع را جهت بررسی به هیات تخصصی مربوط ارجاع می کند و پس از ملاحظه نظر اکثریت هیات تخصصی استخدامی در هامش گزارش مورخ 4/4/1399 مدیرکل هیات عمومی و هیات های تخصصی دیوان عدالت اداری در اجرای ماده 91 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 موضوع را به هیات عمومی ارجاع می کند.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 12/9/1399 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
نظر به این که اولاً : به موجب ماده 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری موجبات اثر ابطال مصوبات به زمان صدور آن می بایست یا به دلیل خلاف شرع بودن مصوبه باشد یا این که مصوبه مورد ابطال باعث تضییع حقوق اشخاص گردیده باشد و در مصوبه مورد شکایت موضوع تضییع حقوق اشخاص منتفی است، ثانیاً : هیات عمومی دیوان عدالت اداری در مورد کاملاً مشابه، مصوبه مورد شکایت را باطل نموده لیکن با تسری اثر ابطال به زمان تصویب آن موافقت نکرده است (دادنامه 9809980905800788-25/4/1398 در مورد برقراری فوق العاده سختی کار در سازمان امور اراضی کشور)، بنابراین اعمال ماده 91 قانون یاد شده نسبت به زمان ابطال مصوبه ابطال شده در دادنامه شماره 559-25/8/1395 هیات عمومی دیوان عدالت اداری موجه است و اثر ابطال مصوبه موضوع رای شماره 559-25/8/1395 هیات عمومی دیوان عدالت اداری به زمان صدور رای در هیات عمومی تغییر می یابد.
محمدکاظم بهرامی – رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
