بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1438
تاریخ دادنامه: 16؍7؍1398
شماره پرونده: 96؍1460
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: اتاق اصناف گمیشان
موضوع شکایت و خواسته: ابطال چهارمین جلسه کارگروه امور گندم، آرد و نان شهرستان گمیشان
گردش کار: اتاق اصناف گمیشان به موجب دادخواستی ابطال چهارمین جلسه کارگروه امور گندم، آرد و ُنان شهرستان گمیشان را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
« احتراماً به استحضار عالی می رساند که برابر تصویب نامه هیات وزیران مورخ 18؍9؍1393 به شماره ویژه نامه 737 که اعضای کارگروهی به منظور مدیریت، هدایت و تصمیم گیری چگونگی اصلاح کیفیت و تعیین قیمتها و تهیه طرح جامع مرحله ای اصلاح نظام یارانه گندم، آرد و نان که برابر آن اعضای کارگروه در سطح کشور را مشخص نموده و در سطح استانها را با اعضای مشخص را به استانداران تفویض اختیار نموده است و در ادامه تصویب نامه هیچ گونه قیدی را مبنی بر تشکیل کارگروه فوق در سطح شهرستانها با ریاست فرمانداران به عمل نیامده است و برابر نص صریح تصویب نامه تشکیل کارگروه در سطح شهرستانها وجاهت قانونی ندارد چرا که بعضاً به دلیل عدم آشنایی به قوانین و مقررات و خروج از حیطه قانونی اختیارات و دعوت از افراد و ادارات به صورت کاملاً سلیقه ای مشکلات عدیده ای را در سطح شهرستان به وجود آورد است. به عنوان مثال در کارگروه مورخ 15؍8؍1396 که در بند یک آن وظیفـه نظارت و بـازرسی از واحـدهای صنفی خبازی را از وظایف ذاتـی بازرسان اداره صنعت، معدن وتجارت دانسته است که این امر کاملاً مغایر قانون نظام صنفی می باشد که در تصویب نامه وزارت صنعت، معدن و تجارت به شماره 57407؍60-4؍3؍1395 نسبت به لزوم بازرسی از واحدهای صنفی توسط واحد بازرسی و نظارت اتاق اصناف تسریع گردیده است همچنین در بندهای 5 و 6 مصوبه که درخواست دو نفر از متقاضیان صدور پروانه کسب را مورد موافقت قرار داده اند کاملاً مغایر قانون بوده چرا که موافقت یا رد درخواست صدور هر نوع مجوز صنفی با اتحادیه مربوطه می باشد ( ماده 12 قانون نظام صنفی و دستورالعمل آیین نامه اجرایی نحوه صدور و تمدید پروانه کسب موضوع ماده 12 قانون نظام صنفی) و تصمیم کارگروه در واگذاری پروانه کسب صنفی فاقد وجاهت قانونی می باشد و همچنین در بند 12 مصوبه کارگروه ساعات کار واحدهای صنفی نانوایی را که تعیین نموده اند با توج به اینکه تعیین ساعات کار واحدهای صنفی برابر قانون نظام صنفی بنا به درخواست اتحادیه مربوطه و طرح و تصویب در جلسه اجلاس اتاق به کمیسیون نظارت شهرستان ارجاع و تصویب می گردد (دستورالعمل نحوه تنظیم ساعات کار و ایام تعطیل واحدهای صنفی موضوع تبصره م ماده 37 قانون نظام صنفی) این مصوبه نیز فاقد وجاهت قانونی و خارج از صلاحیت کارگروه می باشد لذا با توجه به عرایض فوق و اینکه تشکیل کارگروه صدرالاشاره در شهرستانها هیچ گونه تجویز قانونی ندارد و بعضاً باعث ایجاد مشکلات عدیده ای در شهرستان و دیگر شهرستانها می گردد ضمن درخواست ابطال مصوبات کارگروه فوق تقاضای رای شایسته مبنی بر عدم تشکیل کارگروه در سطح شهرستانها بدون تجویز قانونی مورد استدعا می باشد.»
متن مقرره مورد اعتراض به شرح زیر است:
« با عنایت به دعوت تلفنی مورخ 15؍8؍1396 چهارمین جلسه کارگروه امور گندم، آرد و نان شهرستان گمیشان راس ساعت 10 صبح روز سه شنبه مورخ 16؍8؍1396 در محل فرمانداری شهرستان با حضور فرماندار و اعضای کارگروه که با ذکر تلاوت آیاتی چند از کلام ا… مجید برگزار گردید.
در ابتدا فرماندار و رییس کارگروه ضمن عرض خیر مقدم به اعضاء و تسلیت اربعین سید و سالار شهیدان امام حسین (ع) و یاران باوفایش و همچنین با محکوم کردن اعمال ناجوانمردانه اخیر گروه تروریستی که منجر به شهادت رساندن چندتن از مرزبانان غیور کشور گردید که در آن راستا این شهرستان با افتخار شهیدی دیگر در راه اسلام پاسداری از مرزهای میهن عزیزمان اهدا کرد را به مردم شهرستان و مخصوصاً به خانواده آن شهید بزرگوار ( شهید مهدی کلته ) تسلیت عرض نمودند، بعد از ایراد تسلیت فرماندار، در ادامه آقای مهاجر به دستور کار جلسه پرداخت که پس از بحث و تبادل نظر اعضاء موارد به شرح ذیل مورد موافقت اعضاء قرار گرفت:
1- با عنایت به تخصیص یارانه از سوی دولت به واحدهای خبازی و رسالت ذاتی بازرسان صنعت، معدن و تجارت در انجام امور بازرسی، لذا بازدید از نانوایان سطح شهرستان توسط بازرسان صنعت، معدن و تجارت انجام و گزارش آن در جلسه کارگروه امور گندم، آرد و نان شهرستان ارایه گردد.
2- در راستای حمایت از تولید و عرضه نان با کیفیت بهتر برای شهروندان شهرستان مقرر گردید طی بازدیدهای نوبه ای کارشناسان صنعت، معدن و تجارت خبازانی که نان با کیفیت تولید می کنند در جلسه مطرح گردد تا مورد تشویق قرار گیرند.
3- به منظور حفظ رعایت حقوق متقاضیان کلیه درخواستهای واصله امور آرد و نان شهرستان پس از اخذ و ثبت توسط دستگاه های عضو ظرف مدت 24 ساعت به دبیرخانه شورای آرد و نان شهرستان تحویل نمایند.
4- شرکتهای تعاونی حکمت گمیشان و همیاران بخش گلدشت نسبت جهت خرید به موقع آرد اقدام لازم معمول نمایند.
5- درخواست خانم صداقت در خصوص احداث نانوایی آزاد پز در روستای خواجه نفس مورد موافقت اعضاء قرار گرفت.
6- درخواست آقای خیوه ای در خصوص احداث نانوایی آزاد پز به آدرس: صفاایشان مورد موافقت شورای آرد و نان قرار گرفت.
7- درخواست خانم پوازی مبنی بر تغییر مکان واحد لواشی در روستای خواجه نفس مورد موافقت شورای آرد و نان قرار نگرفت.
8- درخواست انتقال نانوایی خانم اقول جان اونق از آدرس سیمین شهر خیابان انقلاب جنب بانک ملی داخل کوچه به آدرس خیابان بسیج مورد موافقت شورای آرد و نان قرار گرفت، همچنین تعهد محضری مبنی بر عدم جابجایی مجدد از مشارالیه اخذ گردد.
9- درخواست آقای تحصیلی در خصوص انتقال مکان از آدرس سیمین شهر محله بناور خیابان شهید رومی به آدرس جنب بانک ملت سیمین شهر مورد موافقت شورای آرد و نان قرار گرفت، همچنین تعهد محضری مبنی بر عدم جابجایی مجدد از مشاورالیه اخذ گردد.
10- مقرر گردید اتحادیه صنف خبازان شهرستان نسبت به هماهنگی جهت برگزاری دوره های آموزشی برای نانوایان توسط اداره فنی و حرفه ای اقدام لازم به عمل آورد.
11- واحدهای خبازی بربری دولتی پز بنابر اعلام استانداری وزن هر چونه 450 گرم به قسمت 450 تومان را عرضه نمایند.
12- ساعت پخت نانوایان دولتی در شش ماهه دوم سال به شرح ذیل اعلام و موافقت گردید:
نان بربری: صبحها از ساعت 5:30 تا 8:30 – عصرها از ساعت 15:00 تا 18:00 »
در پاسخ به شکایت مذکور، فرمانداری شهرستان گمیشان به موجب لایحه شماره 9046؍م؍96-19؍12؍1396 توضیح داده است که:
« مدیر محترم دفتر هیات عمومی دیوان عدالت اداری
با سلام و احترام
احترامـاً عطف به نامـه شمـاره 94516-11؍11؍1396 کـلاسه پـرونده 9601460 آن هیـات بـه استحضـار می رساند، با توجه به حساسیت ویژه امور گندم، آرد و نان دولت جمهوری اسلامی ایران قوانین مرتبط با گندم، آرد و نان را تعزیراتی اعلام نموده و از سایر کالا و قوانین صنفی جدا نمود و در سال 1368 در مجمع تشخیص مصلحت نظام قوانین تعزیرات حکومتی ویژه امور گندم، آرد و نان مصوب و جهت اجرا ابلاغ گردید. کلیه امورات مربوط به گندم، آرد و نان تحت عنوان شورای آرد و نان در استانها به ریاست استاندار و شهرستانها به ریاست فرمانداران پیگیری و اجرا می گردد که نامه شماره 36415؍5؍128-28؍6؍1393 ریاست سازمان صنعت، معدن وتجارت استان ابلاغیه به کلیه شهرستانها نیز ضمیمه می باشد و مضافاً شورای گندم، آرد و نان هم در اجرا و هم در نظارت با تشکیل کارگروه های استانی و شهرستانی وظایف مانند صدور مجوز نانوایی، ابطال جواز، جابه جایی و تغییر پخت نان، نظارت و بازرسی و شناسایی تخلفات مربوط به گندم، آرد و نان را انجام و مرحله رسیدگی به تخلفات و صدور رای و میزان جرایم نیز در این شورا انجام می گردید و جرایم از طرف این شورا به خزانه دولت واریز می شد تا اینکه در سال 1378 بین وظایف نظارتی و وظایف اجرایی شورا تفکیک قایل شدند و اجرا مانند خرید گندم، استحصال آرد، صدور مجوزها و حمل و جابه جایی گندم، آرد و نان به وزارت بازرگانی وقت و شرکت بازرگانی دولتی ایران محول و مباحث نظارت و پیگیری به تخلفات به وزارت کشور، استانداریها و فرمانداریها محول شد و کما فی سابق بازرسی و شناسایی تخلفات و صدور جرایم در کارگروه استانی در استانداری و کارگروه های شهرستانی در فرمانداریها امورات پیگیری و رتق و فتق می گردید.
از ابتدا تصویب قوانین تعزیرات گندم، آرد و نان در مجمع تشخیص مصلحت وظایف استانی در کارگروه استان و وظایف مربوط به شهرستانها در کارگروه شهرستانی پیگیری و رسیدگی می گردد و کارگروه های شهرستانی در فرمانداریها تشکیل و ذیل کارگروه استانی انجام وظیفه می کردند. در زمان هدفمند سازی یارانه و آزادسازی ساختار آرد و نان تغییر کرده و بازرسی و نظارت این حوزه به وزارت صنعت، معدن و تجارت که ضابط تعزیراتی هستند و رسیـدگی به تخلفات حـوزه در ادارات کل تعزیـرات حـکومتی زیر مجموعه قوه قضاییه و بر اساس قانون نظام صنفی انجام می پذیرد. آخرین دستورالعمل ابلاغی که از سوی معاون ریاست جمهوری منضم به تصویب نامه هیات وزیران، ساختار آرد و نان را مشخص کرده است در سال 1393 طی تصویب نامه شماره 97477-26؍8؍1393 ابلاغ گردیـد و سـاختار اداری آن در 3 رده تعریـف و اجـرایی می شـود. 1- کـارگـروه کشـوری 2- کارگروه استانی 3- کارگروه شهرستانی در تصویب نامه مورد الاشاره به کارگروه استانی و اعضا و وظایف آن اشاره مستقیم شده است که حسن اجرای این تصویب نامه در سطح استان بر عهده استانداران است که پس از تشکیل کارگروه استانی در دومین جلسه کارگروه استانی در تاریخ 13؍9؍1393 در بند 2 صورتجلسه کارگروه استان با توجه به مصوبه هیات وزیران در خصوص ضرورت مدیریت و برنامه ریزی در جهت نظارت بر کمیت و کیفیت انواع نان کارگروه مشابه کارگروه استان در سطح شهرستانها با ریاست فرمانداران و دبیری اداره صنعت، معدن و تجارت تشکیل و پیگیر امورات شهرستان باشند. به استناد تصویب نامه هیات وزیران شرح وظایف کارگروه های استانی و شهرستانی وظایف به شرح ذیل را واگذار کرده است.
1- مدیریت و هماهنگی امور مربوط به تولید آرد و نان
2- تفکیک و توسعه نانوایی ها در بخش آزاد پز در استان و شهرستان
3- تعیین میزان سهمیه و روش تفکیک و تخصیص و توزیع آرد در بخش آزاد و یارانه ای
4- تعیین روش نظارت و اطلاع رسانی
5- تعیین قیمت فروش انواع آرد و نان بر عهده کارگروه استانی و شهرستانی است
که در قالب این شرح وظایف کارگروه شهرستان مصوبات صدرالاشاره در درخواست را با تصویب کلیه اعضاء کارگروه شهرستان مصوب کرده و نظر خاص فرمانداری هم نمی باشد بلکه با حضور خود اتحادیه خبازان اصناف و ادارات دولتی عضو کارگروه مصوبات نهایی و ابلاغ می گردد. به پیوست مستندات فوق الذکر که همگی تاکید بر وظایف کارگروه های آرد و نان شهرستان داشته به صورت مستمر نیز اتحادیه خبازان و اتاق اصناف نیز دعوت می گردند که در طرح دادخواست اتاق اصناف نیز به آن دیوان ضمیمه گردید مبین این موضوع است. به شماره 97477؍ت51252هـ-28؍6؍1393 هیات وزیران 36415؍5؍128 و نامه خیلی محرمانه شماره 3774-20؍3؍1392 وزارت کشور و نامه سری شماره 4621؍س-11؍4؍1392 وزارت کشور و در ادامه نامه 6488؍92؍م ت49237ن-8؍3؍1392 ریاست جمهوری در رابطه با تصمیم نمایندگان ویژه ریاست جمهوری اصل 128 قانون اساسی ضمیمه می گردد لذا با عنایت به برگ دادخواست اتاق اصناف در رابطه با صدور مجوز صنفی و اعلام عدم صلاحیت کارگروه آرد و نان شهرستان با دستورالعملهای صادره که بنا به قوانین و شرایط اجتماعی منطقه صورت می گیرد. مراتب جهت استحضار به حضور ارسال می گردد.»
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 16؍7؍1398 با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
بر اساس بندهای 1 و 2 تصویب نامه شماره 97477؍ت51252هـ-26؍8؍1393 هیات وزیران مقرر شده است که: کارگروه هایی در سطح کشور و استان به منظور مدیریت، هدایت و تصمیم گیری در خصوص چگونگی اصلاح کیفیت و تعیین قیمتها و تهیه طرح جـامع مرحله ای اصـلاح نظام یـارانه گندم، آرد و نان تشکیل می شود و بر مبنای بند 2 تصویب نامه مذکور رسیدگی به امور مربوط به آرد و نان و از جمله تعیین قیمت آرد و نان در شهرستان های هر استان نیز توسط کارگروه استانی تعیین شده در این تصویب نامه انجام خواهـد شد.» نظر بـه اینکه در تصویب نامـه یـاد شده هیات وزیـران، تشکیل کـارگروه هـای مـوضوع این تصویب نامه در سطح شهرستان پیش بینی نشده و اختیارات مقرر در تصویب نامه هیات وزیران نیز از سوی کارگروه آرد و نان استان گلستان به شهرستان های آن استان تفویض نشده است، بنابراین وضع مقرره مورد شکایت که متضمن اتخاذ تصمیماتی توسط کارگروه گندم، آرد و نان شهرستان گمیشان در رابطه با محورهای تعیین شده در تصویب نامه هیات وزیران می باشد، به دلیل فقدان جایگاه حقوقی کارگروه یاد شده خارج از اختیارات بوده و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود.
مرتضی علی اشراقی-معاون قضایی دیوان عدالت اداری
