بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1860
تاریخ دادنامه: 27؍9؍1397
شماره پرونده: 96؍1009
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: خانم اکرم ترابی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال مصوبه اصلاح بند 13 صورتجلسه کمیسیون طرح تفصیلی شهر اصفهان مورخ 31؍4؍1394
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال مصوبه اصلاح بند 13 صورتجلسه کمیسیون طرح تفصیلی شهر اصفهان مورخ 31؍4؍1394 [بند 26-2-5 صفحه 51] طرح تفصیلی شهر اصفهان مصوب کمیسیون ماده 5 مورخ 9؍11؍1390 را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
" ریاست محترم هیات عمومی دیوان عدالت اداری
با سلام و تحیت
احتراماً اینجانب اکرم ترابی در جهت تبیین خواسته خود به استحضار آن مقام می رساند: دبیرخانه کمیسیون طرح تفصیلی شهر اصفهان برابر نامه شماره 84243؍93؍س-5؍8؍1393 شهرداری اصفهان نسبت به اصلاح بند 13 صورتجلسه کمیسیون طرح تفصیلی شهر اصفهان مصوبه مورخ 31؍4؍1394 با پیشنهاد شهرداری اصفهان مبنی بر اصلاح بند 26-2-5 ضوابط و مقررات شهرسازی و ساختمانی استان اصفهان که مقرر می دارد « کلیه بازشوها و تراسها و بالکن های ساختمانهای مشرف و واقع در جنوب معابر شرقی- غربی با عرض کمتر از 24 متر و کلیه قطعات مالکیت واقع در طرفین معابر شمالی- جنوبی با عرض کمتر از 20 متر، کلیه سطوح نورگیری و تهویه ها (پنجره ها و …) تا ارتفاع 75؍1 متر از کف تمام شده رفع مشرفیت گردد. در این حالت الزاماً بایستی تا ارتفاع 40؍1 متر با استفاده از مصالح بنایی از کف تمام شده تا زیر قاب پنجره پوشیده شده و از ارتفاع 40؍1 تا 75؍1 متر به صورت پنجره ثابت و غیر بازشو با شیشه مات رفع مشرفیت گردد.» موافقت نموده که « الزاماً بایستی تا ارتفاع 40؍1 به صورت الزاماً بایستی تا ارتفاع حداقل 10؍1 اصلاح شود» که این موضوع با توجه به اینکه باعث اشرافیت بیشتر به منازل مسکونی و آزار و سلب امنیت همسایه ها شده و اینکه مشاهده شده وقتی که پنجره ها مشرف به منازل مردم، با مصالح بنایی پوشیده نشود، منازل تحت اشرافیت و دید همسایگان بوده و در نتیجه آسایش آنان سلب شده و احساس نا امنی می کنند حتی اگر با شیشه مات پوشیده باشد، ولی وقتی با مصالح بنایی پوشیده شود دیگر اولاً: به منازل مردم دید ندارد، ثانیاً: زمینه امکان دید و یا تغییر پنجره ثابت و یا تعویض شیشه های مات بعد از پایان ساخت گرفتن از شهرداری و در نهایت جلوی عدم امنیت و سلب آرامش خاطر از همسایگان گرفته خواهد شد و منازل مسکونی جایگاه واقعی خود را که همان « حرم امن» است را پیدا می کند، در این ارتباط یاد آور می شود شهرداری نیز وظیفه او ایجاد و فراهم نمودن شرایط رفاه و آسایش و امنیت مردم و ارایه خدمات به شهروندان در حدود قوانین مصوب در حوزه ذیربط می باشد، لذا نبایستی با کم کردن ارتفاع از 40؍1 به 10؍1 این پنجره ها با غیر مصالح بنایی در هیچ حالتی موافقت نماید، چرا که وجود این گونه پنجره ها ( کمتر از ارتفاع مصوب قبلی با مصالح بنایی) مخل آسایش است و خلاف شرع درست است که به موجب ماده 50 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مصوب سال 1351 با اصلاحات بعدی، بررسی و تصویب طرحهای تفصیلی شهری و تغییرات آنها در صلاحیت کمیسیون ماده 5 قانون مذکور است. بنابراین کمیسیون مزبور، صلاحیت تغییر در طرحهای تفصیلی را داشته، اما تغییراتی که با اصول اساسی قاعده « لاضرر» مغایرت نداشته و حقوق عامه را از بین نبرده و خلاف شرع نباشد و این کمیسیون در هیچ شرایطی نمی تواند مواردی از طرح تفصیلی که موجب « اضرار به غیر وکلا جز حقوق مردم و آسایش و امنیت و رفاه آنان است را با صورت جلسه ای تغییر دهد» که نتایج آن باعث سلب آسایش عمومی شود. (مشرف بودن پنجره های خانه ها به منازل مردم) لذا با اصلاح و تغییر فوق، کمیسیون یاد شده از حدود صلاحیت خود تخطی نموده و مواردی را که تصمیمات آن برگشت به حقوق عامه و آسایش و رفاه و امنیت عمومی است، بر خلاف شرع و قانون و حدود اختیارات خود، تصویب کرده اند لازم به ذکر است که در این ارتباط اصل 40 قانون اساسی تحت عنوان قاعده «لاضرر» اشاره به همین موضوع دارد، آنجا که به صراحت، قانونگذار گفته که هیچ کس نمی تواند اعمال حق خویش را وسیله اضرار به غیر قرار دهد و در ماده 132 قانون مدنی که می گوید « کسی نمی تواند در ملک خودش تصرفی کند که مستلزم ضرر رساندن به همسایه ها شود، مگر تصرفی که به اندازه متعارف و برای رفع نیاز یا دفع ضرری از خود مالک باشد و همچنین به طور خاص در ماده 130 قانون مدنی اشاره شده که کسی حق ندارد از خانه خودش به فضای خانه همسایه بدون اذن او خروجی بدهد و اگر بدون اجازه او این کار را انجام بدهد، ملزم به رفع آن است. لذا با عنایت به موارد معنون، مصوبه یاد شده که ارتفاع 40؍1 را به 10؍1 با مصالح بنایی تقلیل داده، خلاف شرع بوده و باعث سلب آسایش همسایگان و از مصادیق اضرار به غیر می باشد، بنابراین با اصول 20 و 40 قانون اساسی و موازین شرعی و ماده 132 قانون مدنی مغایرت داشته و خلاف موازین شرعی و قانونی می باشد چرا دیوار مشرف بایستی با مصالح بنایی پوشیده شود با همان ارتفاع حداقل 40؍1 و اینکه هر روز این ارتفاع پوشش با مصالح بنایی را کم کنند و در نهایت مصوب کنند از بالا تا پایین پنجره بگذارند که باعث سلب امنیت و آسایش و خلاف موازین شرعی می باشد. لذا بر اساس موارد معنون و با توجه به اینکه همسایه جنوبی منزل مسکونی اینجانب بر اساس مصوب یاد شده کمیسیون ماده 5 در حال ساخت و باز کردن پنجره در ارتفاع 10؍1 و در نتیجه باعث سلب آسایش و امنیت شده و در نهایت سبب ورود خسارتی می گردد که اگر جلوگیری نشود، جبران آن غیر ممکن یا متعسر است، بر این اساس تقاضای صدور دستور موقت مبنی بر توقف فوری این مصوبه را داشته و در نهایت بر اساس اصل 40 قانون اساسی و ماده 130 قانون مدنی تقاضای نقض و ابطال اصلاح بند 13 صورتجلسه کمیسیون طرح تفصیلی شهر اصفهان مصوبه مورخ 31؍4؍1394 را خواهانم. "
شاکی به موجب لایحه تکمیلی مورخ 28؍5؍1396 اعلام کرده است که:
" با سلام و تحیت
احتراماً اینجانب اکرم ترابی پیرو دادخواست ارسالی در تاریخ 28؍4؍1396 اعلام می نمایم که علاوه بر توضیحات مندرج در دادخواست اصلی موارد ذیل را به عنوان توضیحات تکمیلی جهت دستور موقت و ابطال مصوبه اصلاح بند 13 صورتجلسه کمیسیون طرح تفصیلی شهر اصفهان مصوبه مورخ 31؍4؍1394 (بند 26-2-5 صفحه 51) طرح تفصیلی شهر اصفهان (مصوب 9؍11؍1390 کمیسیون ماده 5) را ذیلاً نیز به استحضار می رسانم:
1- از آنجا که خانه محل آرامش اعضای خانواده و حریم خصوصی افراد است لذا خانه باید جوری طراحی و ساخته شود که این خانه ها به منازل همسایگان مشرفیت نداشته و همگی در آرامش بوده و حریم داخلی خانه از نگاه بیگانگان در امان باشد. حال سوال این است که آیا می توان پنجره مشرف در جایی از منزل استفاده نمود که در نتیجه قسمتهای داخلی منزل در معرض دید قابل رویت و موجب مزاحمت یا معذب بودن همسایگان شود؟ چون صرف وجود پنجره مشرف کافی است تا آسایش همسایه از بین برود، حتی اگر از آن نگاه نشود و این کم کردن ارتفاع با مصالح غیر بنایی تا یک حدی از آن می تواند قابل قبول باشد (همان مصوبه قبلی تا ارتفاع 40؍1 با مصالح بنایی پویشده شود) و بقیه تا ارتفاع 75؍1 با پنجره غیر بازشو و شیشه مات، بنابراین باید تدابیری بیاندیشند تا آسایش مردم سلب نشده و خانه حرم امن باشد، نه اینکه با کم کردن ارتفاع پنجره های مشرف به منازل باعث سلب
آسایش و امنیت عده ای شویم.
2- به موجب ماده 5 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مصوب سال 1351 با اصلاحات بعدی، بررسی و تصویب طرحهای تفصیلی شهری و تغییرات آنها در صلاحیت کمیسیون ماده 5 قانون مذکور است. بنابراین کمیسیون مزبور، صلاحیت تغییر در طرحهای تفصیلی را داشته، اما تغییراتی که به نفع عده ای و باعث سلب امنیت و آسایش عده ای دیگر نشود و با اصول اساسی قاعده « لاضرر: مغایرت نداشته و خلاف شرع نباشد.
3- اینکه کمیسیون طرح تفصیلی شهر اصفهان موافقت نموده که « الزاماً بایستی تا ارتفاع 40؍1 به صورت الزاماً بایستی تا ارتفاع حداقل 10؍1 اصلاح شود» بنابراین با توجه به اینکه این مصوبه باعث اشرافیت بیشتر به منازل مسکونی و آزار و سلب امنیت همسایه های مشرف خواهد شد و همچنین در این ارتباط لازم به توضیح است که همان ارتفاع 40؍1 مصوب قبلی تا 70؍2 (ارتفاع از 75؍1 تا سقف) 95 سانتیمتر برای نورگیری و روشنایی پنجره ها وجود دارد که خوب وکافی است و مشکلی برای نورگیری ساختمان ندارد. پس چرا و به چه علت شهرداری اصفهان درخواست کرده و کمیسیون ماده 5 نیز با کم کردن ارتفاع پوشش با مصالح بنایی موافقت نموده ( از ارتفاع 40؍1 به حداقل 10؍1) و اینکه هر با ارتفاع را کم کنند و در نهایت هم اصلاً از سقف تا کف اتاق را اجازه دهند که پنجره بگذارند ولو تا یک حدی از آن از شیشه مات استفاده کنند، چون همه می دانند دیوار و مصالح بنایی خیلی تفاوت با پنجره و شیشه و حتی شیشه مات دارد، لذا با توجه به موارد معنون و دادخواست ارسالی تقاضای صدور دستور موقت مبنی بر توقف فوری این مصوبه را داشته و در نهایت بر اساس اصل 40 قانون اساسی و ماده 130 قانون مدنی تقاضای نقض و ابطال اصلاح بند 13 صورتجلسه کمیسیون طرح تفصیلی شهر اصفهان مصوبه مورخ 31؍4؍1394 را به جهت خلاف شرع و قانون بودن خواهانم. پیشاپیش از تدقیق و امعان نظر آن مقام در موارد معنون، تشکر می نمایم."
متن صورتجلسه مورد اعتراض به قرار زیر است:
" اداره کل راه و شهرسازی استان اصفهان کد استان
دبیرخانه کمیسیون طرح تفصیلی شهر اصفهان کد شهر
بند 13 صورتجلسه کمیسیون طرح تفصیلی شهر اصفهان مورخ 31؍4؍1394
موضوع مورد درخواست: اصلاح ضوابط و مقررات شهرسازی و ساختمانی مصوب 9؍11؍1390 کمیسیون ماده 5 بند 26-2-5 صفحه 51
نظریه کمیسیون: (در محل کمیسیون تنظیم و امضا می شود)
با پیشنهاد شهرداری موافقت و مقرر گردید: عبارت « الزاماً بایستی تا ارتفاع 40؍1 به صورت « الزاماً بایستی تا ارتفاع حداقل 10؍1» اصلاح گردد."
طرح بازنگری طرح تفصیلی شهر اصفهان:
5- ضوابط و مقررات سایه اندازی، استقرار بنا و مشرفیت ضوابط و مقررات شهرسازی و ساختمانی:
" 26-2-5- الزامی است کلیه بازشوی تراسها و بالکن های ساختمانهای مشرف و واقع در جنوب معابر شرقی – غربی با عرض کمتر از 24 متر و کلیه قطعات مالکیت واقع در طرفین معابر شمالی – جنوبی با عرض کمتر از 20 متر، کلیه سطوح نورگیری و تهویه (پنجره ها و …) تا ارتفاع 75؍1 متر از کف تمام شده رفع مشرفیت گردد. در این حالت الزاماً بایستی تا ارتفاع 40؍1 متر با استفاده از مصالح بنایی از کف تمام شده تا زیر قابل پنجره پوشیده شده و از ارتفاع 40؍1 تا 75؍1 متر به صورت پنجره ثابت و غیر بازشو با شیشه مات رفع مشرفیت گردد. در این صورت حد فاصل ارتفاع تا 75؍1 متر الزاماً بایستی در چارچوب و قاب پنجره واقع در سطح نما به صورت یکپارچه اجرا گردد و احداث و نصب هرگونه قاب شیشه ای به صورت مستقل و جدا از پنجره ممنوع است.
تبصره: در تراسها، بالکن ها و هرگونه پیش آمدگی مشرف به گذرها، مادی ها و سایر عرصه های عمومی، رفع مشرفیت تا 75؍1 متر الزامی است. در این حالت الزاماً بایستی جان پناه بالکن تراس یا پیش آمدگی تا ارتفاع 40؍1 با استفاده از مصالح بنایی از کف تمام شده پوشیده و رفع مشرفیت گردد و از ارتفاع 40؍1 تا 75؍1 متر به صورت قاب شیشه ای دارای چارچوب مستحکم و ایمن به صورت ثابت و متصل به مصالح بنایی با شیشه مات و با رعایت نکات فنی و ایمنی پوشیده و رفع مشرفیت گردد و به تایید شهرداری برسد. "
علی رغم ارسال نسخه ثانی دادخواست و ضمایم آن برای طرف شکایت تا زمان رسیدگی به پرونده در هیات عمومی دیوان عدالت اداری هیچ پاسخی از طرف شکایت واصل نشده است.
در خصوص ادعای مغایر بودن موضوع بند 13 صورتجلسه کمیسیون طرح تفصیلی شهر اصفهان مصوب 31؍4؍1394 با شرع مقدس اسلام، دبیر شورای نگهبان به موجب لایحه شماره 5917؍100؍97-23؍4؍1397 اعلام کرده است که:
" بند 13 صورتجلسه کمیسیون طرح تفصیلی شهر اصفهان مصوب 31؍4؍1394 خلاف شرع دانسته نشد. توضیح اینکه در فرض مورد شکایت با عنایت به لزوم استفاده از پنجره ثابت و شیشه مات رفع مشرفیت انجام شده و موجب ایذاء نمی گردد و لذا وجهی برای خلاف شرع دانستن بند مورد شکایت وجود ندارد. "
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 27؍9؍1397 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
بـا توجه بـه اینکه در مـاده 5 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران بـه کمیسیون موضوع مـاده مـرقوم اجـازه داده شده است کـه نسبت بـه بررسی و تصویب طرحهای تفصیلی و تغییرات آن در هر استان اتخاذ تصمیم کند و موضوع مصوبه مورد شکایت نیز تغییر جزیی در طرح تفصیلی شهر اصفهان مصوب سال 1390 است که در آن ارتفاع پنجره های مشرف به ملک دیگری از حداقل 140 سانتیمتر به 110 سانتیمتر کاهش یافته، بنابراین مصوبه مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات نبوده و قابل ابطال تشخیص نشد.
محمدکاظم بهرامی-رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
