مدیر
۱۳۹۷/۰۴/۲۶

رای شماره ۱۲۳۴ مورخ ۱۳۹۷/‍۰۴/۲۶ هیات عمومی دیوان عدالت اداری(موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند ۱۶ تعرفه عوارض محلی شهرداری اردبیل درخصوص وضع عوارض حذف و کسری پارکینگ در سالهای ۱۳۹۱ الی ۱۳۹۲ و مواد ۲۳، ۲۷ و ۲۸ تعرفه عوارض محلی شهرداری اردبیل در سالهای ۱۳۹۱ الی ۱۳۹۴ در خصوص اخذ عوارض حذف و کسری پارکینگ از مصوبات شورای اسلامی شهر اردبیل)

بندهای ۱۶ مصوبات شورای اسلامی شهر اردبیل مبنی بر وضع عوارض حذف و کسری پارکینگ در سالهای ۱۳۹۱ الی ۱۳۹۲ و در آن قسمت از مواد ۲۳، ۲۷ و ۲۸ از سالهای ۱۳۹۱ الی ۱۳۹۴ مبنی بر تجویز اخذ عوارض حذف و کسری پارکینگ و عوارض کسری فضای آزاد مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات است.

بسم الله الرحمن الرحیم

شماره دادنامه: 1234

تاریخ دادنامه: 26/04/1397

کلاسه پرونده: 95/438

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقایان: 1- خلیل 2- جلیل 3- کریم 4- سلیم شهرت همگی عجم با وکالت رادا اسدپور پیرانفر و ریحانه آشفته

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند 16 تعرفه عوارض محلی شهرداری اردبیل درخصوص وضع عوارض حذف و کسری پارکینگ در سالهای 1391 الی 1392 و مواد 23، 27 و 28 تعرفه عوارض محلی شهرداری اردبیل در سالهای 1391 الی 1394 در خصوص اخذ عوارض حذف و کسری پارکینگ از مصوبات شورای اسلامی شهر اردبیل

گردش کار: شاکیان به موجب دادخواستی واحد ابطال 1) مواد 16 و 23 تعرفه عوارض محلی شهرداری اردبیل در سال 1391 مصوب شورای اسلامی شهر اردبیل 2) مواد 16 و 28 تعرفه عوارض محلی شهرداری اردبیل در سالهای 1392 و 1393 مصوب شورای اسلامی شهر اردبیل 3) مواد 15 و 27 تعرفه عوارض محلی شهرداری اردبیل در سال 1394 مصوب شورای اسلامی شهر اردبیل در خصوص عوارض ابقاء اعیانی بعد از رای کمیسیون ماده 100 و پرداخت جریمه در زمان مراجعه و عوارض حذف و کسری پارکینگ را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده اند که:

" ریاست محترم دیوان عدالت اداری و هیات عمومی

با سلام و احترام به استحضار عالی می رساند اینجانبان خواهانها مالک ششدانگ پلاک ثبتی 1637 به دلیل تخلف ساختمانی پرونده به کمیسیون ماده 100 ارجاع و کمیسیون پس از بررسیهای متعدد فنی و کارشناسی حکم به اخذ جریمه صادر نمود. در اجرای حکم صادره جریمه تعیین شده و عوارضات قانونی را نیز به شهرداری اردبیل پرداخت نمودیم شهرداری علاوه بر جریمه و عوارض قانونی مبالغ دیگری با فرمول خاصی و به طور غیر قانونی تحت عنوان عوارض ابقای اعیانی پس از رای کمیسیون ماده 100 با کد 91/1202 و 90/1202 و بهای خدمات حذف یا کسری پارکینگ با کد 01/1202 مطالبه می نماید و مستند آن را مصوبه شورای اسلامی شهر اردبیل از اول سال 1391 الی 1395 اعلام می کند و کد عوارض غیر قانونی مذکور را در مواد 16 و 23 در تعرفه عوارض سال 1391 و مواد 16 و 28 سال 1392 و مواد 16 و 28 سال 1393 همچنین مواد 15 و 27 سال 1394 به صورت غیر قانونی به تصویب شورای اسلامی شهر اردبیل رسیده است نظر به اینکه شورای اسلامی شهر اردبیل صلاحیت و اختیار قانونی برای وضع عوارض خاص تحت عنوان عوارض پس از ماده 100 ندارد و شهرداری خدماتی در خصوص ابقای اعیانی توسط کمیسیون ماده 100 ارایه نمی دهد تا بهای آن را با مصوبه شورای شهر دریافت نماید بنابراین وضع چنین عوارض غیر قانونی موجب تضیع حقوق اینجانبان و سایر شهروندان می گردد از طرف دیگر وضع عوارض تحت عنوان عوارض حذف یا کسری پارکینگ با توجه به اینکه به شرح تبصره 5 ماده 100 قانون شهرداری تعیین تکلیف شده است و در آرای متعدد صادره از هیات عمومی دیوان عدالت اداری نیز مغایر وضع عوارض حذف یا کسری پارکینگ اعلام گردیده و از طرق مختلف برای رعایت آن به شوراها و شهرداریها ابلاغ گردیده است بنابراین شورای اسلامی شهر اردبیل صلاحیت و اختیار وضع عوارض خاص تحت عنوان عوارض ابقای اعیانی پس از رای کمیسیون ماده 100 که در ماده 23 تعرفه عوارض سال 1391 و همچنین اختیار و صلاحیت وضع عوارض حذف یا کسری پارکینگ که در ماده 16 تعرفه عوارض سال 1391 به تصویب رسانده را ندارد و نظر به اینکه همین عوارض غیر قانونی را در مواد فوق الذکر در تعرفه عوارض سالهای 1392 و 1393 و 1394 عیناً تکرار و تصویب کرده است، لذا به استناد آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری و تبصره 5 ماده 100 قانون شهرداری و تبصره 1 ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده ابطال مواد مذکور از تاریخ تصویب و اعمال ماده 92 قانون دیوان عدالت اداری مورد استدعاست."

متن مصوبات مورد اعتراض به قرار زیر است:

الف) مواد 16 تعرفه عوارض محلی سالهای 1391 الی 1392 مصوب شورای اسلامی شهر اردبیل در خصوص حذف و کسری پارکینگ:

" ماده 16 تعرفه عوارض حذف و کسری پارکینگ در سال 1391:

1- تامین پارکینگ مورد نیاز در زمان اخذ پروانه ساختمانی برابر ضوابط طرح تفصیلی الزامی است و مراجعین ملزم به تامین آن می باشند. در صورتی که تامین پارکینگ برابر ضوابط مذکور در طرح تفصیلی یا طبق مصوبه کمیسیون ماده 5 مقدور نباشد عوارض کسری یا حذف آن به ازای هر 25 مترمربع و یا کسری آن معادل 26 برابر ارزش منطقه ای برای مسکونی و 30 برابر ارزش منطقه ای برای غیر مسکونی اخذ خواهد شد.

2- عوارض حذف یا کسری پارکینگ در زمان عدم اجرای آن بعد از ابقاء اعیانی یا زیربنا از طریق کمیسیون ماده 100 به ازای هر 25 مترمربع یا کسری آن عوارضی معادل 30 برابر ارزش منطقه ای برای مسکونی اخذ خواهد شد و اگر پارکینگ یا پیلوت به غیر مسکونی تبدیل گردد علاوه بر پرداخت جرایم و عوارضات مربوطه بابت کسری پارکینگ 50 برابر ارزش منطقه ای اخذ خواهد شد.

3- در مراجعه برای تفکیک اعیانی کلاً عوارض حذف و یا کسری پارکینگ (در صورت عدم پرداخت) به شرح بند یک اخذ خواهد شد.

4- عوارض کسری یا حذف پارکینگ برای احداثی هایی که جرایم ماده 100 آنها قبل از سال 12/4/1380 (زمان تصویب طرح تفصیلی) تعیین شده باشد عوارضی معادل 13 برابر ارزش منطقه ای برای کسری یا حذف آن اخذ خواهد شد و برای احداثی قبل از سال 1367 کلاً کسری یا حذف پارکینگ شامل نمی شود (مشروط بر اینکه برای تفکیک اعیانی نباشد).

5- در جهت تشویق مودیان برای صدور پروانه احداث پارکینگ طبقاتی و برای احداث 10% کل زیربنا مفید آن به صورت تجاری عوارض اخذ نخواهد شد مشروط بر اینکه صرفاً جهت استفاده پارکینگ عمومی بوده و از بابت تامین و کسری پارکینگ زیربنای احداثی نباشد.

6- مساحت بالکن داخل مغازه با هر مساحت در محاسبه کسری یا عدم اجرای پارکینگ تاثیر نخواهد داشت.

7- در محدوه بازار تاریخی ثبتی اردبیل، اماکن تجاری که جهت نوسازی و تجدید بنا با تاییدیه میراث فرهنگی اقدام می نمایند به شرط عدم توسعه ملک عوارض حذف پارکینگ اخذ نخواهد شد.

ماده 16 تعرفه عوارض حذف و کسری پارکینگ در سال 1392:

1- تامین پارکینگ مورد نیاز در زمان اخذ پروانه ساختمانی برابر ضوابط طرح تفصیلی الزامی است و مراجعین ملزم به تامین آن می باشند. در صورتی که تامین پارکینگ برابر ضوابط مذکور در طرح تفصیلی یا طبق مصوبه کمیسیون ماده 5 مقدور نباشد عوارض کسری یا حذف آن به ازای هر 25 مترمربع برای هر پارکینگ معادل 40 برابر ارزش منطقه ای برای مسکونی و 60 برابر ارزش منطقه ای برای غیر مسکونی اخذ خواهد شد.

تبصره: حداقل عوارض کسری یا حذف یک باب پارکینگ (25 متری) به شرح ذیل خواهد بود.

برای کوچه های کمتر از 12 متری حداقل مبلغ 000/000/8 ریال

برای خیابان 12 متری الی 14 متری حداقل مبلغ 000/000/12 ریال

برای خیابان 14 متری الی 16 متری حداقل مبلغ 000/000/16 ریال

برای خیابان 16 متری الی 18 متری حداقل مبلغ 000/000/18 ریال

برای خیابان 18 متری به بالا حداقل مبلغ 000/000/25 ریال

2- عوارض حذف یا کسری پارکینگ در زمان عدم اجرای آن بعد از ابقاء اعیانی از طریق کمیسیون ماده 100 با اعمال ضریب 5/1 به مقادیر بند 1 محاسبه و اخذ خواهد شد.

3- در مراجعه جهت تفکیک اعیانی کلاً عوارض حذف و یا کسری پارکینگ ( در صورت عدم پرداخت) به شرح بند یک اخذ خواهد شد.

4- عوارض کسری یا حذف پارکینگ برای احداثی هایی که جرایم ماده 100 آنها قبل از سال 12/4/1384 (زمان تصویب طرح تفصیلی) تعیین شده باشد 50% عوارض بند 1 و 2 این ماده اخذ خواهد شد و برای احداثی قبل از سال 67 کلاً کسری یا حذف پارکینگ شامل نمی شود ( مشروط بر اینکه برای تفکیک اعیانی نباشد).

6- مساحت بالکن داخل مغازه با هر مساحت در محاسبه کسری یا عدم اجرای پارکینگ تاثیر نخواهد داشت.

7- در محدوده بازار تاریخی ثبتی اردبیل، اماکن تجاری که جهت نوسازی و تجدید بنا و بدون پروانه با تاییدیه میراث فرهنگی اقدام نموده اند به شرط عدم توسعه ملک عوارض حذف پارکینگ اخذ نخواهد شد.

ماده 16 تعرفه عوارض حذف و کسری پارکینگ در سال 1393:

1- تامین پارکینگ مورد نیاز در زمان اخذ پروانه ساختمانی برابر ضوابط طرح تفصیلی الزامی است و مراجعین ملزم به تامین آن می باشند. در صورتی که تامین پارکینگ برابر ضوابط مذکور در طرح تفصیلی یا طبق مصوبه کمیسیون ماده 5 مقدور نباشد عوارض کسری یا حذف آن به ازای هر 25 مترمربع برای هر پارکینگ معادل 50 برابر ارزش منطقه ای برای مسکونی و 70 برابر ارزش منطقه ای برای غیر مسکونی اخذ خواهد شد.

تبصره: حداقل عوارض کسری یا حذف یک باب پارکینگ (25 متری) به شرح ذیل خواهد بود.

برای کوچه های کمتر از 12 متری حداقل مبلغ 000/000/8 ریال

برای خیابان 13 متری الی 14 متری حداقل مبلغ 000/000/12 ریال

برای خیابان 14 متری الی 16 متری حداقل مبلغ 000/000/16 ریال

برای خیابان 16 متری الی 18 متری حداقل مبلغ 000/000/18 ریال

برای خیابان 18 متری و بالاتر حداقل مبلغ 000/000/25 ریال

2- عوارض حذف یا کسری پارکینگ در زمان عدم اجرای آن بعد از ابقاء اعیانی یا زیربنا از طریق کمیسیون ماده 100 با اعمال ضریب 5/1 به مقادیر بند 1 و تبصره آن محاسبه و اخذ خواهد شد. این بند در مورد مناطق بند 1 ماده 30 اعمال نخواهد شد.

3- در مراجعه جهت تفکیک اعیانی کلاً عوارض حذف و یا کسری پارکینگ ( در صورت عدم پرداخت) به شرح بند یک اخذ خواهد شد.

4- عوارض کسری یا حذف پارکینگ برای احداثی هایی که جرایم ماده 100 آنها تا پایان سال 1384 تعیین شده باشد 50% عوارض بند 1 و 2 این ماده اخذ خواهد شد و برای احداثی قبل از سال 1367 کلاً کسری یا حذف پارکینگ شامل نمی شود ( مشروط بر اینکه برای تفکیک اعیانی نباشد).

5- در جهت تشویق مودیان، برای صدور پروانه احداث پارکینگ طبقاتی و برای احداث 12% کل زیربنا مفید آن به صورت تجاری عوارض اخذ نخواهد شد مشروط بر اینکه صرفاً جهت استفاده پارکینگ عمومی بوده و از بابت تامین و کسری پارکینگ زیربنای احداثی نباشد.

6- مساحت بالکن داخل مغازه تا 30 درصد مشمول کسری یا عدم اجرای پارکینگ نخواهد شد.

7- در محدوده بازار تاریخی ثبتی اردبیل، اماکن تجاری که جهت نوسازی و تجدید بنا و بدون پروانه با تاییدیه میراث فرهنگی اقدام نموده اند به شرط عدم توسعه ملک عوارض حذف پارکینگ اخذ نخواهد شد و همچنین احداث بالکن در این مغازه ها تـا هر مساحت در محاسبه کسری یـا عـدم اجرای پارکینگ تاثیر نداشته ولـی سایر جـرایم و عوارضات طبق ضوابط بایستی اخذ گردد. "

ب) ماده 23 تعرفه عوارض محلی سال 1391 مصوب شورای اسلامی شهر اردبیل در خصوص عوارض ابقاء اعیانی بعد از رای کمیسیون ماده 100 و پرداخت جریمه در زمان مراجعه:

" ماده 23 عوارض ابقاء اعیانی بعد از رای کمیسیون ماده 100 و پرداخت جریمه در زمان مراجعه سال 1391:

الف) ابقای اعیانی مسکونی:

1- جدول ابقاء اعیانی های پس از ماده 100 برای هر مترمربع مسکونی:

سال	عوارض احداثی	مازاد احداثی	حداکثر عوارض احداثی و مازاد
تا 66	P 5	—	—
از 67 تا 72	P 5/4	75/1 برابر مازاد طبق ماده 5	000/500/1
از 73 الی 84	P 5/3	5/1 برابر مازاد طبق ماده 5	000/800/1
85 به بعد	P 5/2	1 برابر مازاد طبق ماده 5	000/100/2

عوارضات طبق ضوابط بایستی اخذ گردد. "

" ماده 23 عوارض ابقاء اعیانی بعد از رای کمیسیون ماده 100 و پرداخت جریمه در زمان مراجعه سال 1391:

الف) ابقای اعیانی مسکونی:

1- جدول ابقاء اعیانی های پس از ماده 100 برای هر مترمربع مسکونی:

سال عوارض احداثی مازاد احداثی حداکثر عوارض احداثی و مازاد

تا 66 P 5 — —

از 67 تا 72 P 5/4 75/1 برابر مازاد طبق ماده 5 000/500/1

از 73 الی 84 P 5/3 5/1 برابر مازاد طبق ماده 5 000/800/1

85 به بعد P 5/2 1 برابر مازاد طبق ماده 5 000/100/2

2- در خصوص مالکینی که بدون پروانه و یا بر خلاف نقشه پروانه ساختمانی صادره ( در طبقه سوم مسکونی و به بالا) مبادرت به احداث مازاد بر تراکم به صورت یک یا چند طبقه و یا تبدیل یک واحد به دو یا چند واحد می نمایند، علاوه بر پرداخت عوارض احداثی و کسری فضای آزاد و کسری پارکینگ و … بهاء خدمات احداث طبقه اضافی و بزرگترین مساحت تبدیلی برای هر مترمربع در اولین مراجعه برای استعلام به شرح ذیل اخذ خواهد شد.

حداکثر ارزش اعیانی = 60000 ریال 5/1 × ( p6+ یک برابر ارزش اعیانی )

تبصره: برای احداثی های قبل از طرح تفصیلی سال 12/4/1384 و همچنین محلات مقرر در بند 1 ماده 34 این فرمول به نصف کاهش می یابد.

3- کلیه عوارضات متعلقه بعد از جریمه ماده 100 برای بند (الف) و (ب) ماده 23، برابر ضوابط و ارزش منطقه ای زمان مراجعه محاسبه و اخذ خواهد شد.

ب) ابقاء اعیانی غیر مسکونی ( کاربریهای تجاری، خدماتی و … ) پس از پرداخت جریمه ماده 100:

1- ابقاء اعیانی های پس از جریمه ماده 100 برای احداثی های غیر مسکونی به عنوان عوارض بهاء خدمات به شرح ذیل اخذ خواهد شد و در زمان نقل و انتقال عوارضات مربوط به ماده 24 نیز طبق مقررات اخذ می شود.

3% از ما به التفاوت قیمت گذاری سرقفلی سال جاری با سال احداث برای احداثی های تا سال 1372

6% از ما به التفاوت قیمت گذاری سرقفلی سال جاری با سال احداث برای احداثی های از سال 1373 الی 1384

12% از ما به التفاوت قیمت گذاری سرقفلی سال جاری با سال احداث برای احداثی های از سال 1385 به بعد

2- برای احداثیهای غیر مسکونی در صورتی که هرگونه افزایش در دهنه و ارتفاع داشته باشد ولی مساحت تغییر نکند با دهنه و ارتفاع اضافه بر وضع موجود و با ارزش منطقه ای زمان مراجعه پذیره کل زیربنا محاسبه و عوارض یک سوم پذیره آن اخذ خواهد شد و چنانچه مساحت آن نیز تغییر کند یا احداثی جدید داشته باشد صرفاً اضافه احداثی جدید و مساحت تبدیلی جدید با دهنه و ارتفاع وضع موجود محاسبه و اخذ خواهد شد.

3- برای احداثی های غیر مسکونی ( از سال 1388 به بعد ) اگر جریمه آنها از طریق آرای ماده 100 به صورت مازاد بر تراکم باشد بهاء خدمات تغییر کاربری اعیانی آن نیز طبق ماده 7 تعرفه اخذ خواهد شد و اگر به صورت سرقفلی (یک پنجم قیمت گذاری ماده 100 ) اخذ شده باشد شامل بهاء خدمات نمی شود.

4- در صورتی که مالک یک باب تجاری و یا خدماتی و صنعتی و کارگاهی را بدون مجوز افزایش بنا به دو یا چند باب را تبدیل و یا تجمیع نمایند پس از رای کمیسیون ماده 100 از بابت کل مساحت تبدیلی و یا تجمیعی، عوارضی معادل 5/3 برابر ارزش منطقه ای اخذ خواهد شد.

5- از بابت پیش آمدگی، در صورتی که کمیسیون ماده 100 نسبت به ابقای آن رای صادر نماید، 5/1 برابر عوارض طبق ماده 10 تعرفه مصوب اخذ خواهد شد.

6- املاکی کـه بـر خلاف کاربری از آنها استفاده تجاری یا اداری و یا خدماتی شده است و در موقع مراجعه اقدام بـه تخلیه و رفع خلاف گردیده برای هـر سال مـورد استفاده 7% عوارض پذیره حداکثر تا 25% اخذ خواهد شد و این موضوع به مفهوم تغییر کاربری و نوع استفاده ملک نخواهد بود و در صورت استفاده مجدد موضوع به کمیسیون ماده 100 ارجاع و در صورت ابقا علاوه بر جریمه عوارضات مربوطه نیز اخذ خواهد شد.

7- چنانچه ملکی از بابت ماده 100 بدهی دارد ضمن اخذ جریمه ماده 100 سایر عوارضات متعلقه بعد از ماده 100 نیز محاسبه و همزمان وصول خواهد شد و اجرای احکام ماده 100 می بایست این موضوع را به مودی تفهیم نماید.

8- طبق دستورالعمل 61/72350-13/6/84 مدیر کل امور حقوقی وزارت کشور در خصوص وصول عوارض از موارد خلافی که منتهی به صدور رای کمیسیون ماده 100 گردیده است و به موجب رای موخر 587-25/11/83 هیات عمومی دیوان عدالت اداری شهرداری می تواند علاوه بر جرایم کمیسیون ماده 100 عوارض قانونی مربوط به تخلفات ساختمانی و سایر عوارضات را نیز وصول نماید. "

ج) ماده 28 تعرفه عوارض محلی سالهای 1392 و 1393 مصوب شورای اسلامی شهر اردبیل درخصوص عوارض ابقاء اعیانی بعد از رای کمیسیون ماده 100 و پرداخت جریمه در زمان مراجعه:

" ماده 28- عوارض ابقاء اعیانی بعد از رای کمیسیون ماده صد و پرداخت جریمه در زمان مراجعه (سال 1392)

الف) ابقای اعیانی مسکونی:

1- جدول ابقاء اعیانی پس از ماده 100 برای هر مترمربع مسکونی:

سال	عوارض احداثی	مازاد احداثی	حداکثر عوارض احداثی و مازاد
تا 66	P 6	———	———–
از 67 تا 72	P 5	75/1 برابر مازاد طبق ماده 5	000/600/1
تا 73 الی 84	P 4	5/1 برابر مازاد طبق ماده 5	000/000/2
85 به بعد	P 3	25/1 برابر مازاد طبق ماده 5	000/500/2

بالا) مبادرت به احداث مازاد بر تراکم به صورت یک یا چند طبقه ( واحد ) و یا تبدیل یک واحد به دو یا چند واحد دیگر می نمایند ، علاوه بر پرداخت عوارض احداثی و کسری فضای آزاد و کسری پارکینگ و …، بهاء خدمات احداث طبقه اضافی و بزرگترین مساحت تبدیلی برای هر مترمربع در اولین مراجعه برای استعلام بشرح ذیل اخذ خواهد شد.

حداکثر ارزش اعیانی = 70000 ریال 5/1×( p7+ یک برابر ارزش اعیانی )

تبصره: برای احداثی های قبل از طرح تفصیلی سال 12/4/1384 و همچنین محلات مقرر در بند یک ماده 30 این فرمول به نصف کاهش می یابد.

3- کلیه عوارضات متعلقه بعد از جریمه ماده 100 برای بند (الف) و (ب) ماده 28، برابر ضوابط و ارزش منطقه ای زمان مراجعه محاسبه و اخذ خواهد شد.

ب) ابقاء اعیانی غیر مسکونی ( کاربریهای تجاری، خدماتی و … ) پس از پرداخت جریمه ماده 100:

1- برای احداثی های غیر مسکونی که نسبت به سال جریمه شده و از تاریخ 1/11/1389 به بعد جریمه گردد، عوارض بهاء خدمات به شرح ذیل اخذ خواهد شد و در زمان نقل و انتقال عوارضات مربوط به ماده 25 نیز طبق مقررات اخذ می شود.

5% از مابه التفاوت قیمت گذاری سرقفلی سال جاری با سال احداث برای احداثی های تا سال 1372

10% از مابه التفاوت قیمت گذاری سرقفلی سال جاری با سال احداث برای احداثی های از سال 1373 الی 1384

15% از مابه التفاوت قیمت گذاری سرقفلی سال جاری با سال احداث برای احداثی های از سال 1385 به بعد

2- برای احداثی های غیر مسکونی در صورتی که هرگونه افزایش در دهنه و ارتفاع داشته باشد ولی مساحت تغییر نکند با دهنه و ارتفاع اضافه بر وضع موجود و با ارزش منطقه ای زمان مراجعه پذیره کل زیر بنا محاسبه و عوارض یک سوم پذیره آن اخذ خواهد شد و چنانچه مساحت آن نیز تغییر کند یا احداثی جدید داشته باشد صرفاً اضافه احداثی جدید و مساحت تبدیلی جدید با دهنه و ارتفاع وضع موجود محاسبه و اخذ خواهد شد.

3- برای احداثی های غیر مسکونی ( از سال 1388 به بعد ) اگر جریمه آنها از طریق آرای ماده صد به صورت مازاد بر تراکم باشد بهاء خدمات تغییر کاربری اعیانی آن نیز طبق ماده 8 تعرفه اخذ خواهد شد و اگر به صورت سرقفلی (یک پنجم قیمت گذاری ماده 100 ) اخذ شده باشد شامل بهاء خدمات نمی شود.

4- در صورتی که مالک یک باب تجاری و یا خدماتی و صنعتی و کارگاهی را بدون مجوز افزایش بنا به دو یا چند باب را تبدیل و یا تجمیع نمایند پس از رای کمیسیون ماده 100 از بابت کل مساحت تبدیلی و یا تجمیعی، عوارضی معادل 5 برابر ارزش منطقه ای اخذ خواهد شد.

5- از بابت پیش آمادگی، در صورتی که کمیسیون ماده 100 نسبت به ابقای آن رای صادر نماید، 5/1 برابر عوارض طبق ماده 11 تعرفه مصوب اخذ خواهد شد.

6- چنانچه ملکی از بابت ماده 100 بدهی دارد ضمن اخذ جریمه ماده 100 سایر عوارضات متعلقه بعد از ماده 100 نیز محاسبه و همزمان وصول خواهد شد و اجرای احکام ماده 100 می بایست این موضوع را به مودی تفهیم نماید.

7- طبق دستورالعمل 61/72350-13/6/84 مدیرکل امور حقوقی وزارت کشور در خصوص وصول عوارض از موارد خلافی که منتهی به صدور رای کمیسیون ماده 100 گردیده است و به موجب رای موخر 587-25/11/1383 هیات عمومی دیوان عدالت اداری شهرداری می تواند علاوه بر جرایم کمیسیون ماده 100 عوارض قانونی مربوط به تخلفات ساختمانی و سایر عوارضات را نیز وصول نماید. "

د) ماده 15 تعرفه عوارض محلی شهرداری اردبیل در سال 1394 مصوب شورای اسلامی شهر اردبیل در خصوص « بهای خدمات حذف پارکینگ ناشی از کسری یا حذف آن»:

" 1- تامین پارکینگ مورد نیاز در زمان اخذ پروانه ساختمانی برابر ضوابط طرح تفصیلی الزامی است و مراجعین ملزم به تامین آن می باشند. در صورتی که تامین پارکینگ برابر ضوابط مذکور در طرح تفصیلی یا طبق مصوبه کمیسیون ماده 5 مقدور نباشد بهای خدمات آن به ازای هر مترمربع معادل 50 برابر ارزش منطقه ای برای مسکونی و 70 برابر ارزش منطقه ای برای غیر مسکونی اخذ خواهد شد.

2- بهای خدمات این ماده در زمان عدم اجرای آن بعد از ابقاء اعیانی از طریق کمیسیون ماده 100 با اعمال ضریب 5/1 به مقادیر بند 1 محاسبه و اخذ خواهد شد.

3- در مراجعه جهت تفکیک اعیانی کلاً بهای خدمات این ماده ( در صورت عدم پرداخت) به شرح بند یک اخذ خواهد شد.

4- بهای خدمات این ماده برای احداثی هایی که جرایم ماده 100 آنها تا پایان سال 1384 تعیین شده باشد 50% عوارض بند 1 و 2 این ماده اخذ خواهد شد و برای احداثی قبل از سال 1367 کلاً اخذ نخواهد شد ( مشروط بر اینکه برای تفکیک اعیانی نباشد).

5- در جهت تشویق مودیان برای صدور پروانه احداث پارکینگ طبقاتی و برای احداث 12% کل زیربنا مفید آن به صورت تجاری عوارض اخذ نخواهد شد مشروط بر اینکه صرفاً جهت استفاده پارکینگ عمومی بوده و از بابت تامین و کسری پارکینگ زیربنای احداثی نباشد.

6- بالکن داخل مغازه با هر مساحت در محاسبات مربوط به این ماده تاثیر نخواهد داشت.

7- در محدوده بازار تاریخی ثبتی اردبیل، اماکن تجاری که جهت نوسازی و تجدید بنا و بدون پروانه با تاییدیه میراث فرهنگی اقدام نموده اند به شرط عدم توسعه ملک بهای خدمات این ماده اخذ نخواهد شد.

8- برای مغازه های واقع در پاساژ برابر ضوابط طرح تفصیلی به ازای هر سه باب، یک پارکینگ در نظر گرفته می شود مشروط بر اینکه مساحت هر سه باب از 90 مترمربع بیشتر نباشد و در صورت درخواست بیش از 90 مترمربع طبق ضوابط پارکینگ وصول شده و مغازه هایی که ورودی مستقیم به خیابان داشته باشند نیز همانند تجاریهای بر خیابان محاسبه و اخذ خواهد شد.

9- در صورت تایید کمیسیونهای مربوطه در خصوص تامین پارکینگ مورد نیاز در محوطه فضای باز کاربریهای ورزشی، فرهنگی، گردشگری، تفریحی، آموزشی، درمانی، صنعتی وکارگاهی 50% بهای خدمت این ماده محاسبه و

اخذ خواهد شد. "

هـ) ماده 27 تعرفه عوارض محلی شهرداری اردبیل در سال 1394 مصوب شورای اسلامی شهر اردبیل در خصوص عوارض ابقاء اعیانی بعد از کمیسیون ماده 100 و پرداخت جریمه در زمان مراجعه:

" ماده 27 : عوارض ابقاء اعیانی بعد از رای کمیسیون ماده صد و پرداخت جریمه در زمان مراجعه ( سال 1394 )

الف) ابقای اعیانی مسکونی:

1- جدول ابقاء اعیانی های پس از ماده 100 برای هر مترمربع مسکونی:

سال	عوارض احداثی	مازاد احداثی
تا 66	P 7	————
از 67 تا 72	P 6	75/1 برابر مازاد طبق ماده 5
از 73 الی 84	P 5	5/1 برابر مازاد طبق ماده 5
85 به بعد	P 4	25/1 برابر مازاد طبق ماده 5

2- در خصوص مالکینی که بدون پروانه و یا بر خلاف نقشه و پروانه ساختمانی صادره اقدام به احداث از واحد سوم یا طبقه سوم مسکونی و به بالا و یا تبدیل یک واحد به دو یا چند واحد دیگر می نمایند، علاوه بر پرداخت عوارض احداثی بهاء خدمات بیش از سطح اشغال مجاز و بهاء خدمات حذف پارکینگ و … بهاء خدمات احداث طبقه اضافی و بزرگترین مساحت تبدیلی برای هر مترمربع در اولین مراجعه برای استعلام به شرح جدول ذیل اخذ خواهد شد:

احداث طبقه سوم و چهارم مسکونی و یا تبدیل از 2 واحد به 3 یا 4 واحد مسکونی	5/2×(p 7+ یک برابر ارزش اعیانی)	حداکثر ارزش اعیانی = 000/75 ریال
احداث طبقه پنجم و به بالای مسکونی و یا تبدیل از 4 واحد به 5 واحد و به بالا	6×(p 7+ یک برابر ارزش اعیانی)
تبدیل یک واحد به دو یا چند واحد مسکونی دیگر بر اساس بزرگترین مساحت تبدیلی	5/2×(p 7+ یک برابر ارزش اعیانی)

اخذ خواهد شد. "

" ماده 27 : عوارض ابقاء اعیانی بعد از رای کمیسیون ماده صد و پرداخت جریمه در زمان مراجعه ( سال 1394 )

الف) ابقای اعیانی مسکونی:

1- جدول ابقاء اعیانی های پس از ماده 100 برای هر مترمربع مسکونی:

سال عوارض احداثی مازاد احداثی

تا 66 P 7 ————

از 67 تا 72 P 6 75/1 برابر مازاد طبق ماده 5

از 73 الی 84 P 5 5/1 برابر مازاد طبق ماده 5

85 به بعد P 4 25/1 برابر مازاد طبق ماده 5

احداث طبقه سوم و چهارم مسکونی و یا تبدیل از 2 واحد به 3 یا 4 واحد مسکونی 5/2×(p 7+ یک برابر ارزش اعیانی) حداکثر ارزش اعیانی = 000/75 ریال

احداث طبقه پنجم و به بالای مسکونی و یا تبدیل از 4 واحد به 5 واحد و به بالا 6×(p 7+ یک برابر ارزش اعیانی)

تبدیل یک واحد به دو یا چند واحد مسکونی دیگر بر اساس بزرگترین مساحت تبدیلی 5/2×(p 7+ یک برابر ارزش اعیانی) تبصره1: اگر زیر زمین یا پیلوت تبدیل به واحد مسکونی گردد به صورت یک طبقه یا واحد مفید منظور و عوارضات این بند به صورت طبقه یا واحد آخر محاسبه خواهد شد.

تبصره2: برای احداثی های قبل از طرح تفصیلی سال 12/4/1384 و همچنین محلات مقرر در بند یک ماده 29 این فرمول به نصف کاهش می یابد.

3- کلیه عوارضات متعلقه بعد از جریمه ماده 100 برای بند (الف) و (ب) ماده 27 برابر ضوابط و ارزش منطقه ای زمان مراجعه محاسبه و اخذ خواهد شد.

ب) ابقا اعیانی غیر مسکونی (کاربریهای تجاری، خدماتی و …) پس از پرداخت جریمه ماده 100:

1- برای احداثی های غیر مسکونی که نسبت به سال جریمه شده و از تاریخ 1/11/1389 به بعد جریمه گردد، عوارض بهای خدمات به شرح ذیل اخذ خواهد شد و در زمان نقل و انتقال بهای خدمات مربوط به ماده 24 نیز طبق مقررات اخذ می شود.

5% از مابه التفاوت قیمت گذاری سرقفلی سال جاری یا سال احداث برای احداثی های تا سال 1372

10% از مابه التفاوت قیمت گذاری سرقفلی سال جاری یا سال احداث برای احداثی های از سال 1372 الی 1384"

در پاسخ به شکایت مذکور، رییس شورای اسلامی شهر اردبیل به موجب لایحه شماره 29358-20/9/1396 توضیح داده است که:

" مدیرکل محترم هیات عمومی دیوان عدالت اداری

سلام علیکم

احتراماً عطف به اخطاریه شماره 96/438 -22/8/1396 موضوع دادخواست شماره 950903300602 در خصوص شکایت آقایان خلیل، جلیل، کریم و سلیم همگی عجم به طرفیت شورای اسلامی شهر اردبیل و شهرداری اردبیل دایر بر ابطال مواد 16 و 23 تعرفه عوارض سال 1391 و مواد 28 و 16 از تعرفه عوارض سال 1392، مطالب ذیل الذکر به عنوان لایحه دفاعیه در فرجه مقرر به حضور تقدیم می گردد.

1- در محدوده ملک متنازع فیه به پلاک ثبتی 1637 مالک ابتدا در سال 1377 نسبت به احداث ساختمان مازاد بر پروانه در زیرزمین به مساحت 69/86 مترمربع اقدام که جریان امر به کمیسیون ماده 100 ارجاع و این کمیسیون طی حکم مورخ 9/10/1377 بر اخذ جریمه صادر و مالک نیز نسبت به پرداخت آن اقدام کرد متعاقباً مالک دوباره در سال 1380 مرتکب تخلفات ساختمانی به این شرح گردید: 1) احداث همکف تجاری با استفاده تجاری به مساحت 37/111 متر 2) احداث نمازخانه و استفاده تجاری از آن بـه مساحت 03/14 متر 3) احـداث موتـورخانه تجاری به مساحت 81/15 متر 4) احداث راه پله تجاری به مساحت 20/14 متر 5) تبدیل همکف انباری به تجاری مساحت 02/110 متر 6) تبدیل زیرزمین انباری تجاری به خدماتی به مساحت 69/381 متر ( استفاده به عنوان تالار) 7) تبدیل طبقه اول مسکونی به مساحت 84/379 متر (استفاده به عنوان تالار)، در این خصوص نیز پرونده به کمیسیون موضوع ماده 100 قانون شهرداری ارجاع و این کمیسیون پس از ارجاع امر به کارشناسی نسبت به صدور حکم در پرونده کلاسه 14571/1-94 موضوع ملک متنازع فیه مبنی براخذ جریمه مستنداً به تبصره 4 ماده 100 قانون شهرداری اقدام کرد. همان گونه که ملاحظه می فرمایید در تخلفات مبحوث عنه و در حکم صادره توسط ماده 100 مورد اشاره شاکیان اساساً به کسری پارکینگ و صدور جریمه در این خصوص اشاره نشده است. ابلاغیه رای مذکور به تاریخ 16/12/1394 که به امضای سلیم عجم رسیده موید عدم اخذ جریمه در خصوص میزان کسری پارکینگ می باشد. لذا تا به این مرحله از رسیدگی نسبت به تعیین و اخذ جریمه در خصوص کسری پارکینگ اقدامی نشده است.

2- مستحضرید مطابق بندهای 1 و 2 ماده 29 آیین نامه مالی شهرداریها، عوارض از منابع درآمد شهرداریهاست بدون آن که مطالبه و وصول آنها مرتبط با وقوع یا عدم وقوع تخلفی در ساختمان موضوع عوارض مربوط باشد. از جمله مبانی قانونی این مصوبات می توان به بند 1 ماده 35 قانون تشکیلات شوراهای اسلامی کشور مصوب اول آذر 1361، بند 16 ماده 71 و ماده 77 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال 1375 اشاره کرد اما جریمه مطابق تبصره های 2 تا 5 ماده 100 قانون شهرداری، ضمانت اجرای قانون وقوع تخلفات ساختمانی است که در چارچوب حداقل و حداکثر مقرر در تبصره های یاد شده و بر اساس معیارهای مقرر در آنها توسط کمیسیونهای ماده 100 پیش بینی می شود از جمله تفاوتهای دیگر جریمه و عوارض می توان به دوگانگی مراجع تعیین عوارض و جریمه، عدم وحدت مراجع حل اختلاف ناشی از وضع عوارض و تعیین جریمه، مقررات موجود دلیل بر وجود تفاوت ماهوی میان عوارض و جریمه اشاره نمود. لذا بر خلاف تصور شاکیان که مبنای طرح شکایت بوده اخذ جریمه موجب انتفای عوارض مربوط نخواهد بود.

3- مواد موضوع شکایت از تعرفه عوارض سالهای 1391 و 1392 در خصوص ابقای اعیانی و احداث مازاد بر تراکم می باشد. اولاً : احداث مازاد بر تراکم، در تضاد با طرح مصوب و حقوق افراد بوده و از سویی موجب استفاده بیشتر از خدمات شهری در هر وجه آن و ایجاد ارزش افزوده بر ملک می گردد در این مواد به تجویز قوانین متعدد از جمله ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده تصویب عوارض پیش بینی شده است. ثانیاً: برابر تبصره 5 بند (ب) مصوبه قانونی شماره 34/3/1/3900-17/2/1369 وزارت کشور در مورد عوارض زیربنا در محاسبه عوارض صدور پروانه ساختمانی یا بناهای احداثی مازاد بر پروانه ساختمانی یا بناهای احداثی بدون پروانه ساختمانی در صورتی که رای قطعی کمیسیون ماده 100 بر ابقای بنا باشد، کل بنا (سطح ناخالص کل بنا) و ردیف مربوطه از جداول منظور و مابه التفاوت عوارض محاسبه شده دریافت خواهد شد. بدیهی است در ساختمانهایی که قبل از ابلاغ بخشنامه مورخ 19/1/1369 پروانه ساختمانی دریافت داشته اند و بعداً مرتکب خلاف شده یا می شوند، پس از صدور رای قطعی کمیسیون ماده 100 مبنی بر ابقای بنا، عوارض صدور پروانه ساختمانی بنای احداثی مازاد بر پروانه و یا بدون پروانه محاسبه و از مالک اخذ خواهد شد. اطلاق موجود در عبارت « ابقای بنا» مندرج در صدر تبصره 5 این مصوبه شامل فرضهای زیر است: 1- تخلفی صورت گرفته و با تعیین جریمه رای قطعی کمسیون ماده 100 مبنی بر ابقای بنا صادر شده است. 2- نظر به رای قطعی کمیسیون ماده 100 اساساً تخلفی صورت نگرفته و حکم بر ابقای بنا صادر شده است. بنابراین وصول عوارض برابر بندهای مورد شکایت از تعرفه عوارض سال 1391 و 1392 موافق قانون بوده و اعتراض به آن خالی از وجاهت قانونی است.

4- برابر ماده 77 قانون شهرداری، در خصوص عوارض مورد مطالبه شهرداری، هرگونه اعتراض اشخاص مودی نسبت به عوارض شهرداری، بدواً در کمیسیون موضوع این ماده قانونی بررسی می گردد. با عنایت به اینکه در خصوص عوارض موضوع شکایت تاکنون اعتراضی از ناحیه شاکیان به این کمیسیون واصل نشده و از سویی توجهاً به تاریخ تصویب قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری در سال 1392 و عطف بماسبق نشدن این قانون و نیز با توجه به تاریخ عوارض موضوع شکایت، بدیهی است که قانون زمان مطالبه عوارض به صورت عام حاکم بوده و برابر این قانون شاکیان بایستی بدواً نسبت به اعتراض به موضوع در کمیسیون موضوع ماده 77 اقدام می نمودند.

5- برابر رای هیات تخصصی عمران، شهرسازی و اسناد در شماره پرونده ع/91/91 به شماره دادنامه 212-29/9/1395 که مقرر نموده « طبق بند 16 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال 1375» تصویب لوایح برقراری یا لغو عوارض شهر و همچنین تغییر نوع و میزان آن با در نظر گرفتن سیاست عمومی دولت که از سوی وزارت کشور اعلام می شود از جمله وظایف و مسیولیتهای شورای اسلامی شهرها محسوب شده و در تبصره 1 ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 1387، وضع عوارض محلی جدید که تکلیف آنها در این قانون مشخص نشده باشند، با رعایت مقررات مربوط تجویز شده است و با توجه به اینکه هیات عمومی دیوان عدالت اداری نیز طبق رای شماره 199-10/4/1390 ماده 18 تعرفه عوارض سال 1388 شهرداری تبریز ( عوارض ابقای اعیانیها) را مغایر با قانون و خارج از حدود اختیارات تشخیص نداده است و ماده 18 و تبصره های 3 و 7 مورد شکایت از تعرفه عوارض سال 1390 شهرداری تبریز را مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات ندانسته و به استناد مواد 12 و 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری رای به رد شکایت صادر نموده، لذا با توجه به اینکه ماهیت قضیه با مراتب مذکور تفاوتی ندارد و عنایتاً به وحدت ملاک در هر دو موضوع لذا شکایت مطروحه خالی از وجاهت است. "

در اجرای ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 پرونده به هیات تخصصی عمران، شهرسازی و اسناد دیوان عدالت اداری ارجاع شد و هیات مذکور در خصوص خواسته شاکی، مواد 23 سال 1391، ماده 28 سالهای 1392 و 1393 و ماده 27 سال 1394 از تعرفه عوارض محلی شهرداری اردبیل تحت عنوان عوارض ابقاء اعیانی بعد از رای کمیسیون ماده 100 و پرداخت جریمه در زمان مراجعه به استثناء عوارض کسری پارکینگ، کسری فضای آزاد، تغییر کاربری و مازاد احداثی بیش از یک برابر از مصوبات شورای اسلامی شهر اردبیل را مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات ندانسته است و به موجب دادنامه شماره 271- 31/2/1397 رای به رد شکایت شاکی صادر کرده است. رای مذکور به علت عدم اعتراض از سوی رییس دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافته است.

ضمناً به موجب رای شماره 182-2/3/1396 ماده 16 تعرفه عوارض سال 1393 و ماده 15 تعرفه عوارض سال 1394 ناظر بر عوارض حذف و کسری پارکینگ و بهای خدمات حذف پارکینگ ناشی از کسری و حذف آن ابطال شده است.

پرونده در راستای رسیدگی به بندهای 16 از تعرفه عوارض محلی شهرداری اردبیل مبنی بر وضع عوارض حذف و کسری پارکینگ در سالهای 1391 و 1392 و مواد 23، 27 و 28 از سالهای 1391 الی 1394 در خصوص تجویز اخذ عوارض حذف و کسری پارکینگ و عوارض کسری فضای آزاد از مصوبات شورای اسلامی شهر اردبیل در دستور کار هیات عمومی دیوان عدالت اداری قرار گرفت.

هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 26/4/1397 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

بـا توجه بـه اینکه در آراء متعدد هیـات عمومی دیـوان عدالت اداری وضع عـوارض برای حـذف و کسری پارکینگ و کسری فضای آزاد در مصوبات شوراهای اسلامی شهرها مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات تشخیص و ابطال شده است، بنابراین بندهای 16 مصوبات شورای اسلامی شهر اردبیل مبنی بر وضع عوارض حذف و کسری پارکینگ در سالهای 1391 الی 1392 و در آن قسمت از مواد 23، 27 و 28 از سالهای 1391 الی 1394 مبنی بر تجویز اخذ عوارض حذف و کسری پارکینگ و عوارض کسری فضای آزاد به دلایل مندرج در آراء شماره 182- 2/3/1396 و 1529- 24/9/1393 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات قانونی بوده و با استناد به بند 1 ماده 12 و مواد 88 و 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می شود.

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری

محمدکاظم بهرامی