کلاسه پرونده: 92/195
شاکی: آقای سالار رضایی به وکالت از شرکت شکلات پرند
موضوع: وضع عوارض حق النظاره به وسیله شرکت آب خارج از حدود اختیار تشخیص داده شد
تاریخ رای: پنج‌شنبه 11 تیر 1394
شماره دادنامه: 263
گردش کار: آقای سالار رضایی به وکالت از شرکت شکلات پرند به موجب دادخواستی ابطال مصوبات جلسه 1498-1390/8/22 و 1500- 1390/9/21 هیات مدیره شرکت آب منطقه ای تهران را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که: " احتراماً، ضمن ایفاد دادخواست و ضمایم آن به وکالت از شرکت شاکی به استحضار آن عالی مقام قضایی می رساند: حسب اوراق پیوست اداره طرف شکایت طی اخطاریه های صادر شده به شماره 418/9861- 418-9863- 1391/11/8 به شرکت موکل اعلام کرده که پرداختیهای شرکت از بابت حق النظاره در سنوات گذشته به صورت علی الحساب بوده و می بایست مجدداً نسبت به پرداخت مبلغ گواهی به عنوان مابه التفاوت اقدام نماید در غیر این صورت چاههای موجود در شرکت پلمپ و یا مسلوب الانتفاع می گردد. این در حالی است که شرکت طی سالهای ماضی مبلغ حق النظاره چاههای متعلقه را طبق تصویر فیشهای پیوست دادخواست مرتباً و به صورت کامل پرداخت و سوابق آن نیز در پرونده کلاسه 1017-10027-10001 اداره طرف شکایت مضبوط است. مع الاصف اداره معنونه ضمن عدول از مبانی قانونی، رجوع به قانون عطف به ماسبق نموده بدون لحاظ این مهم که از منظر قانونگذار عطف بماسبق در قوانین حقوقی متصور و میسور نبوده و اثر قانونی نیز نسبت به آتیه است. توجهاً به مراتب معنونه و توالی آتی الذکر اداره طرف شکایت بدون وجهه قانونی حقوق حقه شرکت موکل تضییع و موکل را ملزم به پرداخت حق النظاره تعیین به صورت مابه التفاوت مازاد سنوات 1380 تا 1390 به مبلغ حدود 000/000/210 (دویست و ده میلیون ریال) کرده است که با بررسی اجمالی آن مغایرت صریح اجرای بخشنامه معترضٌ عنه با مُر قانون واضح و مبرهن و موید جایگاه آن دیوان به عنوان مرجع صالح در اجابت این تظلم خواهی است که با لحاظ عدول از مبانی آن اداره در سدد اجهاف و وصول مبالغی این چنینی بدون رعایت موازین قانونی و شرعی که استدعای صدور حکم مبنی بر ابطال بخشنامه مذکور و ممانعت از تسری آن به صورت علی الحساب به سنوات گذشته علی رغم صدور فیشهای پرداختی به صورت قطعی است که از آن عالی مقامان تقاضای صدور حکم به شرح ستون خواسته متمنی است. " در پاسخ به اخطاریه رفع نقصی که توسط اداره کل هیات عمومی دیوان عدالت اداری برای شاکی ارسال شده بود، وی به موجب لایحه ای که به شماره 125- 1393/3/24 ثبت دفتر هیات عمومی دیوان عدالت اداری شده توضیح داده است که: " احتراماً، ضمن ایفاد مرقومه به وکالت از شاکی در پرونده کلاسه 92/195 آن هیات به خواسته ابطال بخشنامه 311/746/90- 1390/8/22 به شرح تصویر پیوست که از سوی هیات مدیره شرکت آب منطقه ای تهران بنابر ابلاغیه وزارت نیرو برای ادارات و سازمانهای تابعه در خصوص اخذ حق النظاره مجدد از واحدهای صنعتی از سالهای 1380 تا 1390 دلالت دارد مطالبی چند در راستای دادخواست تقدیمی و خواسته مطروحه به محضر آن عالی مقامان قضایی ایفاد می گردد که رجاء واثق در امعان نظر و بذل عنایت موجبات مزید امتنان خواهد بود. اولاً: مصوبه مذکور موضوع بیستمین جلسه کمیته هیات مدیره شرکت آب منطقه ای تهران می باشد که بدون مجوز قانونی در متن آن مصوب کرده است که حق النظاره چاههای واحدهای صنعتی پرداختی به این شرکت از سال 1380 تا 1390 به صورت علی الحساب محاسبه و برخلاف موازین قانونی و شرعی مجدداً مبلغ مذکور و مابه التفاوت سنوات ماضی وصول شود که این مهم فاقد محمل قانونی بدون کسب مجوز از شورای عالی پول و اقتصاد که از سال 1372 دیگر جلسه ای نداشته و همچنین مرجع ذی صلاح ثانی (هیات وزیران) تصمیم گیری شده است. ثانیاً: قاعده عطف به ماسبق نشدن قوانین در مانحن فیه نیز حاکمیت دارد زیرا شرکت شاکی حسب اخطاریه های واصله از سوی اداره متبوعه جمهور حق النظاره تعیینی را پرداخت کرده و هیچ بدهی در این خصوص ندارد و حسب الاستحضار در قوانین حقوقی عطف بماسبق شدن امری صرفاً در موارد خاص و آن هم با لحاظ شرایط و موازینی است که قانونگذار در این راستا اعمال می نماید که فی الواقع در تعارض با قاعده فقهی لاضرر و لا ضرار فی الاسلام و زیان مضاعف است. ثالثاً: مستفاد از مدلول مقررات قانونی بالاخص ماده 4 قانون مدنی اثر قانون نسبت به آتیه است حال آن که موضوع مورد تقاضا بخشنامه و مصوبه هیات مدیره شرکت بوده بر فرض محال مصوبات آن برای متخلفین از پرداخت حق النظاره و یا بر سنوات آتی مبنای محاسبه می بایست قرار گیرد. نظر به مراتب معنونه و ایفاد تصویر مصوبه مورد شکایت، استدعای رسیدگی و صدور حکم به شرح ستون خواسته و لایحه تقدیمی را از آن عالی مقامان قضایی دارد. " متن مصوبه جلسه 1498- 1390/8/22 هیات مدیره شرکت آب منطقه ای تهران به قرار زیر می باشد: شماره جلسه: 1498 تاریخ جلسه: 1390/8/22 شماره ابلاغ مصوبه: 114/142/90 اسامی اعضاء هیات مدیره: 1- خسرو ارتقایی رییس هیات مدیره و مدیر عامل 2- سیاوش غلامحسین زاده، محمدرضا بختیاری (اعضاء اصلی) شرح موضوع پیشنهاد دهنده نظریه هیات مدیره پیشنهاد شماره 311/746/90- 1390/8/22 دفتر برنامه ریزی آب و بودجه در خصوص تعرفه های حق النظاره چاههای مشمول ماده 5 قانون توزیع عادلانه آب ( شرب و بهداشت خانگی) و تعرفه های حق النظاره چاههای مشمول ماده 12 قانون توزیع عادلانه آب (صنعت و خدمات) در جلسه مطرح و با تعرفههای مذکور در پیشنهاد مورد اشاره پیوست موافقت به عمل آمد و مقرر گردید مطابق قوانین و مقررات اقدامات لازم صورت پذیرد دفتر برنامه ریزی آب و بودجه پیشنهاد مصوبه به شرح زیر می باشد: " موضوع: تعرفه پیشنهادی حق النظاره چاههای مشمول ماده 5 و ماده 12 قانون توزیع عادلانه آب ( شرب و بهداشت خانگی و صنعت و خدمات) الف- پیشنهاد واحد 1- بر اساس مصوبه بیستمین جلسه کمیته منطقه ای تعرفه های شرکت مورخ 1390/8/17 تعرفه پیشنهادی حق النظاره چاههای مشمول ماده 5 قانون توزیع عادلانه آب ( شرب و بهداشت خانگی) بنا بر بند ب ابلاغیه مقام عالی وزارت نیرو به میزان حداقل مقادیر جدول ذیل و تعرفه پیشنهاد حق النظاره چاههای مشمول ماده 12 قانون توزیع عادلانه آب (صنعت و خدمات) بر اساس محاسبات صورت گرفته به میزان مقادیر جدول ذیل جهت سالهای 1380- 1390 جهت تصویر هیات مدیره پیشنهاد می گردد. سال چاههای ماده 5 چاههای ماده 12 شرب و بهداشت خانگی صنعتی عمومی و دولتی آموزشی و اماکن مذهبی آزاد و عمرانی تجاری سایر حداقل تعرفه دریافتی سالیانه (ریال) تعرفه دریافتی به ازای هر متر مکعب (ریال) 1380 000/250/1 86 116 43 161 149 22 1381 000/500/1 86 116 43 161 149 22 1382 000/650/1 94 127 47 177 163 25 1383 000/810/1 103 139 51 192 178 28 1384 000/810/1 103 139 51 192 178 28 1385 000/810/1 103 139 51 193 178 28 1386 000/710/2 124 168 62 223 215 33 1387 000/850/2 133 180 67 249 230 36 1388 000/000/3 142 191 71 266 245 38 1389 000/000/3 142 191 71 266 245 38 1390 000/750/3 187 252 92 250 323 50 2- تعرفه های فوق الذکر علی الحساب می باشد. 3- تعرفه های قبل از سال 1380 بر اساس بخشنامه های ابلاغی اعمال گردد. پیشنهاد ارایه شده با اساسنامه و قوانین و مقررات حاکم بر شرکت مطابقت دارد. متن مصوبه جلسه 1500-1390/9/21 هیات مدیره شرکت آب منطقه ای تهران به قرار زیر می باشد: شماره جلسه: 1500 تاریخ جلسه: 1390/9/21 شماره ابلاغ مصوبه: 114/157/90 اسامی اعضاء هیات مدیره: 1- خسرو ارتقایی رییس هیات مدیره و مدیر عامل 2- سیاوش غلامحسین زاده، محمدرضا بختیاری (اعضاء اصلی) شرح موضوع پیشنهاد دهنده نظریه هیات مدیره پیشنهاد شماره 311/824/90- 1390/9/21 دفتر برنامه ریزی آب و بودجه در خصوص حداقل تعرفه های دریافتی سالیانه بابت حق النظاره چاههای مشمول ماده 12 قانون توزیع عادلانه آب ( مصارف صنعت و خدمات) در جلسه مطرح و پیرو مصوبه هیات مدیره به شماره 114/142/90- 1390/8/22 با کلیات مندرج در پیشنهاد مورد اشاره پیوست که در راستای تصمیمات بیست و یکمین جلسه کمیته منطقه ای تعرفه های شرکت مورخ 1390/9/9 تهیه گردیده است موافقت به عمل آمد و مقرر گردید مطابق قوانین و مقررات اقدامات لازم صورت پذیرد دفتر برنامه ریزی آب و بودجه پیشنهاد مصوبه به شرح زیر می باشد: " موضوع: تعرفه پیشنهادی حق النظاره چاههای مشمول ماده 5 و 12 قانون توزیع عادلانه آب ( شرب و بهداشت خانگی و صنعت و خدمات) الف- پیشنهاد واحد 1- بر اساس مصوبه بیستمین جلسه کمیته منطقه ای تعرفه های شرکت مورخ 1390/8/17 تعرفه پیشنهادی حق النظاره چاههای مشمول ماده 5 قانون توزیع عادلانه آب ( شرب و بهداشت خانگی) بنا بر بند ب ابلاغیه مقام عالی وزارت نیرو به میزان حداقل مقادیر جدول ذیل و تعرفه پیشنهادی حق النظاره چاههای مشمول ماده 12 قانون توزیع عادلانه آب (صنعت و خدمات) بر اساس محاسبات صورت گرفته به میزان مقادیر جدول ذیل جهت سالهای 1380- 1390 جهت تصویر هیات مدیره پیشنهاد می گردد. سال چاههای ماده 5 چاههای ماده 12 شرب و بهداشت خانگی صنعتی عمومی و دولتی آموزشی و اماکن مذهبی آزاد و عمرانی تجاری سایر حداقل تعرفه دریافتی سالیانه (ریال) تعرفه دریافتی به ازای هر متر مکعب (ریال) 1380 000/250/1 86 116 43 161 149 22 1381 000/500/1 86 116 42 161 149 23 1382 000/650/1 94 127 47 177 163 25 1383 000/810/1 103 129 51 192 178 28 1384 000/810/1 103 129 51 192 178 28 1385 000/810/1 103 139 51 193 178 28 1386 000/710/2 124 168 62 223 215 33 1387 000/850/2 132 180 67 249 230 36 1388 000/000/3 142 191 71 266 245 38 1389 000/000/3 142 191 71 266 245 38 1390 000/750/3 187 252 92 350 323 50 خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری 2- تعرفه های فوق الذکر علی الحساب می باشد. 3- تعرفه های قبل از سال 1380 بر اساس بخشنامه های ابلاغی اعمال گردد. پیشنهاد ارایه شده با اساسنامه و قوانین و مقررات حاکم بر شرکت مطابقت دارد. عنوان: بیست و یکمین کمیته منطقه ای تعرفه های شرکت مکان: دفتر معاونت برنامه ریزی و بهبود مدیریت زمان: تاریخ 1390/9/9 ساعت 13:30 خلاصه مذاکرات و تصمیمات: پیرو بیستمین جلسه کمیته منطقه ای تعرفه های شرکت، جلسه در خصوص نحوه محاسبه و حداقل دریافتی بابت حق النظاره چاههای ماده 12 مصارف صنعت و خدمات تشکیل گردید و پس از بحث و بررسی گزارش ارایه شده، اهم پیشنهادات و تصمیمات به شرح ذیل اتخاذ تصمیم گردید. 1- حداقل تعرفه سالیانه حق النظاره در مصارف مختلف تا دبی 5 لیتر در ثانیه برابر جدول ذیل مورد تصویب قرار گرفت. حق النظاره چاههای دارای دبی مجاز بیش از 5/0 لیتر در ثانیه، ضمن اخذ مبلغ حداقل دریافتی می بایست مابه التفاوت دبی مجاز از 5/0 لیتر در ثانیه با احتساب تعرفه های ابلاغی در حجم تخلیه سالیانه محاسبه می گردد. به عنوان مثال: ( حق النظاره چاه با دبی 5/14 لیتر در ثانیه بر اساس تعرفه)+ (حداقل دریافتی تعیین شده برای 5/0 لیتر در ثانیه) = میزان حق النظاره چاه با دبی 15 لیتر در ثانیه سال مصارف غیر خانگی ( حداقل تعرفه های دریافتی سالیانه (هزار ریال) صنعتی عمومی و دولتی آموزشی و اماکن آزاد و عمرانی تجاری سایر 1380 664/4 297/6 332/2 745/8 075/8 250/1 1381 597/5 556/7 799/2 494/10 690/9 500/1 1382 157/6 312/8 078/3 544/11 659/10 650/1 1383 754/6 118/9 377/3 663/12 692/11 810/1 1384 754/6 118/9 377/3 663/12 692/11 810/1 1385 754/6 118/9 377/3 663/12 692/11 810/1 1386 112/10 651/13 056/5 960/18 506/17 710/2 1387 634/10 356/14 317/5 939/19 411/18 850/2 1388 194/11 112/15 597/5 989/20 380/19 000/3 1389 194/11 112/15 597/5 989/20 380/19 000/3 1390 993/13 890/18 996/6 236/26 225/24 750/3 تعرفه های سال 1390 علی الحساب می باشد. 2- مقرر گردید از مشترکین مشمول ماده 5 که در سنوات قبل فاقد پروانه حفر و بهره برداری بوده اند مطابق جدول مصوبه شماره 114/142/90 – 1390/8/22 هیات مدیره تحت عنوان خسارت به آبخوان جرایم مربوطه اخذ گردد. در پاسخ به شکایت مذکور، مدیر دفتر حقوقی شرکت آب منطقه ای تهران به موجب لایحه شماره 131/4311/93- 1393/6/4 توضیح داده است که: " احتراماً، عطف به پرونده کلاسه 92/195 به شماره بایگانی 220-93 موضوع شرکت شکات پرند (فرمند) به طرفیت اداره امور آب شهرستانهای ساوجبلاغ و نظرآباد که دادخواست و ضمایم آن به این شرکت ابلاغ شده است لایحه به شرح ذیل در رد دعوای خواهان به حضور ایفاد می شود: در راستای اجرای قانون تبدیل ادارات کل استان به شرکتهای آب منطقه ای استان مصوب 1383/7/14 که مطابق قانون مارالاشعار شرکت آب منطقه ای استان البرز تشکیل و از این شرکت منتزع و مستقل شده است. مضافاً این که شرکت آب منطقه ای البرز پس از تاسیس دارای اساسنامه و شخصیت حقوقی مستقل است و کلیه انجام وظایف عملیاتی مدیریت منابع آب و حفاظت از منابع و تاسیسات آبی و اجرای طرهای عمرانی از قبیل احداث سد، کانال، .. در محدوده عملکرد جزء وظایف آن شرکت است. بر این بنیان در موارد مشابه و با همین استدلال در دعاوی به طرفیت این شرکت طی دادنامه های شماره 9209978610700590- 1392/6/31 صادر شده از شعبه هفتم دادگاه حقوقی اراک، دادنامه شماره 9309972625400387، دادنامه 9109972620300407 – 1391/4/31 و 9209972620300912-1392/10/18 صادر شده از شعبه سوم دادگاه حقوقی هشتگرد قرار رد دعوا اصدار یافته و در شعبه سوم دادگاه تجدیدنظر استان البرز طی دادنامه شماره 9209972613801127- 1392/9/4 تایید شده است که به پیوست تقدیم می شود. در این خصوص لازم به توضیح است که اگر چه آرای صادر شده از شعبه سوم دادگاه حقوقی اراک و هشتگرد برای آن شعبه لازم الاتباع نمی باشد ولی با عنایت به وحدت موضوع و اتخاذ ملاک از دادنامه مذکور و این که استدلال صورت گرفته در آن دادنامه در خصوص پرونده حاضر نیز قابل استناد است و به منظور جلوگیری از صدور آراء متعارض در موضوع واحد به نظر می رسد دادنامه های مذکور قابلیت استناد در پرونده حاضر را دارند. علاوه بر این ملاحظه می شود که در متن دادخواست نیز، اداره امور آب شهرستانهای ساوجبلاغ و نظر آباد که زیر مجموعه های شرکت آب منطقه ای البرز می باشند طرف دعوا قرار گرفته اند مضافاً این که اخطاریه های صادر شده جهت پرداخت حق النظاره نیز از این شرکت صادر نشده است و اصولاً دعوا به طرفیت این شرکت نیست. علی هذا نظر به موارد معنونه فوق پس از تشکیل شرکت آب منطقه ای استان البرز و انتقال طرحهای واقع در حوزه عملکرد آن شرکت و مطابق بند 4 ماده 84 قانون آیین دادرسی مدنی، دعوا متوجه این شرکت نبوده و تقاضای صدور قرار رد دعوا مورد استدعاست. ضمناً آقای احسان جهانی به عنوان نماینده حقوقی این شرکت جهت پیگیری و ادای توضیحات به حضور معرفی می شود. " در خصوص ادعای مغایر بودن مصوبات جلسات 1500-1390/9/21 و 1498-1390/8/22 هیات مدیره شرکت آب منطقه ای تهران با شرع مقدس اسلام، قایم مقام دبیر شورای نگهبان به موجب نامه شماره 2552/102/13- 1393/8/25 اعلام کرده است که: " موضوع مصوبات 1498-1390/8/22 و 1500-1390/9/21 هیات مدیره شرکت آب منطقه ای تهران، در جلسه مورخ 1393/8/21 فقهای معظم شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت و نظرفقهاء به شرح ذیل اعلام می گردد: بر اساس مستندات موجود مصوبات مذکور خلاف موازین شرع شناخته نشد، چنانچه مستندات و مصوبات دیگری برای تعیین حق النظاره قطعی قبلی وجود دارد، ارسال شود تا اظهار نظر گردد. " متعاقباً وکیل شاکی به موجب لایحه ای که به شماره 41- 1394/1/24 ثبت دفتر اندیکاتور هیات عمومی دیوان عدالت اداری شده اعلام کرده است که: " احتراماً، ضمن ایفاد مرقومه به وکالت از شرکت شکلات پرند در خصوص پرونده کلاسه 92/195 به خواسته ابطال مصوبه به شرح منعکس و مضبوط در پرونده امر به استحضار عالی می رساند: نظر به این که پرونده حسب اطلاع پس از بررسی تحت کلاسه 93/113 در کمیسیونهای تخصصی در شرف طرح در هیات عمومی دیوان می باشد مستدعی است توجهاً به این مهم که مصوبه معنونه موجبات زیان مضاعف و تضییع حق گردیده مستنداً به ماده 13 قانون تشکیلات دیوان عدالت اداری تقاضای ابطال مصوبه را از زمان اجرا متمنی است. " هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور روسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رای مبادرت میکند.
رای هیات عمومی
الف: نظر به این که به موجب نامه شماره 2552/102/93-1393/8/25 قایم مقام دبیر شورای نگهبان، مصوبات مورد شکایت توسط فقهای شورای نگهبان خلاف موازین شرع تشخیص نشده است، بنابراین در اجرای حکم مقرر در تبصره 2 ماده 84 و ماده 87 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392، مصوبات مورد اعتراض از این حیث قابل ابطال تشخیص نشد. ب: به موجب بند ب ماده 33 قانون توزیع عادلانه آب مصوب سال 1361، وضع عوارض حق النظاره با رعایت شرایط مقرر در بند مذکور به هیات وزیران واگذار شده است. نظر به این که مصوبات مورد شکایت به وسیله شرکت آب منطقه ای تهران، خارج از حدود اختیارات مصرح در قانون فوق الذکر تصویب شده است، بنابراین به استناد بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392، از تاریخ تصویب ابطال می شود.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری- محمدجعفر منتظری
