شماره دادنامه: 738
تاریخ دادنامه: 30/10/1392
کلاسه پرونده: 91/595
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای کیان سعیدی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال ردیف 34 مصوبه کمیسیون موضوع تبصره 2 ماده 7 قانون نظام مهندسی وکنترل ساختمان، ابلاغ شده به شماره 90/430/8890-11/3/1390 وزارت مسکن و شهرسازی [وزارت راه و شهرسازی]
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال ردیف 34 مصوبه کمیسیون موضوع تبصره 2 ماده 7 قانون نظام مهندسی وکنترل ساختمان، ابلاغ شده به شماره 90/430/8890-1390/3/11 وزارت مسکن و شهرسازی [وزارت راه و شهرسازی] را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که: " احتراماً، این جانب در مدرسه راهنمایی و دبیرستان تیزهوشان با رتبه اول و پایان دبیرستان در رشته مهندسی اکتشاف معدن وارد دانشگاه کردستان و جزو نخبه ها با رتبه اول مقطع کارشناسی را به پایان رسانده و به لحاظ علاقه و استعداد خدادادی در کارشناسی ارشد مهندسی عمران زلزله دانشگاه علم و صنعت قبول و با معدل 35/17 جزو فارغ التحصیلان ممتاز فارغ التحصیل شدم هم اکنون متاهل و در یک شرکت مهندسی مشاور مشغول فعالیت هستم (به مدت 2 سال) با امید به خدمت بهتر و بیشتر به جامعه و نظام مهندسی ساختمان استان کردستان مراجعه کردم جهت عضویت شرکت در امتحان بـرای اخذ پـروانه اشتغال بـه کار مهندسی، متاسفانه سازمان بـا ارایه نـامه شماره 90/430/8890- 1390/3/11 از ثبت نام خودداری کرد و مشاهده شد در ردیف 34 به عنوان مصوبه کمیسیون هم ارزی رشته ها اشعار می دارد « به دارندگان مدارک کارشناسی ارشد در هر یک از گرایشهای عمران که مدرک کارشناسی آنها در موضوع عمران نباشد با توجه به عدم گذرانیدن 70% از واحدهای کارشناسی عمران هیچ گونه پروانه اشتغال به کار مهندسی در رشته های اصلی یا مرتبط با عمران تعلق نمی گیرد». کمیسیون مذکور بر اساس تبصره 2 ماده 7 قانون نظام مهندسی ساختمان شکل گرفته، اگر به تبصره 2 ماده 7 مذکور دقت شود کمیسیون برای تعیین حدود صلاحیت دارندگان مدارک تحصیلی مرتبط با مهندسی ساختمان و … تشکیل و اختیار تصمیم گیری دارد نه برای تعیین حدود صلاحیت دارندگان مدارک کارشناسی ارشد مهندسی عمران که جزو رشته های اصلی است ( نه مرتبط)، در تبصره 1 ماده 7 قانون نظام مهندسی ساختمان رشته های مرتبط با مهندسی ساختمان را کلیه رشته هایی اطلاق کرده که عنوان آنها با رشته های اصلی یاد شده ماده 6 قانون نظام مهندسی ساختمان متفاوت بوده و … در حالی که رشته مهندسی عمران کارشناسی ارشد در گرایشهای زلزله، سازه جزو رشته های اصلی است و طبق همان تبصره 2 ماده 7 قانون نظام مهندسی ساختمان کمیسیون یاد شده دررشته های مرتبط با مهندسی ساختمان موضوعیت دارد و اختیار تعیین حدود و صلاحیت در رشته های اصلی ساختمان را ندارد. نظر دادگاه را به ماده 4 دستورالعمل آیین نامه تحصیلات ارشد در خصوص دروس جبرانی جلب می نمایم که دانشجو موظف است واحدهای ضروری مورد نیاز دوره کارشناسی عمران را بگذراند و باز در آیین نامه آموزشی دوره های کارشناسی ارشد در ماده 1 تعریف دوره کارشناسی ارشد، یکی از دوره های آموزش عالی بالاتر از دوره کارشناسی است که پس از آن به اجرا در می آید و سرانجام به اعطای مدرک کارشناسی ارشد در رشته مربوطه منتهی می شود. ماده 2 هدف از ایجاد دوره کارشناسی ارشد، گسترش دانش و تربیت متخصصان و پژوهشگرانی است که با فراگیری آموزشهای لازم و آشنایی با روشهای پژوهش علمی، مهارت لازم را برای آموزش، پژوهش و خدمات پیدا کنند. ماده 3- بند 2 شرایط ورود به دوره – داشتن گواهینامه پایان دوره کارشناسی یا بالاتر مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و … در رشته های مورد قبول ( به تشخیص شورای عالی برنامه ریزی). ملاحظه می فرمایید دروس دوره کارشناسی زیر مجموعه ای از دروس دوره کارشناسی ارشد و دکترا است و کسی که در رشته مهندسی عمران در مقطع کارشناسی ارشد فارغ التحصیل می شود قطعاً در مهندسی عمران صاحب نظر است و معلومات و توانمندیهایش بسیار بیشتر از کارشناس ساده عمران است. در اینجا مشخص می شود محروم کردن مهندس کارشناس ارشد عمران از پروانه اشتغال به کار و به جای او کارشناس عمران پروانه داشته باشد مثل این است که تیغ جراحی را دست پرستار بدهیم، با این وصف این مصوبه (ردیف 34 فوق الذکر) با ماده 4 تبصره 1دستورالعمل تحصیلات تکمیلی و ماده 1 و 2 و بند 2 ماده 3 فوق الاشاره آیین نامه آموزشی دوره های کارشناسی ارشد ناپیوسته مصوبه نهایی جلسه 291 شورای عالی برنامه ریزی مورخ 1373/3/25 و 1373/10/25 همخوانی ندارد خصوصاً با ماده 2 (هدف از ایجاد دوره) مغایرت دارد و با این مصوبه فرد دارای مدرک نمی تواند هیچ گونه خدمات و استفاده از علم فراگرفته را ارایه نماید و عملاً از سرمایه های علمی سلب صلاحیت می شود و از طرفی خود کمیسیون هم ارزی رشته ها اختیار تصویب چنین مصوبه ای را نداشته ( تبصره 2 ماده 7 قانون نظام مهندسی ساختمان) چون کارشناسی ارشد مهندسی عمران، زلزله و سازه جزو رشته های اصلی مهندسی ساختمان است نه رشته های مرتبط با مهندسی ساختمان همچنین در بند ب ذیل ماده 5 آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی ساختمان برای شرایط عضویت در سازمان برای کارشناسان ارشد عمران 2 سال تجربه و کارآموزی پیش بینی شده است و هیچ اشاره ای به داشتن مدرک لیسانس عمران نکرده است، لذا لغو مصوبه مورد استدعاست تا متخصصین بتوانند از مزایای قانونی مدارک خود بهره برداری نمایند و در خدمت نظام مقدس جمهوری اسلامی پیشاپیش پرچمدار پیشرفت و آبادانی مملکت اسلامی باشند. " متن مصوبه کمیسیون در قسمت مورد اعتراض به قرار زیر است: " 34- به دارندگان مدارک تحصیلی کارشناسی ارشد در هر یک از گرایشهای عمران که مدرک کارشناسی آنها در موضوع رشته عمران نباشد، با توجه به عدم گذرانیدن 70% از واحدهای کارشناسی عمران هیچ گونه پروانه اشتغال به کار مهندسی در رشته های اصلی یا مرتبط با عمران تعلق نمی گیرد." در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل دفتر حقوقی وزارت راه و شهرسازی به موجب لایحه شماره 730/80786- 1391/12/22 توضیح داده است که: " سلام علیکم: احتراماً، عطف به اخطاریه کلاسه 91/595 در خصوص داخواست آقای کیان سعیدی دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد مهندسی عمران- زلزله به طرفیت این وزارت به خواسته لغو ردیف 34 مصوبه کمیسیون هم ارزی رشته ها ابلاغی طی نامه شماره 90/430/8890- 1390/3/11 بدین وسیله لایحه دفاعیه به شرح ذیل را به استحضار می رساند: برابر صراحت ماده 6 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، رشته های اصلی مهندسی شامل معماری، عمران، تاسیسات مکانیکی، تاسیسات برقی، شهرسازی، نقشه برداری و ترافیک تعیین شده است و همچنین مطابق تبصره 1 ماده 7 قانون مذکور رشته های مرتبط با مهندسی ساختمان به رشته هایی اطلاق می شود که عنوان آنها با رشته های اصلی یاد شده در ماده 6 متفاوت بوده است ولی محتوای علمی و آموزشی آنها با رشته های اصلی بیش از 70%در ارتباط باشد. در همین راستا به موجب تبصره 2 ماده 7 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان تعیین حدود صلاحیت حرفه ای دارندگان مدارک تحصیلی دانشگاهی مرتبط با مهندسی ساختمان و عناوین این رشته ها توسط کمیسیونی متشکل از نمایندگان وزیر راه و شهرسازی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و رییس سازمان نظام مهندسی ساختمان تعیین و به تصویب وزیر راه و شهرسازی می رسد. برابر بخشنامه شماره 89/400/62271 – 1389/12/7 کمیسیون ماده 7 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان اطلاق رشتـه های مهندسی منـوط بـه داشتن پـایه تحصیلات عالیـه کارشناسی یـا مدارک پیوسته بـالاتر در یـکی از رشته های مهندسی اصلی یا مرتبط با آن مطابق مواد 6 و 7 قانون است و همچنین به موجب نامه شماره 2636/22- 1389/2/13 وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، گذرانیدن دوره کارشناسی ارشد با مدرک کارشناسی غیر همگن به معنای تسلط بر کل برنامه کارشناسی همان رشته نمی باشد. نظر به این که موضوع خواسته، لغو ردیف 34 مصوبه کمیسیون ماده 7 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان است، ضمن عطف توجه به مستندات و مراتب فوق الذکر و همچنین مفاد صریح تبصره 2 ماده 7 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان که تعیین حدود صلاحیت حرفه ای دارندگان مدارک تحصیلی دانشگاهی مرتبط با مهندسی ساختمان را بر عهده کمیسیون موضوع ماده 7 آن قانون مقرر کرده است و با عنایت به این که فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی ارشد در زمان تحصیل 32 واحد درسی (کمتر از 70% واحدهای مقطع کارشناسی ( 140 واحد) رامی گذرانند در همین راستا به موجب بند 34 مصوبه کمیسیون مذکور برابر ضوابط و مقررات قانونی مقرر شده است که به دارندگان مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد در هر یک از گرایشهای عمران که مدرک کارشناسی آنها در موضوع رشته عمران نباشد با توجه به عدم گذرانیدن 70% از واحدهای کارشناسی عمران هیچ گونه پروانه اشتغال به کار مهندسی در رشته های اصلی یا مرتبط با عمران تعلق نمی گیرد و بنابراین همان طوری که ملاحظه می شود برخلاف آنچه که خواهان ادعا داشته است این امر کاملاً در صلاحیت کمیسیون مذکور در تعیین حدود صلاحیت و در حیطه اختیارات و وظایف آن کمیسیون بوده است. با عنایت به مراتب معنونه و به لحاظ این که خواسته خواهان فاقد دلیل و وجاهت قانونی است از محضر آن هیات استدعای رسیدگی و صدور رای مبنی بر رد دعوای خواهان را دارد. " هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور روسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رای مبادرت میکند.
رای هیات عمومی
نظر به این که در ماده 6 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان مصوب سال 1374، رشته عمران از جمله رشته های اصلی مهندسی شناخته شده است و در تبصره 2 ماده 7 قانون مذکور، تعیین حدود صلاحیت حرفه ای دارندگان مدارک تحصیلی دانشگاهی مرتبط با مهندسی ساختمان و عناوین این رشته ها به عهده کمیسیونی متشکل از نمایندگان وزیر مسکن و شهرسازی [ راه و شهرسازی] فرهنگ و آموزش عالی [علوم، تحقیقات و فناوری] و رییس سازمان [نظام مهندسی و کنترل ساختمان] و تصویب وزیر مسکن و شهرسازی [راه و شهرسازی] محول شده است و در بند 34 از مصوبات کمیسیون ماده 7 قانون نظام مهندسی وکنترل ساختمان در خصوص حدود صلاحیت کسانی که مدرک کارشناسی در رشته عمران ندارند، تعیین تکلیف شده است و تعیین حدود صلاحیت دارندگان مدارک تحصیلی دانشگاهی در رشته های مرتبط مطابق حکم فوق الذکر در صلاحیت این کمیسیون است، بنابراین این ردیف 34 مصوبات کمیسیون ماده مذکور در حدود اختیارات تصویب شده است و با قانون نیز مغایرت ندارد و قابل ابطال تشخیص نمی شود.
معاون قضایی دیوان عدالت اداری- علی مبشری
