بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 698
تاریخ دادنامه: 9 دی 1392
کلاسه پرونده: 91/1003
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای فرهاد نبی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند 2 قسمت الف بخشنامه شماره 58234/340-1391/3/28 مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش
گردش کار: آقای فرهاد نبی به موجب دادخواستی ابطال بند 2 قسمت الف بخشنامه شماره 58234/340-1391/3/28 مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که: " به استحضار می رسانم این جانب فرهاد نبی با سوابق خدمت (به شرح تصویر حکم کارگزینی) 28 سال و 8 ماه و 26 روز ( تا پایان شهریور ماه 1391) دارنده مدرک تحصیلی فوق لیسانس رشته مدیریت دولتی از دانشگاه تهران که برای اعزام نیروی انسانی آموزشی (مقطع ابتدایی) مدارس خارج از کشور، در آزمون مورخ 1391/6/3 شرکت کرده و قبول شده ام. لیکن در بند 2 قسمت الف ضوابط اعلام شده در بخشنامه شماره 58234/340-1391/3/28 مدت سنوات خدمت را برای افراد فوق لیسانس تا پایان شهریور ماه 1391، 28 سال قید کرده، در حالی که طبق ماده 103 قانون مدیریت خدمات کشوری، دارندگان مدرک فوق لیسانس می توانند تا سقف 35 سال خدمت نمایند و بازنشستگی فرد تا قبل از اتمام مدت 35 سال خدمت، بدون درخواست وی ممکن و میسور نیست و وفق مقررات نیست، اینجانب هم به موجب همین ماده 103 قانون مدیریت خدمات کشوری تا قبل از اتمام سقف 35 سال خدمت، می توانم مدت ماموریت خود را در خارج از کشور به پایان برسانم و محدودیت مذکور کاملاً مغایر با قانون و فاقد هرگونه مبنای قانونی است و صرفاً محدودیت ایجاد شده توسط مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش، تصویب و به اجرا درآمده است که اینجانب را از حق طبیعی و مکتسبه خود محروم می سازد. " در پاسخ به اخطاری که در اجرای ماده 38 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1385 (قانون حاکم) برای شاکی ارسال شده بود، وی به موجب لایحه ای که به شماره 1786- 1391/8/16 ثبت دفتر اندیکاتور هیات عمومی دیوان عدالت اداری شده اعلام کرده است که: " ابطال بند 2 قسمت الف در شرایط عمومی شیوه نامه پیوست بخشنامه شماره 58234/340- 1391/3/28 با عبارت (« 2- داشتن حداقل 10 و حداکثر 26 سال سابقه خدمت برای دارندگان مدرک تحصیلی لیسانس و 28 سال برای دارندگان مدرک تحصیلی فوق لیسانس تا پایان شهریور 1392 ( براساس آخرین حکم کارگزینی) را برای دارندگان مدرک کارشناسی ارشد مطابق ماده 103 قانون مدیریت خدمات کشوری را دارم. " بخشنامه در قسمت مورد اعتراض به قرار زیر است: " الف: شرایط عمومی 1- ….. 2- داشتن حداقل 10 و حداکثر 26 سال سابقه خدمت برای دارندگان مدرک تحصیلی لیسانس و 28 سال برای دارندگان مدرک تحصیلی فوق لیسانس تا پایان شهریور 1392 (بر اساس آخرین حکم کارگزینی) " در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل دفتر حقوقی، املاک و حمایت قضایی وزارت آموزش و پرورش به موجب لایحه شماره 253199/810- 1391/11/29 توضیح داده است که: " 1- مطابق بند 15 ماده 10 قانون اهداف و وظایف آموزش و پرورش مصوب سال 1366، ایجاد و اداره مدارس ایرانیان مقیم خارج از کشور از جمله وظایف و اختیارات این وزارت است، لذا با توجه به صراحت مفاد بند یاد شده و تکلیف ذاتی مقرر در ماده مرقوم و حسب قاعده فقهی « اذن در شیء، اذن در لوازم آن است» بالتبع تعیین ضوابط و مقررات مربوط به نحوه تشکیل و اداره این گونه مدارس- تهیه و تنظیم شیوه نامه مربوط به برگزاری آزمون- احراز صلاحیتهای علمی و عملی متقاضیان و النهایه اعزام نیرو به مدارس، از جمله وظایف و اختیارات عالی ترین مقام این وزارت است. 2- مطابق ماده 64 مقررات تشکیلاتی استخدامی، مالی و انضباطی وزارت امور خارجه مصوب سال 1352 ناظر به ماده 5 آیین نامه ترتیب اعزام مستخدم رسمی مشمول قانون استخدام کشوری برای اشتغال در پستهای ثابت سازمانی مصوب سال 1354، کلیه ماموران ثابتی که از طرف سایر وزارتخانه ها و موسسات دولتی به ماموریت خارج از کشور اعزام می شوند زیر نظر رییس ماموریت انجام وظیفه خواهند نمود. 3- در خصوص ادعای مطروح راجع به مغایرت بند دوم قسمت «الف» بخشنامه مورد نظر ( و منصرف از عدم ارایه دلایل مغایرت) بایستی خاطر نشان ساخت، نظر به این که در سنوات گذشته بنا به دلایل عدیده ای که نوعاً خارج از حیطه اراده و اختیار این وزارت بوده ( شرایط سیاسی حاکم بر کشورها- عدم صدور روادید – و …) بعضاً اعزام نیرو به مدارس خارج از کشور را با تاخیر چند ساله مواجه شده است (استحضاراً، بخش قابل توجهی از پذیرفته شدگان نهایی سنوات گذشته علیرغم کسب نصاب لازم تاکنون موفق به اعزام نشده و هم اکنون به عنوان ذخیره قطعی اعزام معرفی، تا در صورت رفع موانع و حصول شرایط، متعاقباً نسبت به اعزام آنان اقدام شود)، لذا در فرض قبولی نیروهایی که در آستانه سالهای پایانی خدمت رسمی می باشند، طبیعتاً تا زمان رفع موانع اعزام، به شرف بازنشستگی نایل شده و عملاً امکان اعزام آنان متصور نیست ( کما این که در موارد مشابه موضوع امر منجر به طرح شکایت افراد در شعب دیوان عدالت اداری شده است) بنابراین با توجه به مراتب یاد شده و به جهت رعایت جوانب احتیاطی، پیش بینی بندمذکور از الزامات اساسی برنامه ریزی و جزو اختیارات و وظایف ذاتی دستگاه اعزام کننده بوده است. 4- شاکی در مفاد دادخواست تقدیمی با برداشت شخصی از ماده 103 قانون مدیریت خدمات کشوری اظهار داشته با توجه به ماده یاد شده و به جهت دارا بودن مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد، امکان ادامه خدمت تا 35 سال برای وی متصور بوده و از این حیث پیش بینی بند دوم قسمت « الف» بخشنامه مورد نظر، نامبرده را از حق طبیعی و مکتسبه خود محروم می سازد. حال آن که اولاً: اعمال بند الف ماده 103 قانون مدیریت خدمات کشوری برای مستخدمان دارای تحصیلات کارشناسی ارشد و بالاتر از اختیارات دستگاه اجرایی است و وزارت آموزش و پرورش مکلف به اعمال آن نیست. ثانیاً: استفاده از خدمات مستخدم دارای مدرک کارشناسی ارشد و بالاتر تا پایان 35 سال توسط دستگاه اجرایی طبق ماده 103 قانون مدیریت خدمات کشوری مشروط به شرایطی است از جمله الف: شغل جزء مشاغل تخصصی باشد. ب: جزء اختیارات دستگاه است با ملاحظه حکم کارگزینی مشارالیه مشخص می شود که نامبرده در پست کارشناس مسوول برنامه ریزی آموزشی دوره دبستان انجام وظیفه می نماید و شغل مورد نظر جزو مشاغل تخصصی نیست، علاوه بر آن رشته مدیریت دولتی نیز جزو رشته های تخصصی نیز نمی باشد. مضافاً این که ادعای مطروح زمانی مصداق می یافت که بند مذکور عملاً با ادامه خدمت مشارالیه در پست فعلی تا پایان 35 سال ملازمه داشته باشد. 5- با عنایت به این که مبنای محاسبه حقوق بازنشستگی شاغلین رسمی، بر پایه میانگین حقوق و مزایای دو سال پایانی خدمت بوده، از طرفی از آنجا که فوق العاده ارزی اشتغال خارج از کشور مشمول میانگین مورد نظر نمی شود، لذا بنا به فرض موجود کلیه نیروهای اعزامی می بایست دو سال قبل از پایان مدت خدمت رسمی به داخل کشور منتقل و با حقوق ریالی داخل کشور تطبیق داده شده تا موجبات کسر حقوق بازنشستگی و ایضاً تضییع حقوق استخدامی آنان فراهم نگردد. با عنایت به مراتب یاد شده، نظر به این که اقدام این وزارت در صدور بخشنامه مورد نظر مطابق قوانین و مقررات موضوعه و در راستای اختیارات قانونی و پیش بینی الزامات اداری تهیه و تنظیم گردیده و از این حیث تخلفی از قوانین و مقررات صورت نپذیرفته، لذا تقاضای صدور حکم شایسته (مبنی بر رد درخواست) مورد استدعاست. ضمناً آقای مجتبی نادری به عنوان نماینده حقوقی این دفتر جهت ثبت لایحه دفاعیه، شرکت در جلسات رسیدگی و هر گونه اقدام لازم معرفی می گردند». هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور روسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رای مبادرت میکند.
رای هیات عمومی
با توجه به این که در ماده 4 تصویب نامه شماره 7436 ت474/1- 1375/7/10 هیات وزیران، به ترتیب تامین نیروی انسانی مورد نیاز در مدارس خارج از کشور اشاره شده است اما به تعیین شرایط لازم برای ماموران مورد نظر تصریح نشده و در مقام تبیین برنیامده است، بنابراین بند 2 قسمت الف بخشنامه شماره 58234/340 – 1391/3/28 رییس مرکز امور بین الملل و مدارس خارج از کشور وزارت آموزش و پرورش در تعیین حداقل و حداکثر سابقه خدمت برای اعزام معلم به خارج از کشور، خارج از حدود اختیارات تدوین نشده است و قابل ابطال تشخیص نمی شود.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری- محمدجعفر منتظری
