شماره دادنامه: 432
تاریخ دادنامه: 1/7/1392
کلاسه پرونده: 90/807
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای محمدجواد لواسانی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال مصوبه چهل و یکمین جلسه شورای مرکزی نظارت بر مدارس و مراکز پرورش یا آموزش غیر دولتی
گردش کار: آقای محمد جواد لواسانی به موجب دادخواستی ابطال مصوبه چهل و یکمین جلسه شورای مرکزی نظارت بر مدارس و مراکز پرورش یا آموزش غیر دولتی را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته توضیح داده است که: " احتراماً، به استحضار هیات عمومی دیوان عدالت اداری می رساند: مدیریت آموزش و پرورش منطقه یک (شمیران) اداره کل آموزش و پرورش تهران به موجب بخشنامه شماره 153/56582/1- 1390/3/28 مستنداً به نامه شماره 51730/300- 1390/3/16 سازمان مدارس غیر دولتی و توسعه مشارکتهای مردمی مصوبه چهل و یکمین جلسه شورای نظارت مرکزی مورخ 1390/2/10 دایر بر تعیین نرخ شهریه ثابت و فوق برنامه مدارس غیر دولتی ابلاغ کرده است که مصوبه مذکور بنا بر جهاتی که ذیلاً معروض می گردد خارج از حدود اختیارات قانونی شورای مرکزی نظارت می باشد. 1- به موجب ماده 17 اصلاح قانون تاسیس مدارس غیر دولتی الگوی تعیین شهریه مدارس و مراکز پرورشی یا آموزشی غیر دولتی در شش بند تعیین ومحدود گردیده است که در هیچ یک از آنها اختیار تعیین شهریه ثابت و فوق برنامه مدارس غیر دولتی وجود ندارد و به موجب همین ماده الگوی تعیین شهریه مدارس و مراکز پرورشی یا آموزشی غیر دولتی با توجه به مقطع تحصیلی، سطح آموزشی و پرورشی، برنامه تحصیلی، فعالیتهای فوق برنامه، فضای فیزیکی و تجهیزات و همچنین شرایط منطقه ای و نرخ تورم رسمی که از سوی بانک مرکزی اعلام می شود توسط شورای نظارت مرکزی تهیه می گردد و این الگو پس از تصویب وزیر آموزش و پرورش قابل اعمال است. 2- برای تعیین میزان شهریه مدارس غیر دولتی ماده 18 (اصلاح قانون) چنین مقرر داشته که «موسسان یا نماینده حقوقی ایشان با توجه به (الگوی تعیین شهریه مدارس و مراکز پرورشی یا آموزشی غیر دولتی) میزان شهریه را برای بررسی و تصویب به شورایی مرکب از افراد زیر به آموزش و پرورش شهرستان/ منطقه یا ناحیه پیشنهاد می کنند: 1- مدیر یا رییس آموزش و پرورش ( رییس شورا) 2- دو نفر به انتخاب مدیر یا رییس آموزش و پرورش 3- مسوول انجمن اولیاء و مربیان 4- یک نفر از موسسان مدارس و مراکز غیر دولتی به انتخاب ایشان 3- بدین ترتیب اختیار قانونی تعیین میزان شهریه مدارس با رعایت الگوی تعیین شهریه مدارس و مراکز آموزشی و پرورشی غیر دولتی که به تصویب وزیر آموزش و پرورش رسیده باشد منحصراً با موسس مدرسه غیر دولتی و تصویب شورای موضوع ماده 17 اصلاح قانون مورد بحث می باشد ولا غیر بنابراین همان طور که ملاحظه می فرمایید مصوبه چهل و یکمین جلسه شورای نظارت مرکزی مورخ 1390/2/10 از دو جهت مغایر موازین قانونی تاسیس و اداره مدارس و مراکز آموزشی و پرورشی غیر دولتی می باشد زیرا: اولاً: به جای تهیه الگوی تعیین شهریه مدارس بر مبنای شاخصهای مقرر در ماده 17 (اصلاح قانون) یعنی در نظر گرفتن 6 بند از جمله شرایط منطقه ای و نرخ تورم رسمی کشور، مبادرت به تعیین شاخصهای 3 گانه دیگری مشتمل بر درجه بندی واحدهای آموزشی- نظارت جامع واحدهای مذکور- نتایج فعالیتهای آموزشی و پرورشی اداری مالی بر اساس نظر مسوولین ذی ربط کرده است که تحت هیچ عنوانی برای ایجاد الگوی تعیین شهریه مناسب و موثر نبوده و خارج از شاخصهای مقرر قانونی است. ثانیاً: بر اساس همان شاخصهای غیر قانونی اقدام به تعیین شهریه کرده است و مبالغی را ابلاغ نموده که خارج از حدود اختیارات قانونی شورای مذکور و بدون رعایت ماده 18 (قانون اصلاح ماده 17) می باشد. بنابر مراتب فوق نظر بر این که مصوبه چهل و یکمین جلسه مورخ 1390/2/10 شورای مرکزی نظارت مغایرت با موازین قانونی پیش گفته داشته و خارج از اختیار قانونی شورای یاد شده می باشد لذا با تقدیم این دادخواست تقاضای رسیدگی در هیات عمومی دیوان عدالت اداری را داشته و ابطال مصوبه فوق الذکر را دارد." همچنین در پاسخ به اخطار رفع نقصی که در اجرای ماده 38 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1385 برای شاکی ارسال شده بود تا جهت مغایرت مقررات مورد اعتراض با قانون یا شرع و یا خروج از حدود اختیارات را بیان کند، مشارالیه به موجب لایحه ای که ثبت دفتر اندیکاتور هیات عمومی دیوان عدالت اداری شده اعلام کرده است که: " احتراماً، عطف به شماره 9010100905800538- 1390/8/18 در مورد رفع نقص به استحضار می رساند که: به دو دلیل ذیل کل مصوبه شورای مرکزی نظارت وجاهت قانونی ندارد. 1- روش تهیه الگوی تعیین شهریه مدارس و مراکز پرورشی و یا آموزشی غیر دولتی طبق ماده 17 صفحه 5 قانون اصلاح قانون تاسیس مدارس غیر انتفاعی بر اساس 6 بند از جمله شرایط منطقه ای و نرخ تورم رسمی کشور می باشد که توسط شورای مرکزی نظارت تهیه و پس از تصویب وزیر آموزش و پرورش قابل اعمال است. اما شورای مرکزی نظارت بر اساس مصوبه چهل و یکمین موضوع نامه شماره 153-56582/1- 1390/3/28 فقط از 3 بند استفاده و اصلی ترین قسمت که نرخ تورم و شرایط منطقه را لحاظ نکرده است. 2- طبق ماده 18 صفحه 5 قانون اصلاح قانون تاسیس مدارس غیر انتفاعی. بر اساس الگوی تعیین شهریه مدارس که طبق ماده 17 و به شرح بالا تعیین می شود، موسسان یا نماینده حقوقی ایشان میزان شهریه را تهیه و برای تصویب شورای تعیین شده در همین ماده پیشنهاد می کند بنابراین تعیین میزان شهریه بر اساس الگو در مقاطع مختلف به عهده موسسان و شورای تعیین شده در ماده 18 می باشد ولاغیر و شورای مرکزی نظارت در تعیین شهریه و میزان آن مداخله ای ندارد و مصوبه چهل و یکمین جلسه شورای مرکزی نظارت فارغ از چنین روشی می باشد و وجاهت قانونی ندارد. با عنایت به نکات فوق درخواست اینجانب مبنی بر ابطال کل مصوبه در تمام مقاطع می باشد نه یک مقطع خاص چرا که مطلب اصلی و اساسی نرخ تورم است که در هیچ یک از مقاطع و تعیین شهریه ها لحاظ نشده است." متن مصوبه مورد اعتراض به قرار زیر است: " مصوبه شورا شهریه مدارس غیر دولتی در سال تحصیلی 91-90 با مبنا قرار دادن شهریه سال تحصیلی 90-89 و با توجه به شاخصهای سه گانه مندرج در ذیل حداکثر تا 10(ده) درصد قابل افزایش است. شاخصهای سه گانه 1-1- امتیاز مکتسبه درجه بندی واحدهای آموزشی حداکثر 5/2% 2-1- امتیاز مکتسبه نظارت جامع واحدهای آموزشی حداکثر تا 3% 3-1- امتیاز مکتسبه از نتایج حاصل از فعالیتهای آموزشی و پرورشی و ادری و مالی بر اساس نظر مسوولین ذی ربط و شورای هماهنگی موسسان شهرستان/ منطقه/ ناحیه مربوطه حداکثر تا 5/4% تبصره1- در صورتی که شهریه ثابت مدرسه ای پس از افزایش درصد مذکور از حداقل شهریه مندرج در ذیل کمتر باشد حداقل شهریه ثابت در مورد آن مدرسه اعمال می گردد. حداقل شهریه ثابت دوره ابتدایی 000/500/3 ریال حداقل شهریه ثابت دوره راهنمایی تحصیلی 000/500/4 ریال حداقل شهریه ثابت دوره متوسطه 000/000/6 ریال تبصره 2- درصد مکتسبه امتیاز درجه بندی در هنرستانها ومراکز پیش دبستانی مستقل و مدارسی که در سالهای تحصیلی 89-88 و 90-89 تاسیس شده اند و موسساتی که خواهان تجدیدنظر نسبت به امتیاز درجه بندی مدرسه خود می باشند طبق فرمول ذیل محاسبه شود. (چهارسوم)×(درصد عملکرد آموزشی و پرورشی، اداری ومالی + درصد امتیاز نظارت جامع)= درصد مکتسبه «موارد سه گانه» 2- نحوه محاسبه تعیین نرخ شهریه مراکز پیش دبستانی 1-2- مبنای شهریه مراکز پیش دبستانی ضمیمه مدارس غیر دولتی معادل 80% شهریه ثابت دوره ابتدایی همان مدرسه خواهد بود. 2-2- تعیین شهریه مراکز پیش دبستانی مستقل غیر دولتی همانند تعیین شهریه ثابت مدارس غیر دولتی دوره ابتدایی شهرستان/ منطقه/ ناحیه مربوطه خواهد بود. 3-2- شهریه مراکز پیش دبستانی های ضمیمه مدارس دولتی توسط شورای تعیین نرخ شهریه ادارات آموزش و پرورش ( موضوع ماده 16 قانون تاسیس) تعیین می گردد." در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل دفتر حقوقی املاک و حمایت قضایی وزارت آموزش و پرورش به موجب لایحه شماره 225420/810- 1390/10/6 تصویر نامه شماره 223619- 1390/10/4 رییس سازمان مدارس غیر دولتی و توسعه مشارکتهای مردمی و خانواده وزارت آموزش و پرروش را ارسال کرده که به شرح زیر است: با صلوات بر محمد و آل محمد و احترام، عطف به نامه شماره 201663/810- 1390/9/7 در خصوص تصویر ابلاغیه شماره 900769- 1390/8/25 هیات عمومی دیوان عدالت اداری در مورد شکایت آقای محمدجواد لواسانی مبنی بر ابطال مصوبه چهل و یکمین جلسه شورای مرکزی نظارت مورخ 1390/2/10 به استحضار می رساند: – پس از تصویب اصلاحیه قانون تاسیس مدارس غیر دولتی در مجلس شورای اسلامی مدیریت مدارس و مراکز غیر دولتی برابر مفاد قانون پیش نویس آیین نامه ها و اساسنامه های مندرج در قانون را تدوین و جهت تصویب به مراجع قانونی منعکس نموده است. – آیین نامه اجرایی قانون از جمله مواردی بود که به استناد ماده 41 قانون تاسیس و اداره مدارس و مراکز غیر دولتی در موعد مقرر تهیه و تدوین و جهت تصویب به هیات وزیران ارسال گردید. – در ماده 14 آیین نامه فوق الذکر مقرر شده است « شورای نظارت موظف است ظرف مدت شش ماه پس از ابلاغ این آیین نامه الگو تعیین شهریه را بر اساس مفاد قانون و آیین نامه مربوط تدوین و ابلاغ نماید» که این امر محقق شده ولیکن به دلیل عدم تصویب آیین نامه اجرایی قانون مارالذکر الگوی تهیه شده قابلیت اجرایی ندارد. – با فرا رسیدن ایام ثبت نام و ضرورت تعیین شهریه مدارس به دلیل عدم تصویب آیین نامه اجرایی قانون شورای نظارت مرکزی با مبنا قرار دادن شهریه سال تحصیلی گذشته مدارس و با عنایت به نرخ تورم موجود تصمیم به افزایش شهریه به صورت درصدی شهریه گرفت. – مدیریت مدارس و مراکز غیر دولتی از ز مان تصویب قانون تاسیس مدارس غیر دولتی برابر مفاد ماده 5 و 15 قانون به دلیل اهمیت و ضرورت موضوع اقدامات موثری را در جهت تهیه و تدوین الگو تعیین نرخ شهریه مدارس و مراکز آموزشی و پرورشی غیر دولتی به عمل آورده است به طوری که در جلسات کارشناسی طرحها و پیشنهادات متعددی را مورد بررسی قرار داده و در نهایت الگویی به دلیل جامعیت تایید و نرم افزار آن جهت اجرا تهیه گردیده است که به محض تصویب و ابلاغ آیین نامه اجرایی قانون تاسیس و اداره مدارس و مراکز غیر دولتی قابل اجرا خواهد بود. – شورای نظارت مرکزی در چهل و یکمین جلسه مورخ 1390/2/10 در راستای حمایت همه جانبه از سیاستهای دولت و منویات مقام عالی وزارت جهت اجرای طرح هدفمندی یارانه ها و با نظر مستقیم وزیر، ضوابط چگونگی تعیین نرخ شهریه ثابت و فوق برنامه مدارس غیر دولتی را در سال تحصیلی 91-90 تصویب و مقرر گردید شهریه مدارس با مبنا قرا ردادن شهریه سال تحصیلی گذشته و با توجه به شاخصهای سه گانه ( امتیاز درجه بندی- امتیاز نظارت جامع- امتیاز عملکرد بر اساس نظر مسوولین اداره) حداکثر تا ده درصد قابل افزایش است. مراتب جهت استحضار و درخواست رد دادخواست خواهان به حضور ارسال می گردد. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور روسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رای مبادرت میکند.
رای هیات عمومی
نظر به اینکه مصوبه مورد اعتراض در سال تحصیلی 1391- 1390 قابلیت اجرا داشته است و با پایان سال تحصیلی موضوع آن منتفی است، بنابراین به لحاظ انتقای موضوع موجبی برای طرح و رسیدگی در هیات عمومی دیوان عدالت اداری وجود ندارد.
معاون قضایی دیوان عدالت اداری- علی مبشری
