کلاسه پرونده 267، 268، 269، 655، 656، 828/87
شاکی: آقایان فتاح الواری، محمدهدایت خواه، جمیل عیسی مزرعی، محمدحسین پورنادی صفایی، محمد بارانی، رحیم احمدیان، یداله صیاد هرموشی
موضوع: ابطال تذکر ذیل بند یک از بخشنامه شماره 2/45 مورخ 14/9/1386 سازمان تامین اجتماعی
تاریخ رای: سه شنبه 15 اردیبهشت 1388
شماره دادنامه93-99
مقدمه: شکات به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشتهاند، که از آزادگان هشت سال دفاع مقدس بوده و با بهرهمندی از قانون بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی آزادگان و بخشنامه شماره 2/45 مورخ 1386/9/14 سازمان اجتماعی بازنشسته شدهاند و سازمان تامین اجتماعی برای محاسبه پایه حقوق سابقه پرداخت حق بیمه را تا سی سال قابل محاسبه دانسته و سابقه بیش از سی سال را جهت بازنشستگی لحاظ ننموده است و علت آن را بند یک قسمت تذکر بخشنامه معترضعنه اعلام داشته است در حالی که برای محاسبه باید حقوق کل سابقه حق بیمه، حتی اگر بیش از سی سال باشد، باید محاسبه شود و به استناد ماده 283 قانون مدنی در معاملات اقاله و تفاسخ به اعتراض طرفین صورت میگیرد که متاسفانه تامین اجتماعی ضمن فسخ یک طرفه این قانون (ماده 77 و تبصره ذیل آن) آنهم فقط در حق ایثارگران عمل خلاف صراحت قانون مدنی انجام داده است. با توجه به قاعده «لاضرر و لاضرار فی الاسلام» که ضرر رسانی به مسلمانان را بلاوجه و غیر موجه دانسته و آن را منع نموده است، عملاً تامین اجتماعی ضمن تضییع حقوق گروه خاص (ایثارگران) این قشر را از محاسبه مازاد بر سی سال سابقه کارکرد که حقوق آن را به طور کامل استیفاء نموده ولی آن را به استناد بخشنامه شماره 2/45 مستمریها در بند یک ملاک محاسبه مستمری جانبازان و آزادگان را در تذکر ذیل قسمت (ب) بند یک آورده است. که در هر حالت، خدمت مازاد بر سی سال مشمولین این بخشنامه در تعیین حقوق بازنشستگی آنها قابل محاسبه نخواهد بود. لذا این بخشنامه مخالف قانون فوقالذکر و ماده 283 قانون مدنی و قاعده «لاضرر و لا ضرار فی الاسلام» میباشد و از این جهت تقاضای ابطال آن را نمودهاند. سرپرست دفتر امور حقوقی و دعاوی سازمان تامین اجتماعی در پاسخ بـه شکایت مذکور طی نامـه شمـاره 17249/7100 مـورخ 1387/6/25 اعلام داشتهاند، نحـوه محاسبه مستمری بـازنشستگی قانون بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین سخت و زیان آور مصوب 1367/9/1 در خصوص افراد مشمول طبق ماده 2 آییننامه اجرایی مصوب 1385/2/10 هیات وزیران به شرح ذیل صورت میپذیرد، 1- ملاک محاسبه آخرین حقوق قبل از بازنشستگی جانبازان، آزادگان، معلولین عادی و … که دارای احکام استخدامی رسمی، یا ثابت یا دارای عناوین مشابه میباشند، مبلغ مندرج در آخرین حکم استخدامی که براساس ضوابط و مقررات استخدامی حاکم بر دستگاه مربوطه مبنای حقوق بازنشستگی قرار گرفته است، خواهد بود و از سوی دیگر میزان مستمری بازنشستگی آن دسته از جانبازان و آزادگان شاغل در بخشهای خصوصی و همچنین آن دسته از جانبازان و آزادگان شاغل در دستگاههای دولتی و یا وابسته به دولت، نهادهای عمومی غیر دولتی، دستگاههای دارای مقررات استخدامی خاص که فاقد حکم استخدامی باشند، عبارت است از متوسط مزد حقوق مبنای کسر حق بیمه، بیمه شده، ضرب در مجموع سابقه مبنای بازنشستگی (حداقل 20 سال) به علاوه مدت سنوات ارفاقی (حداکثر 10 سال) تقسیم بر سی سال میباشد. 2- بخشنامه معترضعنه در اجرای ماده 2 آییننامه اجرایی قانون اصلاح قانون بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی و … مصوب 1385/2/10 هیات وزیران تنظیم گردیده است و بند یک تذکر ذیل صفحه اول بخشنامه متنازع فیه که سابقه مازاد بر 30 سال مشمولین را در تعیین حقوق بازنشستگی آنها قابل محاسبه ندانسته، مورد اعتراض شکات واقع شده است که در این ارتباط لازم به ذکر است که بند مذکور عیناً تکرار ذیل ماده واحده قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و … مصوب 1367/9/1 و اصلاحیه مورخ 1383/2/21 و تبصره 5 آییننامه اجرایی قانون مذکور است که مقرر داشته، «در هر حال خدمت مازاد بر سی سال مشمولین این قانون در تعیین حقوق بازنشستگی قابل محاسبه نخواهد بود» بنابراین از آنجایی که اعطاء سنوات ارفاقی به جانبازان از جهت رسیدن سوابق پرداخت حق بیمه آنها به سن بازنشستگی که همان 30 سال سابقه کار میباشد، بوده است به تجویز قانون در مواردی که سوابق اشتغال این قبیل افراد به گونهای است که با دریافت سنوات ارفاقی ایام خدمت آنها مازاد بر سی سال میشود ایام مازاد برسی سال در محاسبه میزان مستمری آنها لحاظ نمیشود. بدین ترتیب بخشنامه مورداعتراض دقیقاً منطبق با قوانین و مقررات مربوطه بوده و فاقد ایراد قانونی میباشد. فلذا خواسته شکات دایر بر ابطال بند یک تذکر بخشنامه شماره 2/45 مستمریها، مستند به هیچ دلیل قانونی و منطقی نمیباشد و این موضوع قبلاً به موجب دادنامه شماره 829 و 836 و 862 مورخ 1386/8/27 هیات عمومی دیوان عدالت اداری منطبق با قانون تشخیص داده شده است و موجبی جهت رسیدگی مجدد آن وجود ندارد. قایم مقام محترم دبیر شورای نگهبان در خصوص ادعای خلاف شرع بودن مصوبه مورد شکایت طی نامه شماره 29879/30/87 مورخ 1387/10/15 اعلام داشتهاند، تذکرات ذیل بخشنامه 2/45 مستمریهای سازمان تامین اجتماعی خلاف موازین شرع شناخته نشد. هیات عمومی دیوان در تاریخ فوق با حضور روسا و مستشاران و دادرسان علیالبدل تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
الف- به شرح نظریه شماره 29879/30/87 مورخ 1387/10/15 فقهای محترم شورای نگهبان، تذکر ذیل بند یک بخشنامه شماره 2/45 مورخ 1386/9/14 سازمان تامین اجتماعی مبنی بر عدم احتساب سابقه خدمت زاید بر 30 سال مشمولین بخشنامه مزبور در تعیین حقوق بازنشستگی آنان که مورد اعتراض شاکی قرا گرفته، خلاف موازین شرع شناخته نشده است. بنابراین موردی برای ابطال مفاد تذکر مزبور در اجرای ماده 41 قانون دیوان عدالت اداری وجود ندارد. ب- در قسمت آخر ماده واحده قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی ومعلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب 1367 در باب شرایط بازنشستگی مشمولین قانون مذکور و کیفیت احتساب سابقه خدمت قابل قبول از حیث بازنشستگی و حقوق بازنشستگی آنان تصریح شده است که خدمت زاید بر 30 سال مشمولان قانون قابل محاسبه نبوده و در تعیین حقوق بازنشستگی آنان آخرین حقوق قبل از بازنشستگی مبنای محاسبه قرار میگیرد. بنابراین تذکر ذیل بند یک بخشنامه مورد اعتراض که مبین حکم قانونگذار است، مغایرتی با قانون ندارد.
معاون قضایی دیوان عدالت اداری-رشیدی
