کلاسه پرونده: 28/83
شاکی: خانم سیده منصوره جوهری
موضوع: ابطال بخشنامه شماره 18252/ه/280 مورخ 11/6/1382 سازمان تامین اجتماعی
تاریخ رای: یکشنبه 21 آبان 1385
شماره دادنامه: 572
مقدمه: شاکی به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشتهاست، 1- هیات عمومی دیوان در پی دادخواست تقدیمی به خواسته ابطال بخشنامه شماره 1/24 مستمریهای سازمان تامین اجتماعی و در مقام الزام و اجبار سازمان موصوف به پرداخت مستمری و در هر حالت ممکن و خودداری از تضییق دایره شمول شق یک بند (ج) ماده 39 قانون برنامه توسعه سوم اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران اصلاح تبصره 3 ماده 80 قانون تامین اجتماعی مبادرت به صدور دادنامه شماره 171-170 مورخ 1381/5/25 دایر بر ابطال بند (الف) شق 3 بخشنامه صدرالذکر مینماید. 2- متاسفانه سازمان تامین اجتماعی بدون توجه به اراده قانونگذار و تذکر دیوان عدالت اداری طی بخشنامه شماره 18252/ه/280 مورخ 1382/6/11 به عنوان شعب با موضوع اجرای بخشنامه شماره 2/24 مستمریها، چون برداشت سوء از دادنامه مورد استناد و تضییق مجدد دایره شمول قانون مرقوم و دادنامه موصوف دستوری مبتنی بر برقراری مستمری از تاریخ صدور رای دیوان یعنی 1381/5/27 را صادر و ابلاغ نموده و متذکر میگردد که در خصوص بیمه شدگان مشمول که تاریخ فوت آنان از تاریخ 1379/1/1 لغایت 1381/5/26 (یک روز قبل از صدور رای دیوان) باشد، بند (الف) قسمت 3 بخشنامه شماره 1/24 مستمریها مجری و لازم الرعایه خواهد بود. بنابمراتب مذکور ابطال بخشنامه شماره 18252/ه/280 مورخ 1382/6/11 مورد تقاضا است. مدیرکل دفتر امور حقوقی و دعاوی سازمان تامین اجتماعی در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 37976/7100 مورخ 1384/11/5 اعلام داشتهاند، 1- موضوع معترض عنه بخشنامه نبوده بلکه یک نامه صرف اداری است که واجد وصف بخشنامه نمیباشد. 2- بخشنامه شماره 2/24 مستمریها به استناد دادنامه شماره 171-170 مورخ 1381/5/27 آن هیات در رابطه با حذف بند (الف) قسمت 3 بخشنامه 1/24 مستمریها مبنی بر الزام به پرداخت بیمه توسط بیمه شده از 1379/1/1 به بعد صادر شده است که بدیهی است با مفاد دادنامه مزبور کاملاً مطابقت دارد. 3- موضوعی که در نامه یاد شده مورد اعتراض شاکیه قرار گرفته است، دقیقاً منطبق با نظریه شورای محترم نگهبان صـادر گردیده است کـه در پاسخ بـه استفسار ریاست کل وقت دیـوان اعلام نموده است، آثار اجرایی آرای دیوان عدالت اداری در مواردی که تصویب نامه، آیین نامـه یا بخشنامهای بـه دلیل مخالفت با قانون یا خارج بـودن موضوع از حدود اختیارات قوه مجریه توسط دیوان باطل میگردد از تاریخ ابطال خواهد بود. بدین معنی که اگر موضوعی مربوط به قبل از تاریخ ابطال بوده و مطابق با بخشنامه 1/24 مستمریها عمل شده است به قوت خود باقی است و در کلیه مواردی که مربوط به پس از تاریخ ابطال است، مطابق بخشنامه شماره 2/24 مستمریها که البته منطبق با قانون و نظریه هیات عمومی دیوان است عمل میشود. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور روسای شعب بدوی و روسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
طبق شق یک بند (ج) ماده 39 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران موضوع اصلاح تبصره 3 ماده 80 قانون تامین اجتماعی مصوب 1379/1/17 که مقرر داشته است «در صورت فوت بیمه شدهای که بین ده تا بیست سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد به بازماندگان وی به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه بدون الزام به رعایت ماده 111 قانون تامین اجتماعی و نسبت به سهام مقرر در ماده 83 همان قانون مستمری پرداخت میگردد.» نظر به اینکه با تحقق و اجتماع شرایط مربوط و ضرورت پرداخت حق مستمری از تاریخ مقرر در قانون مفاد بخشنامه شماره 18252/ه/280 مورخ 1382/6/11 سازمان تامین اجتماعی که تاریخ پرداخت مستمری اشخاص واجد شرایط را تاریخ دادنامه شماره 170 و 171 مورخ 1381/5/27 هیات عمومی دیوان عدالت اداری قلمداد کرده است، مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات سازمان تامین اجتماعی تشخیص داده میشود و به استناد قسمت دوم ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری ابطال میگردد.
معاون قضایی دیوان عدالت اداری-مقدسیفرد
