شماره دادنامه: 86، 87، 88
تاریخ رای: 24 اردیبهشت 1385
کلاسه پرونده: 81/414، 82/167،234
شاکی: آقایان 1- سیدجواد شریفی 2- محمدعلی ایران پور 3- علی قادری
موضوع: ابطال تبصره بند یک و تبصره بند 3 بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 6/6/1375 و بخشنامه شماره 6006 مورخ 22/10/1372 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور
مقدمه: 1- آقای سیدجواد شریفی و محمدعلی ایران پور در دادخواست های تقدیمی اعلام داشته اند، ماده 13 قانون حمایت از آزادگان مصوب 1368/9/13 در خصوص احتساب سوابق آزادگان مقرر میدارد، مدت اسارت آزادگان به ازاء هر سال اسارت دو سال به عنوان سابقه خدمت رسمی و مرتبط تلقی میگردد و در ماده 26 قانون مذکور، قانونگذار مقرر میدارد که آزادگان در شمول امتیازات اعطایی به رزمندگان میباشند. همچنین در تبصره 4 ماده 3 قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت مصوب 1370/6/13 بیان شده که دولت میتواند به آزادگان یک تا دو گروه تشویقی اعطاء نماید. متاسفانه در اجرای قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 1375/6/6 سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور در تبصره بند یک مقرر میدارد «در صورت اجتماع عوامل رزمندگی، جانبازی و اسارت و مفقودیت، اعطاء گروه تشویقی به ایثارگران موصوف حداکثر تا سقف دو گروه مجاز میباشد.» که این تبصره با ماده 26 قانون حمایت از آزادگان که آزادگان را در شمول امتیازات اعطایی به رزمندگان نیز میدانند، مغایر میباشد. در تبصره بند 3 بخشنامه فوق الذکر بیان شده که مستخدمین مشمول این بند به لحاظ اینکه عملاً از امتیازات استخدامی مقرر بهرهمند میشوند، لذا اعمال مضاعف امتیازات موضوع این بخشنامه در مورد آنان منتفی است. در این خصوص باستحضار میرساند، اولاً تاریخ تصویب قانون حمایت از آزادگان مقدم بر قانون نظام هماهنگ میباشد و ثانیاً اعمال ماده 13 و احتساب سوابق دوران اسارت به هیچ عنوان نمیتواند مصداقی از گروههای تشویقی و امتیازات موضوع بخشنامه فوق باشد. زیرا اساساً هیچ گونه ارتباطی با هم ندارند و گروهی که فرد بابت سابقه خدمت میگیرد گروه تشویقی محسوب نمیشود. اگر اراده قانونگذار این بود آزادگان را در تبصره ماده 3 قانون نظام هماهنگ مستثنی مینمود. با عنایت به مراتب ابطال تبصره بند یک و تبصره بند 3 بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 1375/6/6 سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور مورد تقاضا است. مدیرکل دفتر نظامهای استخدامی سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 111488/1802 مورخ 1382/8/5 اعلام داشتهاند، بند 11 بخشنامه شماره 2727/د مورخ 1371/5/20 و تبصره های ذیل آن موضوع بند 3 بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 1375/6/6 در خصوص احتساب سوابق اسارت آزادگان قبلاً با توجه به رای شماره 72/224 مورخ 1376/6/4 هیات عمومی دیوان عدالت اداری اصلاح گردیده است و همانطور که ملاحظه میشود در ماده 13 قانـون حمایت از آزادگان … مصوب 1368 مجلس شورای اسلامی صراحتاً به تمایل آزادگان برای استفاده از امتیاز موضوع این ماده اشاره شده است و طبق تبصره 4 ماده 3 قانون نظام هماهنگ پرداخت مصوب 1370/6/13 مجلس شورای اسلامی دولت مخیر می باشد در موارد الف- آزادگان ب- جانبازان ج- رزمندگان د- مدیران ه- مستخدمینی که خدمات برجسته انجام داده باشند، به مستخدمین یک الی دو گروه تشویقی علاوه بر گروه استحقاقی آنان اعطاء نماید. مضافاً بر اینکه به طور کلی بخشنامه شماره 2727/د مورخ 1371/5/20 و تبصره الحاقی بند 2 آن موضوع بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 1375/6/6 با توجه به ماده 26 قانون حمایت از آزادگان مبنی بر شمول امتیازات اعطایی برای رزمندگان که در این قانون به آن اشاره نشده به آزادگان تهیه گردیده است و بهرهمندی آزادگان از امتیازات بخشنامه مورد اشاره پیش بینی شده است لکن در صورت اجتماع عوامل رزمندگی، جانبازی، اسارت و مفقودیت بابت رشادتها و فداکاریها در ایام واحد خدمت در جبهه های نبرد حق علیه باطل اعمال مضاعف امتیازات موضوع بخشنامه شماره 2727/د مورخ 1371/5/20 و ماده 13 قانون حمایت از آزادگان و برخورداری توامان از امتیازات فوق موردی نداشته و امکان پذیر نمیباشد. 2- آقای علی قادری در دادخواست تقدیمی اعلام داشته است، بخشنامه شماره 6006/د مورخ 1372/10/22 سازمان امور اداری و استخدامی کشور موجبات سلب امتیازاتی را که طبق قانون حمایت از آزادگان به این قشر داده شده است را فراهم آورد. با این توضیح که ماده 13 قانون حمایت از آزادگان برای محاسبه سنوات اسارت از هر لحاظ به عنوان سابقه خدمت رسمی به ازاء هر یک سال اسارت دو سال را قابل محاسبه دانسته است. مضافاً اینکه تبصره ماده 21 همان قانون مدرک تحصیلی آزادگان از نظر استخدامی را نیز معادل یک مقطع تحصیلی تلقی نموده است و حال آنکه سازمان مذکور طبق بخشنامه فوق الاشاره به سلب این امتیاز قانونی از آزادگان نموده است. فلذا ابطال بخشنامه شماره 6006/د مورخ 1372/10/22 مورد تقاضا است. مدیرکل دفتر نظامهای استخدامی سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 68614/1802 مورخ 1382/5/20 اعلام داشتهاند، به موجب بخشنامه شماره 6006/د مورخ 1372/10/22 این سازمان متن زیر که مقرر میدارد «صرفاً آزادگانی که تمایل به استفاده از امتیازات ماده 13 قانون حمایت از آزادگان مصوب 1368/9/13 مجلس شورای اسلامی را ندارند در شمول امتیازات این بخشنامه خواهند بود.» به عنوان تبصره 2 ردیف 11 بخشنامه شماره 2727/د مورخ 1371/5/20 الحاق گردیده بود، لکن از آنجا که قبلاً مطابق دادنامه شماره 138 مورخ 1373/11/15 هیات عمومی دیوان آن قسمت از بند 11 بخشنامه شماره 2727/د مورخ 1371/5/20 و تبصرههای آن با قید مدت اسارت قبل از استخدام رسمی و همچنین عدم احتساب سنوات اسارت قبل از استخدام رسمی از لحاظ بازنشستگی، بر خلاف کلیت و عموم ماده 13 قانون حمایت از آزادگان تشخیص و حکم بر ابطال آن صادر گردیده، لذا این سازمان طبق بند 3 بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 1375/6/6 بند 11 و تبصرههای آن را که مربوط به احتساب سوابق اسارت آزادگان میباشد به شرح ذیل اصلاح نموده است «مدت اسارت برای عمومی آزادگان اعم از اینکه قبل از اسارت در دستگاهها شاغل بوده و یا بعد از اسارت شاغل شوند به موجب مفاد ماده 13 قانون حمایت از آزادگان، با تمایل آنان به ازاء هر یک سال اسارت دو سال به عنوان سابقه خدمت رسمی و مرتبط تلقی میگردد و از هر لحاظ مورد محاسبه قرار خواهد گرفت. تبصره مستخدمین مشمول این بند به لحاظ اینکه عملاً از امتیارات استخدامی مقرر بهرهمند میشوند، لذا اعمال مضاعف امتیازات موضوع این بخشنامه در مورد آنان منتفی است و در صورت عدم انتخاب ماده 13 قانون حمایت از آزادگان، در شمول امتیازات این بخشنامه قرار گرفته و مدت اسارت ایشان از لحاظ بازنشستگی دو برابر قابل احتساب میباشد. بنابمراتب شکایت شاکی علیه این سازمان موردی ندارد. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور روسای شعب بدوی و روسا و مستشـاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از استماع توضیحات نماینده سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور بحث و بـررسی و انجام مشاوره بـا اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رای می نماید.
رای هیات عمومی
الف- به صراحت ماده 13 قانون حمایت از آزادگان بعد از ورود به کشور مصوب 1368، مدت اسارت برا عمومی آزادگان اعم از این که قبل از اسارت در دستگاه ها شاغل بوده و یا بعد از اسارت شاغل شوند با تمایل آنان به ازاء هر یک سال اسارت، دو سال به عنوان سابقه خدمت رسمی و مرتبط تلقی می گردد و از هر لحاظ مورد محاسبه قرار خواهد گرفت. نظر به این که استفاده از حکم مقرر در ماده مزبور به برخورداری از گروه های تشویقی موضوع تبصره 4 ماده 3 قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت مصوب شهریور 1370 منافاتی ندارد، بنابراین تبصره بند 3 بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 1375/6/6 و بخشنامه شماره 6006 مورخ 1372/10/22 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور مغایر قانون شناخته می شود و مستنداً به قسمت دوم ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری ابطال می گردد.
ب- به صراحت تبصره 4 ماده 3 قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت اعطاء گروه تشویقی به مستخدمین مذکور در آن تبصره حداکثر تا 2 گروه مجاز اعلام شده است، بنابراین تبصره بند یک بخشنامه شماره 22400/41/2 مورخ 1375/6/6 که مبین حکم مقنن است مغایرتی با قانون ندارد.
معاون قضایی دیوان عدالت اداری- مقدسی فرد
