شماره دادنامه : 68
تاریخ : 1383/03/03
کلاسه پرونده : 408/81
شاکی : آقای عباس آسایش اردکانی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده 5 آییننامه نحوه و ترتیب وصول پذیره و اهدایی موضوع تصویب نامه شماره 13087 مورخ 22/2/65 هیات وزیران
مقدمه: شاکی طی دادخواست تقدیمی اعلام داشته است، زمین موقوفه مورد نظر اوقاف در تاریخ 26/1/54 با تنظیم سند رسمی با اخذ پذیره و حق تملک اعیانی به اینجانب واگذار و تا پایان سال 81 مالالاجاره عرصه آن پرداخت شده است. اکنون بعد از گذشت 27 سال و 9 ماه اوقاف یزد به استناد ماده 5 آییننامه نحوه و ترتیب وصول پذیره و اهدایی درخواست 50% سرقفلی را دارد لذا به استناد ماده 13 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه مصوب 63 «وجوهی که از محل پذیره و اهدایی حاصل از اجاره و استیجار رقبات موقوفه دریافت میگردد از عواید همان موقوفه محسوب و به مصارف مقرره خواهد رسید» اشارهای برای وصول سرقفلی در صورت تبدیل محل مسکونی به محل کسب نگردیده است. بنابراین ماده 5 آییننامه استنادی بر خلاف قانون بوده و قابل ترتیب اثر نمیباشد، درخواست ابطال ماده 5 آییننامه استنادی اوقاف را دارم. معاون دفتر امور حقوقی دولت در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 12709 مورخ 21/2/82 مبادرت به ارسال تصویر نامه شماره 167/230/2/1 مورخ 17/2/82 سازمان حج و اوقاف و امور خیریه نموده است. در این نامه آمده است، بموجب قرارداد اجاره منعقده قطعه زمینی به مساحت 465 مترمربع صرفاً به منظور احداث یک واحد مسکونی به اجاره خواهان واگذار شده است. در بند 7 شروط سند اجاره تصریح شده که مستاجر حق تغییر و تبدیل محل مسکونی را به محل کسب ندارد. متاسفانه خواهان بدون اطلاع موجر و در جهت منافع بر خلاف شرط صریح مندرج در سند اجاره قسمتی از عرصه مسکونی مورد اجاره را به تجاری (مغازه) تبدیل نموده و باین ترتیب منافع سرشاری را من غیرحق برای خود تامین نموده است که مطابق ماده 5 آییننامه نحوه و ترتیب وصول پذیره و اهدایی بایستی 50% سرقفلی محل کسب را به موقوفه پرداخت نماید. شاکی مدعی است در ماده 13 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان اوقاف و امور خیریه اشارهای برای وصول سرقفلی در صورت تبدیل محل مسکونی به تجاری نشده است. در حالی که ماده 13 قانون مذکور به هیچ وجه در صدد حصر عواید موقوفات به پذیره و اهدایی و اجاره بها نبوده و عواید موقوفه منحصر به عواید مندرج در ماده 13 نمیباشد. کمااینکه موقوفات عواید دیگری نظیر عواید معادن و غیره که جزء عایدات موقوفه میباشد داراست که در ماده 13 اسمی از آنها برده نشده و سرقفلی معین در ماده 5 آییننامه نحوه و ترتیب وصول پذیره و اهدایی نیز حکم خاصی است که در مورد تبدیل محل اجاره از مسکونی به تجاری در مقابل تخلف از شرط سند قابل مطالبه میباشد. و اصولاً بنابر موازین شرعی و قانونی هر مشروطله مستحق مطالبه وجوهی است که از تخلف طرف حاصل میشود بنابراین درخواست شاکی به ابطال ماده 5 در واقع منافی با اصل استحقاق مشروطله میباشد که شرعاً و قانوناً قابل پذیرش نیست. هیات عمومــی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق به ریاست حجتالاسلاموالمسلمین درینجفآبادی و با حضور روسـای شعب بدوی و روسـا ومستشاران شعب تجدیدنظـر تشکیل و پس از بحـث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء بشرح آتی مبادرت بصدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
نظر به حکم مقرر در ماده 13 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه مصوب 1363 مبنی بر اختصاص عواید حاصل از محل پذیره و اهدایی و اجاره و استیجار موقوفات به موقوفه مورد اجاره و اینکه سرقفلی حاصل از احداث بنای تجاری در زمین مسکونی موقوفه بر خلاف شرط مندرج در سند اجاره از جمله عواید حاصل از اجاره زمین موقوفه میباشد و علی القاعده مقتضای شرط ضمنالعقد و لزوم رعایت غبطه و صرفه موقوفه آن است که بخشی از سرقفلی حاصل در سهم ملک موقوفه مورد اجاره قرار گیرد ماده 5 آییننامه نحوه و ترتیب وصول پذیره اهدایی که بتجویز ماده 13 قانون فوقالاشعار تصویب شده است مغایرتی با قانون ندارد.
